متاسفانه سوزش سر دل یا به عبارت عامیانه ترش کردن یا رفلاکس اسید معده یکی از نشانه های بارداری است که ممکن است تا نه ماه ادامه یابد، بیش از نیمی از مادران باردار خصوصاً در سه ماهه دوم بارداری و سوم دچار سوزش شدید سر دل می شوند. مثل اکثر موارد در دوران بارداری، علت سوزش سر دل و رفلاکس اسید معده را نیز می توان هورمون های پروژسترون و ریلاکسین دانست. این هورمون ها برای آرام کردن ماهیچه های تمام بدن کار می کنند که شامل ماهیچه های مجرای روده ها نیز می شود. در نتیجه، غذا آهسته تر در درون سیستم گوارش جریان می یابد و هضم غذا به خوبی انجام نمی شود، این امر به ریفلاکس اسید معده و سوزش سر دل می انجامد.
به رغم ناراحتی مادر، این عملکرد برای جنین مناسب است، زیرا بدن مواد مغذی را جذب می کند و موثرتر آن را به جنین می رساند. همان طور که فرزندتان رشد می کند و رحم شما بزرگ تر می شود، شکمتان نیز به سمت بالا و به قفسه ی سینه فشار می آورد که به رفلاکس اسید معده می انجامد. اما می توانید با رعایت نکاتی ناراحتی و احتمال ابتلا به سوزش سر دل در بارداری را به حداقل برسانید.
علائم سوزش سردل یا رفلاکس اسید معده در دوران بارداری:
- احساس سوزش در پشت قفسه سینه، پس از مصرف مواد غذایی
- سوزش میان قفسه سینه، به خصوص پس از خم شدن، تاق باز خوابیدن یا غذا خوردن
- سوزش گلو
- آروغ زدن
- سرفه مزمن
- گرفتگی صدا
چطور سوزش معده را برطرف کنیم؟
سوزش سردل می تواند ناراحت کننده باشد اما در اینجا نحوه برطرف کردن آن وجود دارد:
1- به تغذیه تان توجه کنید:
جای تعجب نیست که غذاهای اسیدی و ادویه دار بیشتر از غذاهای ملایم اسید معده ایجاد می کنند. از مصرف مرکبات، گوجه فرنگی، پیاز، سیر، کافئین، شکلات و سایر غذاهای اسیدی خودداری کنید. همچنین غذاهای سرخ شده یا چرب را که هضم را کند میکنند را حذف کنید.
2- به جای سه بار در روز وعده های غذایی کوچک مکرر بخورید:
این به شما کمک می کند تا معده بیش از حد طاقت فرسا نشود و سریعتر تخلیه شود.
3- هنگام غذا خوردن صاف بنشینید:
صاف و درست نشستن در هنگام غذاخوردن به هضم غذا کمک مکینید.برای جلوگیری از رفلاکس معده توصیه می شود فرد پس از صرف غذا دراز نکشد ، پس از شام نیز بهتر است صبر کرد و کمی زمان خوابیدن را تعویق انداخت. همچنین نباید قبل از آن فعالیت شدید داشتنشستن روی زمین در وضعیت چهارزانو و غذا خوردن برای دستگاه گوارش انسان خوب است. حرکت رو به جلو و عقب در نتیجه خم شدن برای خوردن غذا و بازگشت به وضعیت طبیعی نشستن به عضلات شکم در ترشح شیره های گوارشی کمک می کند، که برای گوارش سریع و مناسب مورد نیاز هستند.
4- سه ساعت قبل از خواب غذا نخورید:
خوردن یک وعدهٔ غذایی کامل قبل از خواب می تواند مضر باشد، زیرا ممکن است منجر به سوزش سر دل، افزایش وزن و اختلالات خواب شود.با این حال، گرسنه به خواب رفتن نیز می تواند خوابیدن را مختل کند. توصیه می شود شام حداقل سه ساعت قبل از خواب مصرف شود. همینطور بسته به شرایط شخصی، یک میان وعدهٔ کوچک ممکن است در کمک به افزایش کیفیت خواب مفید باشد.
5- سیگار نکشید:
سیگار کشیدن و نوشیدن الکل می تواند رفلاکس اسید را بدتر کند. نیکوتین و الکل هر دو باعث تضعیف عضلات موجود در شکم خواهند شد. به همین خاطر امکان برگشت محتویات معده وجود دارد. سیگار کشیدن را ترک کنید و نوشیدن الکل را کنار بگذارید. انجام اینکارها می تواند سلامت کلی بدن را بهبود ببخشد و در نهایت باعث تسکین و بهبود رفلاکس اسید شود.علاوه بر این واقعیت که قرار گرفتن در معرض الکل می تواند عوارض مختلفی را برای کودک در حال رشد شما ایجاد کند از وزن کم هنگام تولد تا اختلالات یادگیری را کم میکند. الکل همچنین می تواند دریچه ای را که محتوای معده را در معده نگه می دارد شل کند.
