در عصر حاضر سلامت وعده های غذایی تبدیل به یکی از دغدغه های افراد شده است. سوالات بسیار در ذهن تک تک افراد وجود دارد که شاید تا به امروز به پاسخ آن ها نرسیده اند. غذایی که می خوریم چه ویژگی دارد؟ از چه موادی تشکیل شده است؟ این مواد برای بدن مضر هستند یا مفید؟پرکاربردترین ماده خوراکی برای تهیه غذا روغن است و با استفاده از بهترین روغنهای خوراکی می توان عوارض خوردن وعده های غذای سرخ شده و پرکالری را کمتر کرد. با این مقاله همراه باشید تا با چند روغن خوراکی سالم آشنا شوید.
چرا چربی؟ چرا روغن؟
چربی ها متمرکزترین منبع انرژی بدن هستند. بدن انسان برای محافظت و عایق بندی اندام های حیاتی نیاز به مقادیر متناسبی چربی دارد. چربی ها اجازه می دهند که ویتامین های محلول در چربی A-D-E-Kجذب شوند و اسیدهای چرب ضروری را که بلوک های ساختاری مهمی برای مغز ، چشم ها و بافت های عصبی هستند فراهم کنند. هر یک گرم چربی در بدن 37 کیلوژول انرژی آزاد می کند. اما چربی ها انواع مختلف دارند و بسته به نوع آن ها برای بدن مفید یا مضر هستند.
روغن های سالم
با توجه به مطالعات انجام شده، بهترین روغن خوراکی روغن زیتون شناخته شده است. در مراحل بعد می توانید از روغن کنجد، کانولا، ذرت و آفتابگردان استفاده کنید.
روغن زیتون
زیتون به خودی خود دارای خواص زیادی است و زمانی که به شکل عصاره و روغن در می آید هم خواص خود را حفظ می کند. روغن زیتون دارای چربی تک غیر اشباع است. روغن زیتون فرا بکر که در واقع روغن زیتون تصفیه نشده است، دارای میزان کمتری اسید اولئیک و به میزان یک درصد است، ویتامین و مواد معدنی بیشتری دارد و به رنگ طلایی سبز دیده می شود و عطر مشخصی دارد. این روغن به دلیل این که حرارت ندیده و با مواد شیمیایی تیمار نشده است، تصفیه نشده محسوب می شود. دارای نقطه تبخیر پایین تر و بین ۱۶۰-۱۹۰ درجه سلسیوس است و در دمای پایین تری نسبت به باقی روغن ها می سوزد. بنابراین بهتر است برای مصارف سرخ کردنی مورد استفاده قرار نگیرد مگر آنکه بدانید دمای تابه بیش از این اندازه نرود. ولی می توانید این روغن سبز رنگ را برای انواع پخت و پز استفاده کنید.
اگر می خواهید از روغن زیتون برای مصارف سرخ کردنی استفاده کنید، باید به دنبال روغن زیتون خالص باشید. هر چه میزان خلوص روغن زیتون بیشتر باشد، احتمال بالا رفتن نقطه تبخیر آن هم بیشتر است. در این فرآیند تصفیه و خالص شدن، اغلب عطر روغن زیتون از بین می رود و بسیاری از چربی های مفید برای سلامت قلب را از دست می دهد.
روغن کانولا
روغن کانولا در واقع از دانه های کلزا و به روش اصلاح شده ژنتیکی ساخته می شود و اولین بار از کشور کانادا آمده است. بسیاری از مردم تصوری می کنند که روغن کانولا به دلیل این که در غذاهای سرخ کردنی استفاده می شود، غیرسالم است. البته باید بدانید که مصرف بیش از حد این روغن مضرات خود را دارد ولی برای میزان کم می توانید آن را مورد استفاده قرار دهید. روغن کانولا دارای نقطه تبخیر بالا یعنی حدود ۲۰۰ درجه سلسیوس است و بو ندارد، بنابراین برای مصارف سرخ کردنی مناسب است. مانند همه دیگر روغن ها، دارای چربی اشباع کم است و برای سرخ کردن و انواع روش های پخت و پز می توانید از آن استفاده کنید. این روغن بدون طعم است و مصرف آن طعم غذا را تحت تأثیر قرار نمی دهد.
