سندروم قلب شکسته و نکات مهم در مورد آن

سندرم قلب شکسته یا broken heart یک بیماری موقتی قلبی است که غالباً توسط اوضاع استرس زا و احساسات شدید به وجود می آید. این بیماری همچنین می تواند توسط یک بیماری جسمی یا انجام عمل جراحی نیز ایجاد شود. البته سندرم قلب شکسته نام های دیگری نیز داشته و به عنوان کاردیومیوپاتی استرس، کاردیومیوپاتی تاکاتسوبو یا سندرم بالون آپیکال نیز شناخته می شود. افراد مبتلا به سندرم قلب شکسته ممکن است به یکباره دچار درد ناگهانی قفسه سینه شده یا فکر کنند که دچار حمله قلبی شده اند. سندرم قلب شکسته فقط بخشی از قلب را تحت تأثیر قرار داده و به صورت موقتی عملکرد پمپاژ طبیعی قلب را مختل می کند. اما بقیه قسمت های قلب قلب به طور عادی به عملکرد خود ادامه داده یا حتی ممکن است انقباضات بیشتری نسبت به قبل داشته باشند.

بیماری شکستن قلب چیست؟

مشاهدات علمی همواره حاکی از آن بودند که حوادث و ناراحتی های عاطفی می توانند بر سلامت قلب تاثیرگذار باشند. در سال 1967 نیز مطالعاتی جدی تر جهت بررسی این مسئله صورت گرفت و نتایجی مبنی بر تایید آن نیز حاصل شد. با این حال، تا حتی تا چند سال بعد نیز شرایطی اختصاصی برای این شرایط در لغت نامه پزشکی تعریف نشده و آنچه که امروز به نام سندروم قلب شکسته یا کاردیومیوپاتی ناشی از استرس نامیده یا سندروم تاکوتسوبو (stress cardiomyopathy or takotsubo syndrome) و از سال 1990 به لیست بیماری های قلبی افزوده شده است.سندروم قلب شکسته می تواند سبب آسیب ناگهانی و برگشت پذیر عضله قلب شود. این بیماری در سنین بالا در خانم ها شیوع بیشتری دارد و اغلب اما نه همیشه با استرس های جسمی یا روحی همراه و مربوط است.علایم سندرم قلب شکسته بسیار شبیه به سکته قلبی است. بیماران از درد قفسه سینه و یا تنگی نفس شکایت دارند و در مواردی نیز دچار حالت سنکوب میشوند.

دلیل بیماری شکستن قلب چیست؟

همانطور که عنوان شد، سندروم قلب شکسته معمولا در اثر استرس و ناراحتی احساسی ناگهانی به وجود می آید. عوامل تنش زای متعددی در ارتباط با این سندرم گزارش شده اند که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• از دست دادن عزیزان بخصوص به صورت غیرمنتظره
• مورد بدرفتاری قرارگرفتن در محیط خانه
• اضطراب شدید
• بحث و مجادله عصبانیت
• مشکلات شغلی و اقتصادی
• تشخیص پزشکی ابتلا به بیماری های خطرناک
• بیماری های شدید جسمی نظیر نارسایی تنفسی، عفونت های شدید، شکستگی
• عمل جراحی

از نظر علمی، عوامل متعددی می توانند در ایجاد سندرم قلب شکسته نقش آفرین باشند. در میان این عوامل، نقش گروهی از هورمون ها که در جریان استرس های روحی یا جسمی در جریان خون افزایش می یابند به میزان زیادی مورد توجه و مطالعه قرارگرفته است که «کاتکول آمین ها» نامیده میشوند.

درشرایط معمول، افزایش این گروه هورمون ها در جریان فرآیند استرس، باعث تنظیم و افزایش متناسب فشارخون، تنظیم و افزایش ضربان و قدرت انقباضی قلب و پاسخ متناسب عروق بدن به شرایط استرس زا می شود. به نظر میرسد در افرادی که دچار سندروم قلب شکسته هستند، افزایش نا متناسب کاتکول آمین ها و یا پاسخ نا متناسب بدن به این افزایش، باعث اختلال در عملکرد عروق بدن، عضله قلب و بخصوص بطن چپ میگردد.

بعضی از مطالعات نقش عوامل ژنتیکی و خانوادگی را در این بیماری مطرح کرده اند. افراد با سابقه بیماری های روحی و عصبی نظیر سابقه بیماری های اضطرابی و تشنج نیز بیشتر در خطر ابتلا به سندروم قلب شکسته قرار دارند.

