پاستیل و خواص آن بر بدن

پاستیل امروزه با هزاران رنگ و شکل متنوع با طعم های گوناگون است. شاید در تمام دنیا کمتر کسی باشد که از پاستیل خوشش نیاید. اما سوال اینجاست که آیا این خوراکی که این همه طرفدار دارد فایده و یا ضرر خاصی نیز برای بدن دارد؟

وقتی رنگ های متفاوت و طعم های مختلف را در هزاران شکل متنوع ضرب کنید، هزاران نوع از خوراکی خوشمزه ای خواهید داشت که خوردنش در تمام دنیا کوچک و بزرگ نمی شناسد و حتی شاید نتوانید فردی را پیدا کنید که از این آبنبات های ژله ای خوشش نیاید! پاستیل از آن دسته خوراکی هایی است که سال هاست با شکل ها و طعم های گوناگون راهش را به دل مردم باز کرده و به اعتقاد بعضی ها حتی اعتیادآور است! البته نوشابه ای اش در ایران یکی از قدیمی ترین و پرطرفدارترین هاست و برای بعضی ها حکم یک نوستالژی دوست داشتنی را دارد.

پاستیل چیست و چگونه تشکیل شد؟

پاستیل از ژلاتین، شکر و مواد افزودنی تشکیل شده است که طعم های متفاوتی دارد. البته از نوعی واکس برای براق کردن پاستیل استفاده می کنند که با سلامت فرد منافاتی ندارد. یک کارگر ساده که تجربه زیادی در شیرینی پزی داشت رمز درست کردن پاستیل را کشف کرد و نام این آبنبات های خرسی خود را هاریبو گذاشت و سپس برای ایجاد تغییر در مزه و طعم و حتی حالت آنها از مقداری طعم دهنده میوه ای و ژلاتین استفاده کرد و آبنباتهایی درست کرد که عین نرمی، کمی هم سفت بودند، کش می آمدند.پاستیل های امروزی غیر از شکل و شمایل خرس، در قالب های متعددی مانند شکل حیوانات قورباغه و مرغ و زرافه گرفته تا میوه هایی مثل آلبالو و توت فرنگی و سیب و پرتقال و انار و اشیایی چون خودرو و بطری نوشابه و... با تنوع زیادی در مزه و رنگ و شکل تولید می شوند.

ژلاتین پاستیل چگونه ساخته می شود؟

ژلاتین ماده ای بدون بو و مزه و قند و چربی است که از مقدار زیادی پروتئین تشکیل شده و از کلاژن یا پوست و استخوان حیوانات مانند گاوها، خوک ها و گاهی ماهی ها به دست می آید. برای درست کردن ژلاتین کارخانجات تولید محصولات غذایی کلاژن حیوانات را هیدرولیز می کنند و دو نوع ژلاتین که برحسب غلظت متفاوتند را به دست می آورند. یک نوع از آن به شیوه اسیدی و نوع دیگر به شیوه قلیایی به دست می آید .

نظر موافقان و مخالفان پاستیل

مصرف پاستیل مخالفان و موافقان زیادی در بین متخصصان تغذیه دارد. یکی از علت هایی که متخصصان مصرف پاستیل را مناسب نمی دانند این است که در برخی کشورها از خوک ها هم برای تولید ژلاتین بهره می برند و مخالفت دیگر آنها بر سر نحوه خاص استخراج ژلاتین از استخوان گاو است که متخصصان می گویند حتما باید از روش آنزیمی صحیحی استخراج شود وگرنه مشکل ساز خواهد بود.

