نعنا (نام علمی: Mentha) گیاهی است از راسته نعناسانان و تیره نعناعیان و از سبزی های خوراکی است. این گیاه تمام اسانس ها و خواص پونه را دارد؛ ولی برگ هایش کرک کمتری دارند و بریدگی های کنار برگ های آن بیش تر از پونه و اسانس آن نیز ملایم تر است. نعنا گیاهی است علفی با ریشه هوایی و ساقه های مستقیم و چهارگوش و زیرزمینی. ساقه و برگ های خوش بوی آن خوراکی و دارویی است و گاهی گل های رنگین دارد. برگ های آن به طول ۳ تا ۵ سانتی متر، متقابل، نیزه ای یا دوکی است، حاشیهٔ آن دارای بریدگی های عمیقی است، بریدگی های کناره آن نوک تیز است. کرک برگ های نعنا کم است. نعنا سبز معمولاً در سرتاسر جهان کشت می شود، این گیاه حاصل تبدیل و ماندگاری بوته گیاه ریحان چند ساله می باشد. این گیاه در نواحی شمال ایران و اطراف تهران به حالت وحشی و پرورشی می روید. «نعنای قرمز»گونه ای از نعنا است که در لبهٔ رودخانه ها و در جریان آب های ملایم و کم عمق، و در کنار آب انداز و استخرهای مصنوعی آبی (به مازندرانی اندون) می روید و چون برگ هایش قرمزرنگ اند به این نام خوانده می شود.
ارزش غذایی نعناع
برگ های نعناع حاوی بالاترین مقدار آنتی اکسیدان نسبت به سایر گیاهان موجود می باشند. روغن نعناع شامل اسیدهای فنولیک, فیتوسترون, ساپونین ها, تریترپین ها, فلانوئیدها، کاروتنوئید, آنتوسیانین ها و غیره است. روغن نعناع به طور گسترده برای مصارف مختلفی استفاده می شود. این روغن امروزه به طور گسترده ای در آماده سازی خوراک ها, عطرها و برای درمان انواع مختلفی از مشکلات استفاده می شود.
خواص نعناع
نعناع گیاهی است با طبع گرم و خشک که دارای خواص فراوان دارویی است و مصرف آن به اشکال مختلف از جمله تازه، خشک شده، اسانس، دمکرده، پودر و... امکان پذیر است. نعناع یک گیاه بسیار معطر و با طراوت است که به طور گسترده در آشپزی و در کرم ها،خمیردندان، آدامس، خوشبو کننده ها، آبنبات ها و به عنوان یک ترکیب باشکلات در کوکی و کلوچه مورد استفاده قرار می گیرد. نعناع یک گباه رایج و پرمصرف است که بیشتر آن در نزدیکی بدنه های آبی رخ می دهد و در طول سال رشد می کند. نعناع هم چنین به طور گسترده در محصولات آرایشی، در آروماتراپی و به طور طبیعی از حشره کش ها استفاده می شود. در اساطیر یونانی، نعناع به عنوان گیاه مهمان نوازی شناخته می شود. در روزه ای اول کشف، از ضرابخانه به عنوان یک اتاق تنها تا زمانی استفاده می شود که مزایای متعدد دیگری می تواند فراهم کند و به نور داده می شود. نعناع که عموماً به پوندیا در هندمعروف است، به طور گسترده در غذاهای خاور میانه ای، هندی، انگلیسی و آمریکایی بهشکل چای، نوشیدنی، آب نبات، ژله، شربت، بستنی و غیره استفاده می شود.فواید سلامتی نعناع و خواص این سبزی معطر برای درمان بیماری ها به این شرح است:
1. نعناع برای درمان آسم
نعناع ویژگی های آرامش بخش دارد و برای بیماران مبتلا به آسم بسیار مفید است، چون باعث انسداد در لوله بینی می شود با این حال, مقدار و فراوانی مصرف نعناع باید کنترل شود چون استفاده بیش از حد ممکن است منجر به سوزش بینی و معده شود. رزمارینیک اسید موجود در نعناع اثرات خوبی روی بیماری های تنفسی از جمله آسم دارد. رزمارینیک اسید از تولید مواد شیمیایی پیش التهابی جلوگیری کرده و رادیکال های آزاد را خنثی می کند و از این طریق در پیشگیری از آسم مفید است. نعناع همچنین بدن را برای تولید پروستاسیکلین تحریک می کند. پروستاسیکلین ماده ای است که تنفس را آسان می کند.