چه کسانی که بیشتر دچار سندرم قلب شکسته می شوند؟

زنان، به خصوص زنان با سن بالای ۵۰ سال، بیشتر از مردان دچار این سندروم می شوند و علت آن سطح پایین استروژن در آنها است هرچند از نظر علمی تایید نشده است.

متخصصین عقیده دارند، ژنتیک نیز می تواند در ایجاد این سندروم مؤثر باشد. آسیب به سر یا تشنج یا اختلالات روان پزشکی مثل اضطراب و افسردگی و همچنین سابقۀ بیماری قلبی خطر بروز سندرم قلب شکسته را بیشتر بالا می برد.

ریسک فاکتورهای سندروم قلب شکسته

عوامل رایجی برای ابتلا به این سندروم عنوان شده اند:

• سن: افراد بالای ۵۰ سال بیشتر در معرض خطر ابتلا به سندرم هستند؛
• سابقه مشکلات عصبی: افراد با سابقه اختلالات عصبی مانند آسیب سر یا تشنج دارند، بیشتر در معرض خطر سندروم قلب شکسته هستند
• سابقه اختلالات روانپزشکی در فرد: سابقه افسردگی یا اضطراب می تواند از عوامل محرک سندروم قلب شکسته می باشد.
• آمیزش جنسی: این عامل هم بیشتر در زنان باعث بروز مشکل قلبی می گردد.

عوامل خطر ابتلا به سندرم قلب شکسته

عواملی وجود دارد که می تواند احتمال بروز broken heart در فرد را افزایش دهد، این عوامل شامل موارد زیر می شود:

• جنسیت. این بیماری زنان را بسیار بیشتر از مردان مبتلا می کند.
• سن. به نظر می رسد بیشتر افرادی که به سندرم قلب شکسته دچار می شوند، سن بالای 50 سال دارند.
• تاریخچه بیماری عصبی. افرادی که اختلالات عصبی مانند آسیب دیدگی سر یا اختلال تشنجی (صرع) دارند خطر بیشتری برای ابتلا به broken heart دارند.
• اختلال روانپزشکی قبلی یا فعلی. اگر فرد دچار اختلالاتی مانند اضطراب یا افسردگی شدید باشد، احتمال ابتلا به این سندرم در او افزایش خواهد یافت.

علائم سندرم قلب شکسته

علائم broken heart ممکن است بسیار شبیه به بروز یک حمله قلبی باشد.

علائم شایع در هنگام بروز سندرم قلب شکسته شامل موارد زیر می شود:

• درد قفسه سینه
• تنگی نفس

البته دقت داشته باشید که درد طولانی مدت قفسه سینه ممکن است نشانه حمله قلبی باشد، به همین خاطر بهتر است در صورت بروز درد قفسه سینه جدی با اورژانس تماس بگیرد.

زمان مراجعه به پزشک

در صورت بروز هرگونه درد در قفسه سینه یا تپش نامنظم، غیر طبیعی، سریع، تنگی نفس بعد از یک شرایط استرس زا بهتر است سریعاً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.حملات قلبی عموماً به علت انسداد کامل یا تقریبای یکی از شریان های قلبی ایجاد می شود. این انسداد به دلیل تشکیل لخته خونی در محل باریک شدن ناشی از تشکیل چربی (آترواسکلروز) در دیواره شریان ها است. اما نکته اینجاست که در broken heart، شریان های قلبی مسدود نخواهد شد. با این حال ممکن است در نتیجه بروز سندرم قلب شکسته جریان خون در شریان های قلب کاهش یابد.

عوارض سندرم قلب شکسته

در موارد نادر ، این سندرم می تواند کشنده است. با این حال بیشتر افرادی که سندرم قلب شکسته را تجربه می کنند به سرعت بهبود یافته و اثرات ناشی از آن طولانی نخواهد بود.دیگر عوارض جانبی ناشی از سندرم قلب شکسته ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تجمع مایعات در داخل ریه های (پولموناری ادما)
• فشار خون پایین (افت فشار)
• اختلال در ضربان قلب
• نارسایی قلبی

همچنین ممکن است فرد در صورت وقوع یک رویداد استرس زا دیگر، دوباره دچار سندرم قلب شکسته شود. با این حال احتمال بروز مجدد این عارضه در مدت زمان کوتاه بسیار کم است.

قلب زنان بیشتر می شکند

تحقیقات مختلف نشان داده است که این بیماری، زنان را بیشتر از مردان درگیر می کند. در میان زنان میان سال نیز شیوع سندرم قلب شکسته بیشتر است. دلیل آن هم کاهش میزان استروژن در دوره یائسگی در این گروه سنی است.

