سهام عدالت چیست؟ و نحوه ی فروش ان چگونه است

در سال 1385 با هدف افزایش عدالت اجتماعی در برخورداری از منابع دولت، کاهش تصدی گری دولت در امور اقتصادی و مطابق با اصل 44 قانون اساسی، دولت نهم اقدام به انتقال سهام خود در برخی از شرکت ها و موسسات تجاری و اقتصادی بزرگ به مردم کرد. در این مرحله سهام عدالت بین اقشار عمدتا کم در آمد جامعه توزیع شد. پس از آن و طی چند مرحله افراد بیشتری از این سهام بهره مند شدند و در نهایت نزدیک به 49 میلیون ایرانی دارنده سهام عدالت شدند.

نحوه ثبت نام در سجام

بر اساس قوانین تصویب شده در زمان اجرای طرح سود سهام عدالت تا 10 سال تحت عنوان هزینه مربوط به صدور این سهام مستهلک شد و در نهایت از سال 96 سود دهی سالیانه سهام عدالت به مردم آغاز شد. دولت ظرف 2 سال گذشته لایحه آزاد سازی سهام عدالت را به مجلس فرستاده بود که در نهایت پس از بررسی جوانب این امر امسال این لایحه پس از اذن رهبری بر اجازه آزاد سازی سهام تصویب شد.

سازمان خصوصی سازی در این زمینه طی اطلاعیه ای از تمام مشمولین سهام عدالت درخواست کرده است تا ضمن مراجعه به سامانه www.samanese.ir و اطلاع از آخرین وضعیت سود سهام دریافتی، هر مشمول تصمیم خود در زمینه نوع مالکیت سهام عدالت را مشخص کند.

دو گزینه روی میز

برای آزادسازی سهام عدالت دو گزینه مدیریت مستقیم و غیرمستقیم وجود دارد. در مدیریت مستقیم خود فرد مالکیت و مدیریت سهام خود را برعهده می گیرد. همچنین در مدیریت و مالکیت غیرمستقیم از طریق شرکت های سرمایه گذاری استانی سهام عدالت و سرمایه گذاری، عملا مالکیت را در دست خود دارد ولی مدیریت را به این نهادها واگذار می کند. مشمولان باید توجه داشته باشند که درصورت انتخاب آزاد سازی به روش مستقیم، مالکیت و مدیریت سهام عدالت به صورت مستقیم و بدون واسطه به سهامدار سهام عدالت، تخصیص و انتقال خواهد یافت. در این راستا از دهم اردیبهشت ماه به مشمولان سهام عدالت فرصت داده شده تا چنانچه قصد دارند سهام خود را به صورت مستقیم مدیریت کنند، با مراجعه به سامانه سهام عدالت به نشانی SAMANESE.IR، مدیریت مستقیم را انتخاب کنند. بر این اساس سهام تخصیص یافته به هر فرد در شرکت های سرمایه پذیر سهام عدالت و به تناسب ارزش مقطع واگذاری، تعدادی از سهام ۳۶ شرکت بورسی و ۱۳ شرکت غیربورسی خواهد بود. در این حالت مسئولیت حفظ، نگهداری و مدیریت سهام اختصاص یافته به عهده سهامداربوده و در راستای حفظ ارزش سهام تخصیص یافته، قابلیت نقل و انتقال سهام مزبور به غیر و فروش آن بر اساس محدودیت های زمانی و مقداری تعیین شده توسط شورای عالی بورس صورت خواهد گرفت.

مزایا و معایب روش سهام داری مستقیم

مزایای روش سهام داری مستقیم به شرح زیر است:

• معامله در بورس بسیار ساده است و به صورت آنلاین انجام می شود. کافی است یک کارگزاری انتخاب کنید و مراحل دریافت کد بورسی را انجام دهید.
• میزان نقدشوندگی در بازار سرمایه نسبت به بازارهای موازی بیشتر است و این یعنی در مواقع ضروری، با سرعت بیشتر و هزینه کمتری می توانید سهام تان را به پول نقد تبدیل کنید.
• در اختیار داشتن کنترل زمان خرید و فروش باعث می شود بتوانید طبق تحلیل های خود معامله کنید و از نوسان های بازار سود ببرید.
• با انتخاب این روش، هم از سود نقدی شرکت ها بهره مند خواهید شد و هم می توانید با تحلیل های مناسب از اختلاف قیمت های خرید و فروش سود کسب کنید.

روش سهام داری مستقیم ممکن است مشکلات و معایبی را نیز در پی داشته باشد

• در این روش، مدیریت سبد سهام به عهده خودتان خواهد بود؛ بنابراین، میزان سود و زیان و میزان ریسک نیز به نحوه عملکرد خودتان بستگی دارد. اگر دانش و توانایی کافی برای تحلیل نداشته باشید، ممکن است با ضرر مواجه شوید.
• در روش مستقیم، تحلیل و بررسی ها به عهده شخص سهام دار خواهد بود. علاوه بر صورت های مالی و گزارش های شرکت ها، لازم است دائما اخبار اقتصادی و وضعیت صنایع را نیز تحت نظر داشته باشید. این فرایندی است که وقت و حوصله بالایی نیاز دارد.
• بالا و پایین رفتن قیمت ها در لحظه رخ می دهد و ممکن است باعث خرید و فروش های احساسی شود. سهام دار باید بتواند احساسات خود را کنترل و از گرفتن تصمیمات آنی و هیجانی خودداری کند.
• در بازار سرمایه، با رقبای حرفه ای مواجه خواهید بود؛ کسانی که وقت و دانش کافی برای تحلیل دارند و گاهی حتی از کمک ابزارها و نرم افزارهای حرفه ای بهره می برند.

