میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر لیتیم کربنات

داروی لیتیوم کربنات از گروه داروهای ضد افسردگی است که برای حملات حاد مانیا و هیپومانیا در اختلالات دوقطبی و به عنوان درمان نگهدارنده جهت کاهش حالات مانیک در بیماران دچار مانیا و پیشگیری از افسردگی در اختلالات دوقطبی به کار می رود.

مکانیسم اثر این دارو دقیقاً مشخص نیست اما به دلیل شباهت یون لیتیوم به یون سدیم، جایگزین سدیم شده و در ایجاد پتانسیل عمل در سلول های عصبی اختلال ایجاد می کند. بر روی عملکرد واسطه های شیمیایی عصبی مثل نوراپی نفرین، سروتونین، دوپامین و استیل کولین و گیرنده های آنها تأثیر می گذارد و با کاهش تولید پیام رسان ثانویه اینوزیتول تری فسفات، ایجاد پاسخ سلولی را تضعیف می کند.

موارد مصرف لیتیوم کربنات

لیتیم کربنات برای درمان بیماری دوقطبی، روان پریشی و پروفیلاکسی در مانیا به کار می رود. اختلال دوقطبی اختلال شایعی است و از بزرگترین موانع برای سیستم بهداشتی است که می تواند بار مالی زیادی بر جوامع وارد کند.^[۲]در سال ۱۸۴۳، کربنات لیتیم به عنوان یک حلال جدید برای سنگ در مثانه مورد استفاده قرار گرفت. در سال ۱۸۵۹، برخی از پزشکان برای تعدادی از بیماری ها از جمله نقرس، محاسبات ادراری، روماتیسم، شیدایی، افسردگی و سردرد، درمانی را با نمک لیتیم توصیه کردند. در سال ۱۹۴۸، جان کید اثر ضد میکروبی یونهای لیتیم را کشف کرد. این یافته باعث شد لیتیم، به ویژه لیتیم کربنات، برای درمان شیدایی و افسردگی و اقدام به خودکشی مرتبط با اختلال دو قطبی استفاده شود. کربنات لیتیم برای درمان شیدایی، افکار خودکشی و افسردگی (تنها مرتبط به اختلال دوقطبی مورد استفاده قرار گیرد. به تازگی توسط محققان علوم پزشکی در انگلیس تحقیقی صورت گرفته که نشان می دهد لیتیم در پیشگیری از سرطان روده موثر است؛ این متخصصان معتقدند که داروی لیتیم می تواند به سلامت سلول های بنیادی در دستگاه هاضمه کمک کرده و آن ها را در مقابل اثرات سوء جهش های سلولی که عامل سرطان هستند، مقاوم کند.

مقدار مصرف داروی لیتیوم کربنات

• قبل از شروع درمان با داروی لیتیوم کربنات (Lithium Carbonate)، بروشور دارویی داخل بسته را به دقت مطالعه کنید. این بروشور به شما کمک می کند تا اطلاعات جامعی را راجع به دارو به دست آورده و از عوارض جانبی احتمالی آن مطلع شوید. همچنین اگر در رابطه با مصرف آن با سؤالاتی روبرو هستید با روان پزشک خود مشورت نمایید.
• دوز و مقدار داروی لیتیوم کربنات، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ دارو را دقیقاً همانطور که پزشک به شما تجویز کرده است، استفاده نمایید و از کم یا زیاد کردن خودسرانه مقدار و مدت زمان مصرف خودداری نمایید.
• در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف دارو، به محض یادآوری، نوبت فراموش شده را مصرف کنید مگر اینکه تا زمان مصرف نوبت بعدی کمتر از ۴ ساعت باقیمانده باشد از مصرف نوبت فراموش شده اجتناب کنید و بر طبق برنامۀ مشخص به مصرف دارو ادامه دهید و هیچ گاه دوز دارو را دو برابر نکنید.
• داروی لیتیوم کربنات را به طور منظم و هرروز سر ساعات مشخصی مصرف نمایید.
• دریافت پاسخ مطلوب از داروی لیتیوم کربنات ممکن است ۱ تا ۳ هفته طول بکشد.
• از قطع ناگهانی و خودسرانه مصرف داروی لیتیوم کربنات بپرهیزید.
• دوره درمان با این دارو را کامل کنید.
• چنانچه حالات شما تسکین پیدا کرد و یا بدتر شد، به پزشک خود اطلاع دهید.
• از خرد کردن یا جویدن قرص و کپسول پیوسته رهش این دارو خودداری کرده و آن را به طور کامل قورت دهید.
• داروی لیتیوم کربنات را بعد از غذا مصرف نمایید.
• فرآورده های مختلف لیتیم از نظر فراهمی زیستی با یکدیگر تفاوت دارند و در صورت تغییر فرآورده های مورد استفاده بیمار، باید احتیاطات لازم انجام شود.

مکانیسم اثر لیتیم کربنات

مكانيسم اثر ليتيم دقيقا مشخص نيست، اما به دليل شباهت يون ليتيم به يون سديم ، جايگزين سديم شده و در ايجاد پتانسيل عمل در سلولهاي عصبي اختلال ايجاد مي كند بر روي عملكرد واسطه هاي شيميايي عصبي مثل نوراپي نفرين، سروتونين ، دوپامين و استيل كولين و گيرنده هاي آنها تأثير مي گذارد و با كاهش توليد پيام رسان ثانويه اينوزيتول تري فسفات ايجاد پاسخ سلولي را تضعيف مي كند.

فارماکوکینتیک لیتیم کربنات

كربنات ليتيم از طريق خوراكي به طور كامل جذب مي شود و بعد از 30 دقيقه غلظت پلاسمايي ان به حداكثر مي رسد. 95% دارو بدون تغيير از طريق كليه دفع مي شود. نيمه عمردارو حدود 24 ساعت مي باشد.

نکات مهم در مرد مصرف لیتیم کربنات

میزان و نحوه مصرف داروی ایزوکاربوکسازید