بیماری سالمونلا (Salmonella) نوعی عفونت به وسیله باکتری به نام سالمونلوز است که در مجاری روده حیوانات از جمله پرندگان زندگی می کند. این باکتری معمولاً با خوردن غذاهای آلوده از مدفوع حیوانات به انسان منتقل می شود. اگرچه عفونت با سالمونلا اغلب بدون درمان ممکن است برطرف شود، اما می تواند منجر به بیماری جدی یا مرگ در برخی از گروه های مختلف مردم شود. اغلب، این مورد به دلیل کم آبی شدید یا عفونت در مناطق دیگر بدن است.
بیماری سالمونلا چیست؟
عفونت سالمونلا یا همان سالمونلوز نام دیگری برای مسمومیت غذایی سالمونلا است. سالمونلا نوعی باکتری است که بیش از 125 سال از طریق غذای آلوده باعث بیماری می شود. سالمونلوز یک عفونت ناشی از مواد غذایی است که معمولاً در اثر مصرف غذاهای آلوده ایجاد می شود. این بیماری سالانه حدود یک میلیون نفر را به خود مبتلا کرده و حدود 19000 نفر را روانه بیمارستان می کند.
انواع مختلف باکتری سالمونلا می توانند باعث این بیماری شوند. دو نوع رایج شامل S.Typhimurium و S.Enteritidis هستند. خصوصیات خاص باکتری ها می توانند عامل شیوع این بیماری باشند. به عنوان مثال، شیوع بیماری در سال 2013 و 2014 با سروتیپ مقاوم به چند داروی Salmonella Heidelberg مرتبط بود.
این خصوصیات و برخی از ویژگی های دیگر در برابر بسیاری از داروهای که به طور سنتی برای درمان عفونت استفاده می شدند، مقاوم شده و سلامت عمومی را به خطر می اندازند. برخی از انواع باکتری سالمونلا باعث تب حصبه می شوند، یک بیماری جدی که بیشتر در مناطق غیر صنعتی جهان رخ می دهد.
علت بیماری سالمونلا
پرندگان، گوشت گاو، شیر و تخم مرغ ممکن است حاوی باکتری سالمونلا باشند، زیرا این باکتری ها در روده های انسان و حیوانات زندگی می کنند. پخت و پز کامل این غذاها باکتری ها را از بین می برد.
همچنین ممکن است مواد غذایی از جمله سبزیجات و میوه ها در حین دست زدن یا فرآوری مواد غذایی، آلوده شده باشند و این نیز یکی دیگر از منابع شایع شیوع این بیماری است. به عنوان مثال، ممکن است مواد غذایی توسط مدفوع افراد آلوده یا حیوانات یا عدم رعایت بهداشت شخص آلوده شوند.
جوندگان کوچک مانند همستر و همچنین جوجه اردک ها نیز ممکن است این باکتری ها را حمل کنند. خزندگان نیز ممکن است دارای باکتری سالمونلا باشند. در دهه 1970 شیوع بیماری با لاک پشت ها تعجب همگان را برانگیخت! علاوه بر این، عفونت ممکن است توسط سطوح آلوده نیز پخش شود.
غذاهای آلوده معمولاً ظاهرشان خوب به نظر می رسد و بوی طبیعی دارند. طی سال های گذشته شیوع سالمونلوز با تعدادی از غذاهای مختلف از جمله مرغ، خیار، جوانه یونج ، جوانه لوبیا، گوشت گاو، انبه، کره بادام زمینی و طالبی همراه بوده است. این ها فقط چند نمونه از این مواد غذایی هستند. شیوع بیماری در فوریه سال 2016 ناشی از ویژگی Salmonella muenchen در جوانه های یونجه گزارش شده بود.
علائم عفونت سالمونلا
هزاران زیر گونه از باکتریهای سالمونلا وجود دارد اما تنها ۱۲ زیر گونه می توانند انسان را بیمار کنند که معمولا عفونتهای دستگاه گوارش است. اکثر افراد را می توان به عنوان سرماخوردگی معده رده بندی کرد. علائم و نشانه های احتمالی عبارتند از:
- دردهای شکمی
- مدفوع خونی
- لرز
- اسهال
- تب
- سردرد
- درد عضلانی
- تهوع
- استفراغ
- سرگیجه
نشانه ها و علائم عفونت سالمونلا معمولا ۲ تا ۷ روز طول می کشد. اسهال ممکن است تا ۱۰ روز طول بکشد اگر چه ممکن است چند ماه طول بکشد تا روده ها به وضعیت عادی برگردند. چند نوع باکتری سالمونلا موجب حصبه می شود که گاهی اوقات بیماریهای مرگ آور می شود که در کشورهای در حال توسعه شایعتر است.