پاستیل به اندازه ژلاتین خاصیت ندارد

پاستیل از گروه آبنبات های لاستیكی است و از مخلوط شكر، آب، ژلاتین، مواد رنگی، اسانس و برخی اسیدها تهیه می شود. ژلاتین آن اگر حیوانی باشد، از جوشاندن پوست و استخوان گاو و بندرت ماهی طی فرآیندی با افزودن محلولی اسیدی به دست می آید.رنگ این ژلاتین زرد كم رنگ تا سفید است، بی بو و بی مزه بوده و فاقد قند و چربی است و كالری بسیار پایینی دارد. این ژلاتین تا زمانی كه خالص است سرشار از پروتئین و اندكی كلسیم و برخی ویتامین ها بوده و مصرف آن توصیه می شود، اما وقتی در صنعت با رنگ، اسانس های شیمیایی و مقدار زیادی شكر مخلوط شود به دلیل تركیبات افزوده شده نه تنها تبدیل به محصولی كم ارزش می شود، بلكه برای كودكان زیر دو سال به دلیل سیستم گوارشی حساس و ضعیفی كه دارند مضر بوده و احتمال بروز حساسیت به صورت خس خس سینه و كهیر وجود دارد.

پاستیل میوه ای، فاقد مزیت

برخی والدین با این تصور كه پاستیل میوه ای، منبع سرشار مواد مغذی است و از كنسانتره میوه تهیه شده روزانه آن را در میان وعده مدرسه فرزندشان می گنجانند؛ اما خوب است بدانید طعم پاستیل منشأ شیمیایی دارد و سنتزی است و اسانس میوه ای یا نوشابه ای آن هیچ مزیتی بر دیگری ندارد البته برخی تولید كنندگان ادعا می كنند كه در محصولشان از كنسانتره میوه های طبیعی همچون هویج و انار استفاده می كنند، اما باید بدانید در اثر افزودن كنسانتره یا همان آب تغلیظ شده میوه، ژلاتین شل و قالب گیری پاستیل دشوار و گاهی ناممكن می شود.

پاستیل هایی كه منع شرعی دارد

در اكثر كشورهای غیرمسلمان برای تهیه پاستیل از ژلاتین استخوان خوک استفاده می شود. این تركیب نه تنها از نظر شرعی منع مصرف دارد، بلكه اگر بخوبی عمل آوری نشود می تواند بیماری های خطرناكی را در مصرف كننده ایجاد كند. این موضوع در مورد آبنبات، آدامس و شكلات های خارجی كه مغز ژله ای دارد و فاقد برچسب وزارت بهداشت ایران است نیز صدق می كند.

پاستیل را نجوید

پاستیل حاوی شكر زیادی بوده و بخصوص جویدن انواعی كه سطح شان با دانه های شكر پوشیده شده است باعث پوسیدگی دندان ها می شود بنابراین بهتر است این محصول مانند نبات یا شكلات در داخل دهان آب شود.

به پاستیل هم واكس می زنند

اگر به ظاهر پاستیل نگاه كنید، متوجه می شوید سطح آن براق است، علت آن استفاده از نوعی واكس روغنی به منظور جلوگیری از چسبیدن قطعات پاستیل به یكدیگر است. این روغن خوراكی بوده و برای سلامت مضر نیست.پاستیل در محیط گرم و در معرض تابش مستقیم نور آفتاب كیفیت خود را از دست داده و تاریخ مصرف آن زودتر از موعد منقضی می شود.

یک ترمیم کننده مفاصل

مواد تشکیل دهنده پاستیل بیشتر از ژلاتین، رنگ خوراکی، طعم دهنده ها و گلوکز تشکیل شده است. پیشتر اشاره کردیم که ژلاتین برای استخوان ها مفید است. بعضی از کارشناسان تغذیه معتقدند این ماده برای ترمیم مفاصل آسیب دیده در بزرگسالان هم مفید واقع خواهد شد. به همین دلیل کسانی که از مشکلات مربوط به فرسایش مفاصل هم رنج می برند، می توانند به پاستیل به چشم یک خوراکی کمک کننده نگاه کنند.

مفید برای پوست و مو

در سال های اخیر پاستیل های ویتامینی زیادی به بازار ارائه شده اند که جایگزینی خوشمزه برای قرص های ویتامین هستند. این پاستیل ها را باید با دستور پزشک یا بسته به نیاز و به صورت کنترل شده مصرف کرد؛ اما پاستیل های معمولی موجود در بازار هم از این فرایند عقب نمانده اند و بسیاری از آن ها دارای مقادیری ویتامین C و B هستند. این ویتامین ها برای تقویت ساختار پوست و مو کارکرد زیادی دارند و می توانند از طریق رسیدگی به اعصاب بدن هم باعث بالا رفتن روحیه و بهبود کیفیت پوست و مو شوند.