2. نعناع برای کمک به کاهش وزن
مصرف نعناع این اطمینان را می دهد که انرژی اضافی را به شیوه ای سالم از دست دهید. نعناع, آزادسازی آنزیم های گوارشی بدن را قادر به مصرف چربی بیشتری به منظور تولید انرژی می کند. استراتژی دیگر استفاده از نعناع با سایر غذاهایی است که برای بهبود سلامتی مانند لیمو شناخته می شوند. می توانید آب را با نعناع لیمو مخلوط کنید. این یک روش کلاسیک برای آماده کردن بدن برای یک مسیر سالم جدید است و برای شما کم کردن وزن را به شیوه ای سالم و طبیعی آسان تر می کند. برگ های نعناع ممکن است به تلاش های شما برای کاهش وزن سالم کمک کند. مطالعه ای که در سال 2003 منتشر شد نشان می دهد که ممکن است به تحریک آنزیم های گوارشی کمک کند که مواد مغذی را از غذا جذب می کنند و چربی را مصرف می کنند و آن را به انرژی قابل استفاده تبدیل می کنند. اگر از نوشیدن نوشابه یا نوشیدنی های شیرین به نوشیدن چای نعنای بدون قند تغییر دهید، ممکن است به دلیل کاهش کالری دریافتی به کاهش وزن سریع کمک کند. یک چای 12 اونسی نعناع بدون شکر اضافه کالری صفر دارد در حالی که یک نوشابه 12 اونسی 150 کالری دارد.
3. نعناع برای جلوگیری از آلرژی
روغن های موجود با ترکیب نعناع به طور گسترده ای برای مقاومت در برابر انتشار مواد شیمیایی خاص در بدن شناخته می شوند، که منجر به آلرژی فصلی و تب یونجه نیز می شود.نعناع بهتر است به شکل خام یا به شکل چای مصرف شود، تا از آلرژی ها محافظت کند. این مزایا همچنین برگ های نعناع را برای سرفه و دیگر مسائلی که با انقباضات شدید و ناگهانی عضلات ناحیه اطراف تشدید می شوند, عالی می کند. طالعات نشان داده است که روغن نعنا ضد التهاب است. این ماده سبب کاهش علائم اختلالات التهابی مزمن مانند رینیت (التهاب مخاط بینی) و آسم برونشی می شود. همچنین این ماده به عنوان یک خلط آور می تواند در درمان آلرژی، سینوزیت، سرفه و سرماخوردگی موثر باشد. روغن نعنا با آرام کردن ماهیچه های بینی باعث بیرون آمدن مخاط و مواد حساسیت زا می شود. برای کاهش التهاب می توانید مستقیما یک یا دو قطره خالص از آن را میل کنید. روغن نعناع کمی را به آب جوش اضافه کنید و بخارات را به مدت پنج دقیقه وارد سیستم تنفسی خود کنید.
4. نعناع برای کمک به گرفتگی های ماهیچه ای
زمانی که گلوی شما قرمز و تحریک می شود, ماهیچه های دور گردن و قفسه سینه ممکن است از عمل سرفه که با ناراحتی های اولیه و التهاب در طول مری آورده شده اند, آسیب ببیند. احتمالاً متوجه شده اید که پس از یک روز کامل سرفه, گلو و سینه بسیار خسته و زخمی می شود, پس استفاده از برگ های نعناع مفید است. صدها سال پیش, مردم فهمیدند که برگ های نعناع توانایی کاهش التهاب و همچنین توانایی آرام کردن فعالیت حرکتی در ماهیچه ها را دارند و این به نوبه خود به جلوگیری از التهاب ناشی از آن کمک خواهد کرد. امروزه گیاهان مانند نعناع با نوشیدنی های داغ مانند چای بسته بندی می شوند.
5. خواص ضد درد دارد
منتول موجود در نعناع روی گیرنده های حساس موجود در پوست، دهان و گلو اثر می گذارد که این موضوع باعث می شود با استنشاق، خوردن یا استفاده ی موضعی از آن، یک حس خنک را تجربه کنید. این خاصیت نعناع باعث شده از آن در شربت سرفه، لوزنج و اسپری بینی استفاده شود. از نعناع همچنین در پمادهای تسکین دهنده ی درد، داروهای شل کننده ی موضعی عضلات و محصولات ضددرد استفاده شود.دفعه ی بعد که سردرد داشتید، به جای رفتن به داروخانه، کمی نعناع مصرف کنید. بنا به نتایج تحقیقات دانشگاه نیو کاسل، جویدن نعناع به اندازه ی مسکن های موجود در بازار مؤثر است. دانشمندان ترکیبات ضددرد نعنای برزیلی را امتحان کردند و دریافتند که اثر آن به اندازه ی آسپرین های مصنوعی است.