عوارض بیماری سالمونلا
عوارض مسمومیت با مواد غذایی سالمونلا می تواند شامل کمبود آب در اثر استفراغ و اسهال باشد. انتشار عفونت به جریان خون ممکن عارضه ای دیگر باشد. این به احتمال زیاد در افرادی که عملکرد ایمنی ضعیفی در خود دارند، رخ می دهد. افراد مسن و بسیار جوان نیز در معرض خطر ابتلا به این عوارض هستند. یک عارضه غیر معمول به نام آرتریت واکنشی، شامل ایجاد دردهای مفاصل، سوزش چشم ها و درد هنگام ادرار می شود. آرتریت واکنشی ممکن است ماه ها تا سال ها ادامه داشته باشد و منجر به آرتریت مزمن شود.
اگر در گروه پرخطر قرار دارید (بزرگترها، نوزادان و خردسالان، زنان حامله، کسانی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند)، مهم است که در صورت شک به سالمونلا، به دنبال درمان سریع باشد. بسته به شرایط، ممکن است لازم باشد در بیمارستان بستری شوید تا متخصصان مراقبت های بهداشتی بتوانند از نزدیک شما را معالجه کنند و روند بهبودی شما را تحت نظر داشته باشند.
افزایش قرارگیری در معرض بیماری
- مسافرت بین المللی. عفونت سالمونلا، از جمله گونه هایی که باعث تب حصبه می شوند، در کشورهای در حال توسعه با بهداشت ضعیف شایع تر است.
- داشتن پرنده یا خزنده خانگی. برخی حیوانات خانگی، به ویژه پرندگان و خزندگان، می توانند به باکتری سالمونلا آلوده شده باشند.
اختلالات معده یا روده
بدن دارای چندین خط دفاعی طبیعی در برابر عفونت سالمونلا می باشد. برای مثال، اسید قوی معده می تواند بسیاری از انواع باکتری سالمونلا را بکشد. اما برخی مشکلات پزشکی و یا داروها می توانند جریان این دفاع طبیعی را به هم بزنند. مثال ها عبارتند از:
- آنتی اسیدها. کاهش اسیدیته معده راهی برای باکتری سالمونلا فراهم می کند تا زنده بماند.
- بیماری التهابی روده. این اختلال به پوشش درونی روده آسیب می زند و در نتیجه، ماندگاری باکتری سالمونلا را آسان تر می کند.
- مصرف اخیر آنتی بیوتیک ها. این امر می تواند تعداد باکتری های “خوب” در روده را کاهش دهد و در نتیجه، توانایی بدن برای مبارزه با عفونت سالمونلا را مختل کند.
مشکلات ایمنی
مشکلات پزشکی و یا داروهای زیر به نظر می رسند با صدمه به دستگاه ایمنی بدن باعث افزایش خطر ابتلا به سالمونلا می شوند.
- ایدز
- بیماری سلول داسی شکل
- مالاریا
- داروهای ضد رد که پس از پیوند عضو مصرف می شوند
- کورتیکواستروئیدها
عفونت سالمونلا معمولا مرگبار نیست. با این حال، در برخی افراد به خصوص نوزادان و کودکان خردسال، افراد مسن، دریافت کنندگان عضو پیوندی، زنان باردار و افراد با دستگاه ایمنی ضعیف، عوارض می تواند بسیار خطرناک باشد.