6- هنگام خواب سر خود را بلند کنید:
سوزش سر دل معمولا به هنگام خواب بدتر می شود زیرا دراز کشیدن به هنگام خواب می تواند این شرایط را بدتر و شدید تر کند. در این شرایط قانون جاذبه بر علیه شما کار می کند و بدن محتویات هضم شده را راحت تر به سمت مری می فرستد و همین امر باعث ایجاد سوزش سر دل خواهد شد.به همین خاطر بهتر است به هنگام خواب، سر خود را ۶ اینچ بالاتر نگه دارید. شما می توانید اینکار را با قرار دادن آجر، کتاب یا بلوک هایی زیر بالشت خود انجام دهید.سه الی چهار ساعت بعد از خوردن غذا دراز نکشید زیرا دراز کشیدن با معده پر باعث می شود فشار بیشتری بر آن وارد شود و محتویات بیشتری به سمت مری بازگردد.
7- لباسهای گشاد بپوشید:
پوشیدن لباس های تنگ می تواند سوزش سردل را بدتر کند. اگر شلوار بسیار تنگ دارید، به هنگام نشستن فشاری بر روی معده وارد خواهد شد. برخی از افراد نیز از پیراهن یا کمربند تنگ استفاده می کنند و همین امر شرایط را بدتر می کند. هر چقدر فشار بیشتری بر روی ناحیه شکم وارد شود احتمال بیرون رفتن محتویات آن به سمت مری بیشتر خواهد شد.
8- هنگام غذا خوردن از نوشیدنی استفاده نکنید:
همراه با غذای خود مایعات ننوشید زیرا ممکن است محیطی پر از مایعات ایجاد کنید که میتواند دلیل سوزش سر دل ایجاد شده باشد.
9- طب سوزنی را امتحان کنید:
زنان بارداری که طب سوزنی دریافت کرده اند در مقابل کسانی که هیچ تفاوتی در علائم خود نشان نمی دهند خواب راحتی را دارند.درمانگران طب سوزنی با استفاده از سوزن های بسیار نازکی که در اختیار دارند، میزان ترشح اسید معده را در بدن کنترل کرده و به این ترتیب به درمان زخم معده کمک می کنند.این سوزن ها با کنترل میزان حرارت بدن و عملکرد اندام های درونی به ویژه در دستگاه گوارش به عنوان یک درمان کمکی موثر در کنار دیگر شیوه های درمانی از قبیل طب مدرن می تواند اثر گذار باشد.
10- در مورد داروهای سوزش معده با پزشک خود صحبت کنید:
مصرف برخی از آنها در دوران بارداری بی خطر است. آنتی اسیدها به خنثی سازی اسید در معده کمک کرده و احساس سوزش را فرو می نشانند. اگر نتوانسته اید سوزش معده خود را با تغییر شیوه زندگی آرام کنید پزشک ممکن است داروهای سوزش معده را که به طور کلی در دوران بارداری بی خطر تلقی می شوند پیشنهاد کند. اگر پزشک فکر می کند که این داروها مجاز است ممکن است نسخه ای برای دوز قوی تری دریافت کنید.
هنگامی که باردار هستید باید به ایمنی همه چیزهایی که وارد بدن خود می کنید فکر کنید. برخی از داروهای سوزش معده که ممکن است برای خواهر غیر برادر شما مناسب باشد اما برای شما مناسب نیست شامل موارد زیر است:
1- آنتی اسیدهای حاوی بی کربنات سدیم که می توانند تورم را افزایش دهند.
2- آنتی اسیدهای حاوی آسپرین که می تواند برای کودک شما سمی باشد. مصرف آسپرین در دوران بارداری با از دست دادن بارداری، نقایص قلبی و خونریزی مغزی در نوزادان نارس همراه است.
3- آنتی اسیدهای حاوی تری سیلیکات منیزیم ، که استفاده از آنها در بارداری ثابت نشده است.
11-از مصرف غذای آماده خودداری کنید:
در حالی که سوزش معده در بارداری شایع و ناراحت کننده است پس از زایمان و بازگشت سطح هورمون به حالت طبیعی باید فروکش کند. ممکن است نتوانید از سوزش سر دل جلوگیری کنید می توانید با برخی تغییرات ساده در زندگی مانند خوردن وعده های غذایی کوچک، اجتناب از غذاهای پرادویه و چرب به خاموش کردن شعله های آتش کمک کنید. اگر این اقدامات موجب تسکین کافی نشد در مورد داروهایی که استفاده از آنها در دوران بارداری بی خطر است با پزشک خود صحبت کنید.
مواد غذایی مضر برای رفع ترش کردن معده یا رفلاکس اسید معده :
- کافئین
- مرکبات
- گوجه فرنگی
- غذاهای چرب، پرادویه، شیرین
- نعنا
- نوشابه های گازدار
- الکل، سیگار و دخانیات
مواد غذایی مناسب برای درمان سوزش معده در دوران بارداری :
- بادام
- آب آلوئه ورا
- آب نارگیل
- سرکه سیب
- زنجبیل
- پاپایا
- مایعات تازه
- چای سوزش معده
- دانه های رازیانه