روغن ذرت
روغن ذرت از دانه گیاه ذرت به دست می آید و برای مصارف پخت و پز مناسب است. این روغن در مقابل اکسید شدن تا حدی مقاوم است و برای تفت دادن هم مورد استفاده قرار می گیرد. این روغن عطر ملایم و کمی دارد و رنگش ملایم است. میزان بالای اسید چرب امگا۶ در این روغن، می تواند تنظیم این اسید در بدن شما بر هم بزند. روغن ذرت نسبت به سایر روغن های نباتی قیمت کمتری دارد.
روغن آفتابگردان
این روغن رنگ ملایمی دارد و بدون بو است و برای همه مصارف پخت و پز مناسب است و به دلیل این که در حرارت و اکسید شدن مقاوم است، می توانید آن را برای مصارف سرخ کردنی هم استفاده کنید. این روغن در سبد غذایی بسیاری از ایرانی ها قرار دارد ولی کالری موجود در آن را نباید فراموش کرد. روغن آفتابگردان غنی از ویتامین ای است.ان طور که اسمش مشخص است، از هسته انگور تهیه می شود. این روغن عطر خاصی دارد و برای پخت و پز هم پیشنهاد می شود.
روغن بادام زمینی
این روغن دارای نقطه دود 450 درجه فارنهایت یا 232 درجه سانتی گراد است.این ماده بخاطر نقطه دود زیاد و کمی مغذی بودن ، یک روغن محبوب برای سرخ کردن غذاهای آسیایی و غذاهایی مانند سیب زمینی سرخ کرده و مرغ سوخاری است.روغن بادام زمینی همچنین سرشار از چربی اشباع نشده است و حاوی فیتواسترول است که می تواند جلوی جذب کلسترول را بگیرد.
روغن بادام زمینی سرشار از امگا 6 است. همانطور که قبلاً اشاره شد ، مقادیر متوسط این اسید چرب خوب است ، اما مقدار زیاد آن می تواند باعث نگرانی شود. از روغن بادام زمینی بهمراه سایر روغنهای غنی از امگا 3 مانند روغن زیتون استفاده کنید. به علاوه ، طبق گفته سازمان غذا و دارو (FDA) ، کسانی که آلرژی به بادام زمینی دارند خوشحال می شوند بدانند که نیازی به اجتناب از روغن بادام زمینی ندارند. پروتئین های موجود در بادام زمینی که می توانند باعث واکنش آلرژیک شوند ، با تصفیه شدن در روغن از بین می روند. اما در مورد روغن بادام زمینی پرس سرد اینگونه نیست و کسانی که به بادام زمینی حساسیت دارند باید از این نوع روغن اجتناب کنند.
روغن گردو
گردو یکی از آجیل های سالم است و روغن آن نیز به همان اندازه مفید است. این یک منبع عالی از امگا 3 است و دارای مواد مغذی و طبیعی است. روغن گردو به دلیل نقطه دود بسیار کم ، گزینه خوبی برای پختن روی حرارت نیست،اما افزودنی خوشمزه ای به سس سالاد ، سالاد مرغ یا ماهی تن ، سبزیجات بو داده است.
روغن کنجد
روغن کنجد غنی از چربی های اشباع نشده و چند غیر اشباع است ، اما از نظر چربی اشباع نیز کم است. این روغن حاوی کنجد و سزامین است که آنتی اکسیدان های قوی هستند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد روغن کنجد به طور بالقوه می تواند فشار خون را نیز کاهش دهد. روغن کنجد پرس سرد بهترین نوع روغن کنجد است،زیرا روغن دانه ها در دمای سردتر استخراج می شود و این فشار سرد محسوب می شود. روغن کنجد برشته شده دانه هایی هستند که تفت داده می شوند ، اما روند استخراج آنها یکسان است. از آنجایی که روغن کنجد برشته شده طعم خوبی به غذا می بخشد ، در سرخ کردن بسیار استفاده می شود و در صورت حساسیت به بادام زمینی جایگزین مناسبی برای روغن بادام زمینی است.این روغن برای طبخ کردن و سرخ کردن بسیار مناسب است چون نقطه دود 232 درجه سانتی گرادی دارد.شما می توانید با خرید روغن کنجد طارومیس با قیمت مناسب از مزایای سلامتی این روغن خارق العاده بهره مند شوید.
امیدواریم از این مقاله راضی بوده باشید حتما به سلامت و کیفیت مواد غذایی خود اهمیت فراوان بدهید زیرا تهیه یک روغن بی کیفیت بسیار به سلامت شما صدمه وارد می کند و برای جبران این ضرر باید هزینه ی هنگفتی بپردازید.حتی ممکن است صدمات غیرقابل بازگشتی به شما وارد شود.