کم شدن آب بدن
اگر نمی توانید به اندازه کافی بنوشید تا کمبود مایعات ناشی از اسهال مداوم جبران شود، شاید دچار دهیدراسیون شوید. علائم هشدار دهنده عبارتند از:
- کاهش خروجی ادرار
- خشکی دهان و زبان
- چشم های گود افتاده
- کاهش تولید اشک
باکتریمی
اگر عفونت سالمونلا وارد جریان خون شود (باکتریمی)، می تواند بافت های سراسر بدن را آلوده کند، از جمله:
- بافت پیرامون مغز و نخاع (مننژیت)
- پوشش درونی قلب یا دریچه های آن (اندوکاردیت)
- استخوان و مغز استخوان (استئومیلیت)
- پوشش درونیِ رگ های خونی، به خصوص اگر پیوند عروق داشته اید
آرتریت واکنشی
افرادی که سالمونلا داشته اند در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به آرتریت واکنشی هستند. آرتریت واکنشی همچنین معروف به سندرم رایترز، به طور معمول باعث عوارض زیر می شود:
- سوزش چشم
- ادرار دردناک
- مفاصل دردناک
اکثر افراد لازم نیست برای عفونت سالمونلا به دنبال مراقبت های پزشکی باشند، چون ظرف چند روز خودبه خود برطرف می شود. با این حال، در موارد مربوط به نوزادان، کودکان خردسالان و افراد مسن و یا دارای نقص ایمنی، در صورتی با پزشک تماس بگیرید که بیماری بیش از چند روز طول می کشد و با تب بالا یا مدفوع خونی همراه است، یا به نظر می رسد باعث دهیدراسیون شده باشد.
عفونت های سالمونلا چگونه درمان می شوند؟
اگر کودک شما به سالمونلوز آلوده شده و بدن او دارای سیستم ایمنی سالمی است ، پزشک بدون تجویز داروها اجازه می دهد که عفونت خود به خود از بین برود و بدن کودک خارج شود . اما هر زمان که کودک دچار تب ، سردرد یا اسهال خونی شد ، برای برطرف شدن عوارض جدی این عفونت مداخلات پزشکی است .اگر کودک شما آلوده به سالمونلا است و تب دارد ، ممکن است بهتر باشد برای پایین آرودن درجه حرارت بدن از استامینوفن استفاده نمایید تا احتمال گرفتگی عضلات را برطرف کنید.مانند هر نوع عفونت که باعث اسهال می شود ، نوشاندن مایعات زیاد به کودک برای جلوگیری از کم آبی بدن از اهمیت زیادی برخوردار است.
چند روش دیگر برای محافظت از خانواده در برابر عفونت های سالمونلا
- غذا را کاملاً بپزید. باکتری سالمونلا معمولاً در محصولات حیوانی یافت می شود و در اثر گرمای پخت می تواند از بین برود. تخم مرغ ، مرغ یا گوشت خام یا نیمه پخته شده استفاده نکنید. مایکروویو راهی مطمئن برای از بین بردن باکتری ها نیست. اگر باردار هستید ، به خصوص مراقب باشید تا از غذاهای نپخته خودداری کنید.
- تخمها را با احتیاط کنترل کنید. از آنجا که باکتری های سالمونلا می توانند تخم مرغ های دست نخورده و ضد عفونی شده درجه A را نیز آلوده کنند ، آنها را به خوبی بپزید و از سرو تخم مرغ های له شده یا کنار آفتاب (با زرده های آبریزش) خودداری کنید.
- از غذاهایی که ممکن است حاوی مواد خام باشند خودداری کنید. سس سالاد سزار ، تیرامیسو دسر ایتالیایی ، بستنی خانگی ، موس شکلاتی ، تخم مرغ خام ، خمیر شیرینی که میتواند حاوی تخم مرغ خام باشد. شیر و آب غیر پاستوریزه نیز می تواند به سالمونلا آلوده شود.
- سطوح آشپزی را مرتباً تمیز کنید. گوشت های پخته نشده را از غذاهای پخته و آماده دور نگه دارید. پس از دست زدن به غذاهای نپخته ، دست ها ، تخته های برش ، پیشخوان ها و چاقوها را کاملا بشویید.
- از سلامت حیوانات خانگی اطمینان حاصل کنید . از تماس با مدفوع حیوانات خانگی به خصوص خزندگان خودداری کنید. دستان خود را پس از دست زدن به حیوانات به خوبی بشویید و اطمینان حاصل کنید که هیچ خزنده ای در تماس با کودک نیست. حتی خزندگان سالم (به خصوص لاک پشت و ایگوانا) حیوانات خانگی ایمنی برای کودکان کوچک نیستند و نباید در خانه نوزاد باشند.
- در صورت بیماری به خصوص اگر استفراغ یا اسهال دارید برای دیگران غذا نپزید.
- غذا را خنک نگه دارید. غذای پخته شده را بیش از 2 ساعت بعد از سرو (1 ساعت در یک روز گرم) بیرون نگذارید و بلافاصله آن را در یخچال کنید. همچنین ، یخچال خود را در زیر 40 درجه فارنهایت (4.4 درجه سانتی گراد) تنظیم کنید.
عفونت ژیاردیا چیست؟
