اگر شما هم جزو آن دسته از افرادی هستید که از گرمای زیاد فراری هستید و سرمای زمستان را دوست دارد و یا غذاها با طبع گرم حال شما را ناسماعد می کند، احتمالا مزاج شما صفراوی است. چرا که خلط صفرا در بدن شما نسبت به بقیه مزاج ها بیشتر بوده و این ویژگی باعث می شود تا حال شما در برخی شرایط دگرگون شود. در چنین حالتی بهتر است از مواد غذایی مناسب برای صفراوی مزاج استفاده کنید.
مصلحات غذایی
تا به حال شنیده اید که میگویند کاهو را باسکنجبین بخور، یا خیار را باهندوانه نخور سردیت میشود! یا از گرمی زیاد است که جوش زده ای، خیاربخور تا گرمیت رفع شود، یا... همه این ها که از قدیم الایام بسیار مورد توجه بوده اند که یکسری از غذاها در کنار همدیگر منع شوند یا بعضی ها رو با خوردن یک چیز دیگر توصیه کنند.
مصلح غذا در واقع به خوراکی هایی گفته می شود که در اثر ترکیب با یک ماده دیگر می تواند اثر بد آن ماده را از بین ببرد و یا کمتر کند. در واقع مصلحات می توانند اثر بد یک غذا را اصلاح کنند که برای بدن فرد ضرری نداشته باشد.
ویژگی های افراد صفراوی مزاج
افراد صفراوی مزاج با طبع گرم و خشک عمدتا پوستی گندمی دارند. به واسطه چربی سوزی ناشی از صفرا، این افراد غالبا اندامی نسبتا لاغر و عضلانی داشته و دارای قامتی بلند، استخوان بندی درشت و مفاصلی برجسته هستند. افراد صفراوی مزاج معمولا تحمل گرما را ندارند، کم اشتها هستند و دستگاه گوارش آن ها قدرتمند است. با این حال، در صورت افزایش وزن، چربی در بالاتنه این افراد تجمع خواهد کرد. افراد دارای طبع گرم و خشک عموما کم خواب هستند.
مزاج صفراوی چیست؟
یکی از انواع مزاج، مزاج صفراوی است. هر غذایی پس از هضم در بدن ما به چهار خلط بلغم، سودا، دم و صفرا تبدیل می شود.
صفرا سبک ترین جزء خون است و مانند کف روی خون قرار می گیرد. خلط صفرا معادل آتش است، طبع آن گرم و خشک و رنگ آن زرد و مزه آن تلخ است. در کبد تولید و در کیسه صفرا ذخیره می شود. کار اصلی صفرا ایجاد حرکت و حرارت در بدن است. خلطی است تیز و سوزاننده که به خون لطافت می دهد و مسیر را برای دیگر اخلاط، باز می کند؛ در واقع صفرا به جریان خون در عروق تنگ و باریک و به هضم غذا کمک می کند؛ بلغم لزج را از روده ها بیرون می راند؛ حرکات روده را زیاد می کند و با تحریک ماهیچه های مقعد، احساس دفع را باعث می شود. صفرا ضد عفونت است و باعث افزایش حرکت روده و تیزی ذهن می شود و تحرک آفرین است. صفرا در سراسر بدن به دفع مواد زائد کمک می کند. صفرا از بالا رفتن تری گلیسرید و کلسترول جلوگیری می کند، همچنین صفرای منتشر شده موجب فشار خون پایین می شود و مرض دیابت در صفراوی ها کمتر است؛ لاغر اندام بودن، داشتن بدن گرم، پوست خشک و زبر، پرکار و فعال بودن، تمایل به سردی ها و ترشی ها، دارای رفتار تند و واکنش سریع، کم خواب، دارای تحمل گرسنگی، تمایل به هوای خشک، زردی پوست و زبان و چشم، تند بودن ضربان قلب و نبض، حس برتری جویی و تسلط مشخصات فرد صفراوی است. صفراوی ها افرادی هستند که معمولاً در تابستان احساس گرمای زیاد و گرگرفتگی می کنند اما در زمستان احساس خوبی دارند و معمولاً زیاد در زمستان لباس زیاد نمی پوشند و با خوردن غذاهای با طبع گرم حالشان بد می شود. افرادی که دارای طبیعت گرم و خشک هستند، خلط صفرا در بدنشان زیادتر است. پوست این افراد زردگون یا گندم گون روشن، خشک به ویژه در صورت و دست ها، گاهی سرد و گاهی خیلی گرم با منافذی درشت و یا ریز است. افراد صفراوی مزاج بدن کم مویی داشته و معمولا در جلوی سر دچار ریزش مو می شوند. همچنین موهایی کلفت، با فر درشت و به رنگ خرمایی یا مشکی دارند. اندامی باریک و متوسط با کمر و ساق کمی پهن، ماهیچه های کشیده، شانه های متوسط و شکمی کمی برجسته دارند. رنگ زیر ناخنشان قرمز و زرد و رگ های آن ها نیمه آشکار و درشت است. چشمان این افراد معمولا به رنگ مشکی دیده می شود.
