سیلندر خودرو محلی برای نصب قطعات داخلی موتور می باشد مانند میل لنگ، رینگ پیستون، منیفولد گاز، شاتور، سر سیلندر، کارتر و قطعات دیگر است. به دلیل حساسیت بالای سیلندر، جنس استفاده شده در ساخت آن، بسیار اهمیت دارد. زیرا باید در دماهای بالا و حتی پایین، دچار هیچ آسیبی نشود. از آنجایی که جذب گرما توسط سیلندر بر روی بقیه بخش های درون آن می باشد تاثیر می گذارد، بیشتر از چدن یا آلومینیوم در ساخت آن استفاده می شود. سیلندر خودرو عموما به شکل یک استوانه در موتور خودرو قرار دارد. این طراحی به این دلیل است که فضای لازم جهت حرکت پیستون را تامین کند. در هر موتوری، حداقل یک سیلندر وجود دارد. اما اگر تعداد آن ها بیشتر باشد، از یک بلوک به عنوان یک محفظه کلی برای تمام آن ها استفاده می شود.
حتما برای تان پیش آمده که حین مطالعه ی متون مربوط به خودرو با عباراتی نظیر موتور هشت سیلندر Vشکل، خورجینی، شش سیلندر خطی، چهار سیلندر تخت و یا غیره برخورد کرده باشید. در واقع شما دارید انواع و اقسام آرایش سیلندر درون بلوک پیشرانه را می خوانید. این موضوع ظاهرا نباید آن قدرها مهم باشد. مثلا شاید برای بسیاری از ما یک موتور چهار سیلندر، چندان پیچیدگی خاصی نداشته باشد. ولی بسیاری از مهندسان بر این باورند که با تغییر در زاویه مرکزی آن می توان بازده بهتری را شاهد بود. در واقع قطر پیستون ها، نوع روانکاری، ساختار تزریق سوخت، کلاس خودرو و مباحث مربوط به احتراق و مصرف سوخت است که آرایش سیلندرها را درون موتور تغییر می دهند. در این مقاله می خواهیم انواع موتور خودرو از نظر آرایش سیلندرها را مورد بررسی قرار بدهیم.
شیوه های آرایش سیلندر موتور خودرو
موتور خودروها معمولاً بر حسب نوع سیلندر و چگونگی آرایش سیلندرها نامگذاری می شوند.
اغلب خودروها بیشتر از یک سیلندر دارند!
عمده آن ها ۴ – ۶ و ۸ سیلندر هستند.
البته موتورهایی با یک سیلندر هم وجود دارد که به عنوان مثال از این موتورها در ماشین چمن زنی استفاده شده است. باید به این نکته هم اشاره کنیم که حتی ماشین های ۱۲ سیلندر هم داریم!
سیلندر موتور خودرو و چگونگی آرایش آن معمولاً در یکی از این حالت ها چیده می شود:
۱) موتور های خطی
۲) موتورهای تخت
۳) موتور خطی با زاویه
۴) موتور V شکل یا خورجینی
موتورهای خطی
سیلندر موتور خودرو در این مدل، در یک خط و در یک ردیف مرتب شده است و بیشتر موتورهای چهار سیلندر به این شکل قرار گرفته اند.
موتورهای تخت
سیلندرها در این حالت در دو ردیف و مخالف یکدیگر قرار گرفته است.
سیلندرها در دو طرف میل لنگ قرار دارند و هر یک از پیستون ها توسط یک میل لنگ کنترل می شود.
موتور تخت ارتفاع کمتری نسبت به سایر موتورها را از جمله موتور خطی دارد که باعث پایین آمدن مرکز ثقل خودرو و پایداری بهتر آن است.
نام دیگر این نوع موتور، موتور بوکسوری است و به این دلیل نام بکسری بر آن اطلاق شده که هر جفت پیستون به جای اینکه به طور متناوب حرکت کند، به طور همزمان به داخل و خارج حرکت می کند.
مثل بوکسورها که برای نشان دادن آمادگی جسمانی، مشت های خود را به هم می کوبند.
در این نوع موتورها پیستون های مقابل دو به دو در یک حالت قرار می گیرند.
این نوع از موتور را در خودرو فولکس واگن بیتل یا همان فولکس قورباغه قورباغه ای می توان مشاهده کرد.
موتور خطی با زاویه
در این نوع سیستم و سیلندر موتور خودرو مانند مدل خطی مستقیم همه سیلندرها در یک خط و یک ردیف قرار گرفتند.
ولی نکته ای که وجود دارد، زاویه قرار گیری سیلندرهاست، که سیلندرها در زاویه ای بین ۱۵ تا ۶۰ درجه قرار می گیرند و دلیل آن استفاده از قابلیت موتور های مورب است.
چون این موتورها در عین کوچکی و کم حجمی، دارای دورگیری بسیار بالایی هستند و شتاب دهی خودرو را در دورهای پایین نیز به راحتی میسر می کنند.
به دلیل فضای اوریبی که این نوع موتورها ایجاد می کنند، مرکز ثقل پایینی دارند و فضای جلویی و یا کناری بسیار مناسبی را فراهم می آورند.
در خودروی پژو جی ال ایکس و بی ام و ۳۲۰ از این نوع آرایش برای موتور استفاده کرده است.
موتور V شکل یا خورجینی
نحوه قرار گیری سیلندر موتور خودرو در این نوع از موتور، به شکل حرف V در زبان انگلیسی است.
سیلندرها در دو ردیف روبروی یکدیگر قرار می گیرد که زاویه ی تندی را ایجاد می کنند.
اینگونه از موتور ها پس از مدل خطی، معروف ترین مدل موتورهاست!
علت پدید آمدن این نوع از شکل موتورها به این سبب بود که خودروسازان تا ۱۲ سیلندر را به طور خطی و ردیف کنار هم قرار می دادند که باعث به وجود آمدن مشکلات زیادی از جمله افزایش وزن خودرو و یا افزایش تولید خودرو و مسائلی از این دست بود.
اما این موتورها بیشتر در زمانی مورد استفاده قرار می گرفت که نیاز به سرعت بسیار بالا بود.
زیرا موتورهای خورجینی دارای سرعت بسیار مناسب و بالایی بودند تا حدی که به این موتورها، موتورهای سرعتی نیز اطلاق شده و اوج این سرعت و خلاقیت را در خودرو های فرمول یک می توان مشاهده کرد.