اگزمای پوستی یکی از شایع ترین بیماری های پوستی در کودکان و نوزادان است که دلیل و درمان قطعی آن هنوز مشخص نشده است. با آغاز فصل پاییز و زمستان و همزمان با اوجگیری آلودگی هوا، این مشکل در برخی از کودکان و نوزادان تشدید شود. به همین دلیل با دکتر حسین طباطبایی، متخصص پوست و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، در رابطه با این مشکل نسبتا شایع گفت وگو کرده ایم. با ما همراه شوید
اگزما نوعی ناراحتی پوستی است که خود را با تورم، التهاب، خارش و قرمزی پوست نشان می دهد. شاید تحمل این علایم و شرایط برای بزرگ ترها کار چندان سختی نباشد، اما بچه ها به سادگی توان کنار آمدن با چنین مشکلی را ندارند.
تشخیص اگزمای نوزاد
به دنبال پوستی خشک، مایل به قرمز و خارش دار باشید
به احتمال زیاد اگزما، به اشکال مختلف روی صورت، آرنج، پشت زانو و دست و پا ظاهر می شود. مانند بیشتر پوست های تحریک شده، اگزما فقط در صورت خراشیدن بدتر می شود. در نوزادان، اگزما معمولاً از سن ۶ تا ۱۲ هفته شروع می شود. نوع حاد آن به طور کلی حدود ۱ تا ۲ ماه طول می کشد. این بیماری ممکن است به شکل مزمن باشد که توسط لکه های قرمز و تحریک پذیر در پوست قابل تشخیص است.
مشخص کنید کودک شما چه نوع اگزمایی دارد
غالباً ۶ نوع اگزما وجود دارد. اگر بتوانید نوع اگزما را در فرزندتان به درستی تشخیص دهید، قادر خواهید بود وضعیت آنها را بهتر درمان کنید. برخی از انواع آلرژی ناشی از موادی چون تخم مرغ، شیر، سویا، گندم، بادام زمینی، ماهی، کنه های گرد و غبار، شوره های حیوان خانگی یا اسپورهای قالب است. سایر نوزادان مبتلا به اگزما ممکن است مستعد ابتلا به اگزمای ژنتیکی باشند. انواع عمده اگزما عبارتند از:
درماتیت آتوپیک: این چیزی است که بیشتر به آن اگزما گفته می شود و در نوزادان شایع است. این جوش های مایل به قرمزی است که می تواند منجر به خارش شود. معمولاً مزمن یا طولانی مدت است.
درماتیت تماسی آلرژیک: این فرم اغلب در اثر تماس با آلرژن ها مانند نیکل، آنتی بیوتیک های موضعی، پیچک سمی یا بلوط سمی ایجاد می شود. باعث ایجاد واکنش خارش دار و قرمز در محل تماس می شود. این نوع آلرژی در کل بدن پخش نمی شود.
اگزمای تماسی: این شبیه به درماتیت تماسی آلرژیک است، اما در اثر تحریک ایجاد می شود. این نیز به محض ظاهر شدن روی پوست پخش نمی شود.
اگزما دیشیدروسیس: این نوع اگزما به صورت تاول هایی با اندازه متوسط و شفاف بر روی دست و کف پا ظاهر می شود که خارش دارند و تمایل به سوزش دارند.
اگزمای عددی: در این نوع اگزما در پوست لکه های گرد و به شکل سکه ایجاد می شود که در بازوها، پشت، باسن و پاهای پایین شایع است.
اگزما سبوره ای: این نوع اگزما باعث ایجاد لکه های روغنی، زرد و پوسته پوسته در پوست صورت، گردن و قفسه ی سینه می شود. این نوع اگزما در نوزادان شایع است.
اگزما یکی از مشکلات شایع پوستی در کودکان محسوب می شود. آیا ممکن است زمینه این مشکل ارثی باشد؟
بله، این بیماری زمینه ارثی دارد و متاسفانه تعداد کودکان مبتلا به آن نیز روزبه روز در حال افزایش است. می توان گفت حدود ۵۰ درصد از بچه های مبتلا به اگزما، سابقه خانوادگی ابتلا به دیگر ناراحتی های پوستی را نیز دارند.