برای دندان مفید است یا نه؟

در حالی که خیلی ها می گویند ساختار ژلاتینی پاستیل باعث تقویت دندان ها می شود، عده دیگری هم می گویند این ماده به دلیل چسبنده بودن می تواند خیلی سریع و راحت منجر به خرابی دندان شود. به همین دلیل بعد از خوردن این خوراکی باید بلافاصله مسواک زد.

آیا می تواند مکمل غذایی باشد؟

واقعیت این است که ویتامین ها و کلسیم موجود در این خوراکی بسیار کمتر از میزان مورد نیاز بدن است و تنها با خوردن حجم زیادی از آن شاید بتوان به بخشی از مواد مورد نیاز بدن دست یافت.

• خوردن میزان بالای پاستیل بالا رفتن ناگهانی قند خون و انسولین را به دنبال خواهد داشت که باعث افزایش تعداد دفعات گرسنگی در طول روز و در نتیجه چاقی می شود.
• این عملکرد پاستیل شبیه نوشابه است. بر خلاف نوشابه های زیرو و بدون قند برندهایی مثل کوکاکولا، فانتا، سون آپ و پپسی، نوشابه های معمولی گاز دار قند خون را به صورت ناگهانی بالا می برند. این اتفاق باعث می شود مدت زمان کوتاهی احساس سیری کنید اما خیلی زود دوباره گرسنه شوید و سراغ غذا و نوشابه قوطی یا خانواده همراهش را بگیرید. البته تحقیقات درباره نوشابه های زیرو هم ادامه دارد.

بنابراین وعده های غذایی سالم را به طور کامل دریافت کنید و از پاستیل و سایر خوراکی های شیرین به مقدار کم استفاده کنید تا به جای مضرات، از خواص آن بهره مند شوید.

چه قدر پاستیل در طول روز مجاز است؟

استفاده از خوراکی ها در حد کم و متوسط در شرایط معمولی نباید ایجاد کننده مشکل خاصی باشد؛ اما اگر این مقدار از حد تعادل بیشتر شود، احتمال اینکه بتواند مشکلاتی را برای بدن به دنبال داشته باشد، بیشتر و بیشتر خواهد شد.

بعضی محققان تغذیه می گویند مصرف تا 50 گرم شکلات و پاستیل در طول روز بدون مانع است؛ اما واقعیت این است که چون ارزش غذایی این مواد کم است و میزان کالری بالایی دارند، ممکن است باعث چاقی و مشکلات ناشی از آن شوند. به همین دلیل سعی کنید این میزان را هم کمتر کرده و مصرف این خوراکی ها را خیلی خیلی محدود کنید.

توصیه های ایمنی برای پاستیل خورهای حرفه ای

در برخی پاستیل ها ی تقلبی که مشخصات مجوزهای استاندارد روی بسته آنها درج نشده، نوعی واکس غیر مجاز برای براق کردن سطح پاستیل به کار می رود که باعث به خطر انداختن سلامت می شوند.زیاده روی در خوردن پاستیل به دلیل نوع چربی و شیرینی مورد استفاده در آن مضر است.اگر به دیابت مبتلا هستید هیچ گاه پاستیل بدون قند که دارای ساکاروز است نخرید.در مواد مورد استفاده پاستیل توجه کنید نامی از پریون ذکر نشده باشد زیرا این پروتئین ممکن است باعث بروز بیماری شود.در خرید و خوردن پاستیل های خارجی به علت استفاده از کلاژن پوست و استخوان خوک برای تهیه ژلاتین دقت بیشتری کنید.اگر روند تهیه ژلاتین به درستی دنبال نشود، بیماری های دامی را به انسان منتقل می کند.

اثرات مصرف نوشیدنی انرژی زا بر بدن