روغن زیتون بی بو( روغن زیتون تصفیه شده)
روغن زیتون بی بو مخصوص آندسته از کسانی است که طعم و بوی روغن زیتون را دوست ندارند و صد البته مایل به مصرف روغن زیتون می باشند، این نوع روغن تمامی خواص روغن زیتون را داراست، روغن زیتون بی بو مخصوص پخت و پر و یکی از مهم ترین ارکان سالاد های رژیمی می باشد، روغن زیتون بی بو دارای فوائد بسیاری برای بدن می باشد و از آن میتوان در سرخ کردن ملایم مواد غذایی نیز استفاده نمود.
برخی دیگر از روغن ها هم در بازار وجود دارند که به میزان کمتری مورد استفاده قرار می گیرند و برای پخت و پز اهمیت چندانی ندارند، این روغن ها را می توانید برای مصارف سالاد و غیر از پخت و پز استفاده کنید:
- روغن تخم کتان: این روغن دارای میزان بسیاری اسید چرب امگا ۳ است ولی به دلیل این که حساسیت بالایی به حرارت دارد و به سرعت اکسید می شود، قابلیت پخته شدن ندارد. این روغن را می توانید در سالاد استفاده کنید و باید آن را در محیط تاریک و خنگ نگهداری کنید.
- روغن نارگیل: روغن نارگیل را می توان به کره تشبیه کرد. این روغن در حالت طبیعی و در دمای اتاق به علت این که دارای میزان زیادی چربی اشباع است، به شکل جامد و به رنگ سفید در می آید. برخی از متخصصین معتقدند روغن نارگیل برخلاف باقی روغن های جامد و چربی های اشباع، کلسترول نوع خوب و نوع بد را افزایش می دهد و به همین دلیل نمی توان آن را مدام در رژیم غذایی گنجاند.
- روغن شاهدانه: این روغن میزان زیادی امگا ۳ دارد که برای سلامت قلب مفید هستند. منیزم موجود در آن هم برای انرژی بدن و اعصاب است.
- روغن تخم کدو: این روغن دارای میزان زیادی ویتامین ب و عنصر روی است.
- روغن آرگان: در روغن آرگان مقدار زیادی ویتامین ای وجود دارد که دارای خصوصیات ضد التهابی است.
روغن های سالم و مورد تایید طب سنتی و طب اسلامی
روغن شحم گاو شفای است . در طب سنتی ایران و طب اسلامی به خوردن روغن هایی که منشآ حیوانی دارند مانند روغن شحم گاو بسیار تاکید و توصیه شده است که متاسفانه بهداشت فروش این نوع روغن را به دلیل ساخت صابون ممنوع کرده است .
روغن زیتون خواص بسیاری دارد و سرشار از اسیدهای چرب غیر اشباع مونو (MUFA) و آنتی اکسیدان است که متاسفانه کارخانه ای این روغن پالم است زیرا روغن اصلی دارای بو و طعم است.
روغن زرد حیوانی که فقط از طریق آب کردن کره گاوی به دست می آید که روغن زرد به دست آمده از لبنیات گوسفند که مکروه اعلام شده است.
یکی دیگر از روغن های مفید در طب سنتی روغن ارده کنجد است. که خواص زیادی از جمله ملین رطوبت زا ، چاق کننده ، رفع صفرای سوخته سودا ، تنگی نفس ، سرفه خشک ، درمان زخم ریه و آسم و درمان ادرار سوختگی کودکان و سوزش ادرار دارد. توجه کنید زیرا روغن کنجد با روغن ارده کنجد فرق دارد. روغن کنجدی که جلوی دید مشتری گرفته می شود مصرف آن ممنوع است چون طبع آن سرد و کولد پرس است.
روغن ارده کنجد بعد از اینکه کنجد را داخل آب و نمک قرار می دهند و تبدیل به ارده می کنند به دست می آید . این روغن مزاج آن گرم و تر است و تا 250 درجه حرارت را تحمل می کند.
روغن دنبه گوسفند یکی از روغن های طبیعی است که از پی یا چربی گوسفند در قسمت دم او تهیه می شود و در طب سنتی خواص زیادی دارد . روغن دنبه گوسفند اگر درست تهیه شود بدون بو خواهد بود.