معمولا ۶۵ درصد کودکان در طول سال اول زندگی خود، علائم اگزما را تجربه می کنند. در۹۰ درصد، علائم این ناراحتی پوستی تا پیش از ۵ سالگی افزایش می یابند و وخیم تر می شوند.در دوران شیرخوارگی اولین نشانه های اگزمای آتوپیک معمولا در صورت و به شکل ضایعات قرمزرنگ روی گونه ها ظاهر می شود. با گذشت زمان سایر نواحی بدن به خصوص اندام ها هم گرفتار می شوند. پوست ناحیه درگیر غالبا خشک و خشن است و گهگاه دانه های ریز آبدار هم به مجموعه علائم اضافه می شود. علاوه بر این، پوست مبتلایان به اگزمای آتوپیک بسیار بیشتر از سایرین مستعد عفونت های جلدی به خصوص با استافیلوکوک اورئوس است. اما آنچه کودک مبتلا به اگزمای آتوپیک را بیش از هر چیز آزار می دهد، خارش و تحریک پذیری شدید پوست است، به طوری که ممکن است کودک دائم در حال خاراندن خود باشد و حتی شب هنگام خواب نیز آسایش نداشته باشد. از سوی دیگر، این خارش خود باعث افزایش ابتلا به عفونت خواهد شد.
تصور می شود، روغن معدنی به شل شدن پوسته های چسبنده و جامانده روی پوست سر کودک کمک می کند، همچنین علائم کلاه گهواره را کاهش می دهد. اگرچه این یک درمان خانگی معمولی است اما ثابت نشده است.اگر می خواهید روغن معدنی را امتحان کنید، قبل از شامپو زدن روغن را به راحتی روی پوست سر کودک خود ماساژ دهید. برای به دست آوردن نتیجه بهتر، یک شانه را روی پوست سر نوزاد بکشید تا پوسته ها را شل کند. بگذارید روغن چند دقیقه روی پوست سر بماند تا پوست سر را مرطوب کند. شما همچنین می توانید این روند را برای کلاه گهواره به کار ببرید قبل از هر حمام رفتن این کار را تکرار کنید. با کم شدن پوسته ها می توانید، تعداد دفعات را کاهش دهید.مطمئن شوید، تمام روغن را کاملاً شسته اید. زیرا روغن اضافی که روی پوست سر باقی بماند، می تواند کلاه گهواره را بدتر کند.
اگر کودک شما دارای شوره یا اگزما است، ممکن است به جای روغن معدنی، ماساژ پوست سر با زیتون برای او مناسب باشد. از همان روش بالا استفاده کنید، و حتما پوست سر را کاملاً شستشو دهید.
از کرم هیدروکورتیزون استفاده کنید
کرم هیدروکورتیزون همیشه در همه داروخانه ها وجود دارد. این کرم به کاهش قرمزی، التهاب و خارش بسیار کمک می کند. اگرچه این کرم می تواند به اگزما پوست سر کمک کند، اما لزوماً به کلاه گهواره یا شوره سر کمک نمی کند. قبل از آزمایش این روش با پزشک کودک خود صحبت کنید. کرم هیدروکورتیزون اگر در طولانی مدت استفاده نشود، برای نوزادان بی خطر است.
بعد از شستشوی سر با شامپو و خشک کردن موها، هیدروکورتیزون را روی پوست سر کودک خود بمالید. شما می توانید، در صورت نیاز، یک یا دو بار در روز و یا طبق توصیه پزشک متخصص اطفال، خودتان مجدداً آن را تکرار کنید. اگر اگزما باعث خشکی شود، کرم هیدروکورتیزون ممکن است، طی یک هفته علائم را بهبود بخشد. اما در مواردی بسته به علت آن می تواند، چندین هفته طول بکشد، تا خشکی از بین برود.
اگر در طی یک هفته از درمان به هیچ وجه روند بهبودی را مشاهده نکردید، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. آن ها ممکن است، برای درمان هرگونه التهاب یک شامپو مناسب یا یک کرم موضعی را توصیه کنند