علائم غلبه صفرا
زمانی که در فردی خلط صفرا بیشتر شود زبان به رنگ زردی می گراید و فرد حس گرما می کند و ممکن است برخی از این علائم یا همه آن را داشته باشد:
- زردی رنگ چشم، زبان و پوست (زردی و یرقان)
- خشکی دهان و بینی
- عطش زیاد
- داغ شدن بدن
- جوش و آکنه در سر و صورت
- خشکی پوست و اگزما
- سوزش معده
- احساس تهوع و استفراغ صفراوی (زردآب بالا آوردن)
- کاهش اشتها به غذا
- احساس گزگز و سوزن سوزن شدن بدن
- نبض سریع
- عصبانی شدن سریع و فروکش کردن آن به سرعت
- خشکی مفاصل
- کم خوابی یا بی خوابی
تشنگی و سوزش جگر، تلخی دهان، سردرد و درد شقیقه (جلوی سر)، ترک خوردن پوست دست و پا، خواب جنگ و ستیز و آتش و اشیاء زرد دیدن، شوره سر، بی اشتهایی، تندخویی، بهانه جویی، زردی مدفوع، خارش بدن، استفراغ سبز و زرد و حالت تهوع از نشانه های غالب صفرای غیرطبیعی است.
رژیم لاغری برای صفراوی ها
رژیم غذایی مزاج صفراوی هم درست مانند مزاج دموی باید بر مصرف غذاهایی مبتنی باشد که از طبع خنکی برخوردار هستند. از این میان، می توان به انواع خوراکی های اسیدی نظیر انواع مرکبات، آلوها، زرشک، تمبرهندی، انار و همچنین، خوراکی هایی نظیر هندوانه، خیار و کدو اشاره کرد. از عمده ترین دستورالعمل های رژیم لاغری مزاج های صفراوی می توان موارد زیر را نام برد:
- مصرف چربی های اشباع نشده طبیعی نظیر روغن زیتون و روغن کنجد
- مصرف سبزیجات بخارپز نظیر سیب زمینی، کدو، بامیه، کدو حلوایی، نخود سبز، قارچ و پیاز
- مصرف حبوباتی نظیر ماش و عدس
- مصرف آجیل خام
- حذف چربی های اشباع شده
- حذف خوراکی های فریز شده
- حذف مواد غذایی فرآوری شده
- حذف ماکارونی و انواع رشته ها
- حذف مواد غذایی حاوی قند اضافی
- حذف خوراکی های حاوی نمک اضافی
- حذف گوشت قرمز
شایان ذکر است، مصرف نوشیدنی هایی نظیر چای و قهوه و میوه هایی نظیر موز، خربزه، طالبی و آناناس برای افراد صفراوی مزاج مضر است. به علاوه، به این افراد توصیه می شود تا جای ممکن از ریزه خواری اجتناب کنند.
بهترین صبحانه برای افراد صفراوی مزاج
صبحانه مهمترین وعدهٔ غذایی است و اگر به درستی و در زمان مناسب مصرف شود بسیاری از امراض را درمان کرده و به ملایم شدن طبع افراد صفراوی مزاج بسیار کمک می کند.
- آش جو با لیموترش
- نان جو با عسل و بادام خام
- نان جو با مرباهایی با طبع سرد یا معتدل مثل مربای هلو، زردآلو، سیب، آلبالو
- شیر با جو دو سر و عسل
- شیرخشت ترنجبین
- آب پرتقال
- نان جو با مرباهای هلو، شاه توت، توت فرنگی، زردآلو، تمشک
- نوشیدن آب و چای گیاهی ولرم و رقیق با چند قطره آب لیمو تازه بدون عسل و شیرین کننده
- پنیر با گردو یا زیره
و در آخر صفراوی مزاج ها باید از مصرف نوشیدنی های گرم مانند چای بصورت داغ پرهیز کنند؛ نوشیدنی های گرم موجب برهم خوردن تعادل صفراوی مزاج ها می شود و در رژیم غذایی مزاج صفراوی، جایی ندارد.
میوه های مناسب برای افراد صفراوی مزاج
افرادی که دارای مزاج گرم و خشک و یا همان صفراوی هستند، مصرف میوه های زیر بسیار مفید است:
- انواع مرکبات مانند پرتقال، لیموشیرین، گریپ فروت همراه با عسل
- انواع میوه های تابستانی مانند شاه توت، گلابی، آلبالو، گیلاس، هندوانه، گرمک، آلو، گوجه سبز
- سایر میوه ها مانند انار، خیار، سیب
بحران های صفراوی
بحران هایی که در طول زمان باعث ترشح ناگهانی صفرا به خون می شوند، عبارتند از:
- پدیده بلوغ برای نوجوانان
- پدیده ی ازدواج
- پدیده ی باردار شدن
- پدیده ی زایمان
- پدیده ی شنیدن ناگهانی خبر بد
- پدیده ی یائسگی
- بلند کردن هالتر در بدن سازی
- مسابقه فوتبال و… همگی جزء بحران های صفراوی حساب می شوند.
یعنی با پیدایش هر کدام از دوران زندگی یا افعال مختلف فوق به ناگهان مقادیر زیادی صفرا (یعنی هورمون های خونی گرم مزاج ) وارد خون شده و شخص را دچار یک نوع التهاب حرارتی شدید می کند مثل حالت گرگرفتگی در زنان یائسه.
سخن آخر
شناخت مزاج در افراد یک عامل تاثیرگذار در داشتن زندگی بهتر و سالم تر است. با تغذیه درست از بروز بیماری ها جلوگیری کنیم.
آشنایی با رژیم غذایی موثر مایوکلینیک