حدود ۱۰ درصد از مردان نیز به سندرم قلب شکسته مبتلا می شوند اما زنان بیشتر از مردان می توانند از این بیماری جان سالم به در ببرند و احتمال مرگ مردها در این رویداد بیشتر است. در پی بررسی های به عمل آمده، اطلاعات ثبت شده در هزار بیمارستان نشان داد تنها در سال ۲۰۰۷ حدود ۶ هزار و ۲۲۹ نفر در ایالات متحده به این سندرم مبتلا شده اند که از این میان ۶۷۱ مورد از مبتلایان، مرد بودند. پس از انطباق شرایطی از قبیل فشار خون بالا، سیگار کشیدن و دیگر عواملی که می توانند بر اختلالات قلبی تاثیرگذار باشند، دانشمندان دریافتند زنان ۵/۷ برابر مردان به این سندرم مبتلا می شوند.

رئیس نظام روان شناسی استان با بیان اینکه سندروم قلب شکسته بیشتر در زنان، افراد بالای ۵۰ سال، افراد دچار اختلال های روانپزشکی در گذشته و حال مانند اضطراب و افسردگی نقش مهمی دارد، ادامه می دهد: در برخی از موارد داروهای مورد استفاده برای درمان آلرژیک های شدید یا حمله شدید آسم که مورد استفاده قرار می گیرد، ممکن است منجر به سندروم قلب شکسته به دلیل ترشح زیاد آدرنالین شود.

چراغی اظهار می کند: سندروم قلب شکسته در افرادی که دارای تاریخچه بیماری عصبی و افرادی که دارای اختلالات عصبی، آسیب دیدگی به سر یا اختلالات تشنجی دارند خطر بیش تری دارد. گفتنی است اختلالات افسردگی و اضطراب نیز در افراد سبب ایجاد مشکلاتی می شود و حتما باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنند و حین احساس درد باید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنند.

پیشگیری از بروز سندرم قلب شکسته

گاهی اوقات سندرم قلب شکسته ممکن است در مدت زمان کوتاهی مجدداً تکرار شود. به همین خاطر پزشکان درمان طولانی مدت با بتا بلاکر ها یا داروهای مشابهی که عوارض جانبی هورمون های استرس بر روی قلب را کاهش می دهند را تجویز می کنند. یکی از کلیدی ترین نکات برای پیشگیری از بروز سندرم قلب شکسته، کنترل استرس و مدیریت این موضوع است.

درمان سندرم قلب شکسته

در حال حاضر هیچ درمان استانداردی برای سندرم شکسته قلب وجود ندارد. تا زمانی که تشخیص این سندرم به طور قطعی تأیید نشود، درمان سندرم قلب شکسته مشابه تشخیص حمله قلبی خواهد بود. بیشتر افراد تا زمان بهبودی کامل در بیمارستان بستری خواهند شد.

دارو درمانی

هنگامی که مشخص شود که سندرم قلب شکسته علت بروز علائم فرد بوده است، پزشک به احتمال زیاد داروهای قلبی را در زمان بستری بودن فرد تجویز خواهد کرد. این داروها شامل مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE)، مسدود کننده های گیرنده آنژیوتانسین II، بتا مسدود کننده ها یا دیورتیک خواهد بود. این داروها در زمان بستری بودن فرد به کاهش فشار روی قلب کمک کرده و ممکن است از بروز حملات بعدی جلوگیری کند.

بیشتر افراد مبتلا به سندرم قلب شکسته بعد از گذشت یک ماه به صورت کامل بهبود خواهند یافت. احتمالاً بعد از گذشت 4 تا 6 هفته بعد از تشخیص و مداوا برای تأیید بهبودی نیاز به انجام اکوکاردیوگرام مجدد خواهید داشت. بهتر است از پزشک در مورد مدت زمان مورد نیاز برای ادامه مصرف داروها سؤال کنید. معمولاً مصرف داروهای تجویزی باید تا 3 ماه بعد از تشخیص ادامه یابد.

جراحی

روش هایی که اغلب برای درمان سکته قلبی استفاده می شوند شامل آنژیوپلاستی بالون و قرار دادن استنت یا حتی جراحی هستند که برای درمان broken heart مفید نخواهند بود. این روش ها برای رفع انسداد شریان ها مورد استفاده می شود که پیش از این گفتیم فرد مبتلا به broken heart دچار انسداد شریانی نشده است.

سندروم ژیلبرت و نکات مهم در مورد آن