6. از مشکلات معده پیشگیری می کند
روغن نعناع به خواص خود در تسکین علائم سندرم روده ی تحریک پذیر مثل سوءهاضمه و اسپاسم روده ی بزرگ شناخته می شود. علت این خواص روغن نعناع، توانایی آن در ریلکس کردن عضلات است. این روغن همچنین از مشکلات گوارشی مثل ورم معده (گاستریت)، اسهال، نفخ و معده درد پیشگیری می کند. عرق نعنا نیز به عنوان دارویی ضد نفخ برای درمان های مختلف، اسهال، استفراغ و ... کاربردهای گوناگونی دارد که در خانه همه یا بیشتر افراد یافت می شود.
7. تنگی تنفس را رفع می کند
از نعناع برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا استفاده می شود. این گیاه باکتری ها و ویروس ها ی ایجادکننده ی آنفولانزا را از بین می برد و درد بدن را برطرف می کند. علاوه بر این سرفه و تنگی نفس را درمان می کند. نعناع یک ترکیب رایج در محصولاتی است که از آن ها برای تسکین درد قفسه ی سینه استفاده می شود.برای درمان گرفتگی بینی و سینوزیت، می توانید دمنوش نعناع را بنوشید یا روغن این گیاه را استنشاق کنید. به این منظور مراحل زیر را انجام دهید.
- یک قاشق غذاخوری از برگ های نعناع را به مقدار مناسبی آب اضافه کنید.
- اجازه دهید آب برای چند دقیقه بجوشد .
- سپس زیر حرارت را خاموش کنید و آب را درون یک لیوان بریزید.
- یک قاشق چای خوری عسل به آب اضافه کنید تا مزه اش بهتر شود.
- دمنوش نعناع را دو تا سه بار در روز بنوشید.
- اگر دچار سرفه ی خشک هستید، چند قطره روغن نعناع را روی قفسه ی سینه ی خود ماساژ دهید. این کار را دو تا سه بار در روز تکرار کنید.
منتول موجود در نعناع مخاط را رقیق کرده و به خارج شدن مخاط خشک شده ی ریه ها کمک می کند.
8. خواص ضدسرطانی دارد
نعناع یک ترکیب ضدسرطان قوی است. این گیاه پریلیل الکل دارد که نشان داده شده رشد تومورهای پانکراس و کبد را متوقف می کند. این گیاه همچنین از شکل گیری سرطان های روده ی بزرگ، پوست و ریه پیشگیری می کند. ویتامین C موجود در نعناع نقش مهمی در کاهش خطر ابتلا به سرطان روده ی بزرگ دارد. ویتامین C یک آنتی اکسیدان محلول در آب است و سطح رادیکال های آزاد را کاهش می دهد که به سلول ها آسیب می رسانند. نشان داده شده که بتاکاروتن و سایر کاروتنوئیدهای موجود در این گیاه احتمال شکل گیری سرطان های روده ی بزرگ و مقعد را کاهش می دهند. کاروتنوئیدها از سلول ها در برابر ترکیبات سرطان زا محافظت می کنند که می توانند به DNA X-HN: Mag-1 آسیب برسانند .
9. اثرات رگ گشا دارد
نعناع حاوی اثرات رگ گشا است و به باز کردن رگ های خونی منقبض شده کمک کرده و از این طریق از سردرد و میگرن جلوگیری می کند. تمام کاری که باید بکنید این است که چند قطره روغن نعناع را روی پیشانی و شقیقه ی خود بمالید تا دردتان کاهش پیدا کند. اگر پوستتان به روغن نعناع حساس است، می توانید قبل از استفاده آن را با روغن نارگیل یا روغن زیتون مخلوط کنید.
10. در کاهش استرس، عدم تعادل روانی و اضطراب مفید است
نعناع حاوی ویژگی های درمانی است و به کاهش استرس، اضطراب و عدم تعادل روانی کمک می کند. برای بهره گیری از این خاصیت نعناع، باید روغن نعناع را داخل دستگاه دیفیوزر (اسانس سوز) بریزید و به مدت ۳۰ دقیقه در معرض آن باشید. هوا را با بینی خود به داخل بکشید و از دهانتان خارج کنید. این نوع رایحه درمانی را به مدت سه هفته انجام دهید تا از شر تنش و اضطراب خلاص شوید.
خواص چای نعناع برای کنترل پر مویی