آزادسازی سهام عدالت به روش غیر مستقیم

روش غیر مستقیم، برعکس شیوه قبلی، مناسب افراد ناآشنا با بورس و بازار سرمایه است. با توجه به اینکه تاکنون افراد مدیریتی بر روی سبد سهام عدالت خود نداشتند، با انتخاب این روش روند قبلی ادامه پیدا کرده، مدیریت آن بر عهده شرکت های سرمایه گذاری استانی خواهد بود و احتمالا سود حاصل به صورت سالیانه به حساب سهامداران واریز خواهد شد. گفتنی است با انتخاب روش غیر مستقیم ممکن است تغییراتی در روند مذکور اتفاق بیفتد که در اینصورت متعاقبا اعلام خواهد شد.

به عنوان مثال ممکن است شرکت های سرمایه گذاری استانی وارد بازار بورس شوند که در این صورت، افراد با انتخاب روش غیرمستقیم، سهامداران این شرکت ها به حساب می آیند و سود حاصل تقریبا مشابه سود عملکرد صندوق های سرمایه گذاری ETF خواهد بود.

مقایسه دو روش مستقیم و غیرمستقیم جهت فروش سهام عدالت

در روش مستقیم مدیریت سهام در اختیار شخص بوده و می تواند با دانش خود نسبت به بازار بورس، به خرید و فروش در این بازار پرداخته و از سود قابل توجه معاملات بهره مند گردد. دقت نمایید شما در هر لحظه می توانید اقدام به دریافت کد بورسی و یادگیری مهارت های مورد نیاز آن نمایید.در روش غیر مستقیم شما مدیریتی بر سبد سهام خود نخواهید داشت، بنابراین امکان افزایش سود از طریق انجام معاملات در این شرایط فراهم نمی باشد.

از آنجایی بازار بورس در بازه های زمانی مختلف (با توجه به رویدادهای داخلی و خارجی) نوسانات شدیدی را تحمل می کند، لذا ریسک انجام معامله در آن به عهده شخص است؛ به عبارتی همانطور که نوسان بازار بورس می تواند موجب بالا رفتن قیمت سهام و دریافت سود بیشتر گردد، از طرفی کاهش قیمت نیز در این نوسان رخ خواهد داد و در نتیجه با انتخاب روش مستقیم، شما ریسک نوسان بازار را پذیرفته اید.گفتنی است که در روش غیرمستقیم نیز تضمینی جهت سوددهی و یا عدم ضرر برای سهامدار وجود ندارد؛ در اصل ریسک بازار متوجه سهامدار خواهد بود ولیکن مدیریت ریسک بر عهده وی نمی باشد.

مورد دیگر مربوط به تفاوت سود دریافتی است که در روش مستقیم علاوه بر سودی که از طریق خرید و فروش سهام بدست می آورید، سود نقدی شرکت ها نیز به سهام شما تعلق خواهد گرفت.از طرفی شرکت های سرمایه گذاری استانی تا کنون عملکرد قابل قبولی داشته و ارزش سهام خود را به بیش از 10 برابر رسانده اند؛ بنابراین در صورت ادامه این روند، پیش بینی می شود که انتخاب روش غیرمستقیم هم بتواند سود مناسبی را عاید سهامداران خود نماید.

سرعت نقدشوندگی نیز از مواردیست که در انتخاب روش مستقیم می توان به آن اشاره کرد؛ در صورتیکه شما سهام خود را وارد بازار بورس نمایید، علاوه بر انجام معاملات، در صورت ضرورت امکان نقد کردن آن وجود دارد.و آخرین موردی که در این بخش می توان به آن اشاره کرد، مشخص نبودن ادامه فرآیند در صورت انتخاب روش غیر مستقیم است. نحوه و زمان سودهی، امکان فروش و موارد دیگری که می تواند شامل تغییر شود، همچنان از جانب دولت اعلام نگردیده است.

نحوه ی آزاد سازی سهام عدالت

مدتی است مشمولان می توانند با استفاده از کد ملی خود به سامانه سهام عدالت www.samanese.ir مراجعه کنند و سهام شرکت های سهام عدالت را به مالکیت خود در بیاورند.

پس از کلیک کردن بر روی گزینه نارنجی رنگ (ورود به سایت) صفحه جدیدی باز می شود که در آنجا باید با انتخاب گزینه «مطالب فوق را مطالعه کرده و می پذیرم» و بعد بر روی گزینه «ادامه» کلیک شود.

پس از آن صفحه جدیدی باز می شود که با درج کد ملی و کد امنیتی مطابق تصویر باید گزینه «ادامه» برای مشاهده اطلاعات به صورت کامل انتخاب شود. همچنین با انتخاب گزینه «استعلام سریع» افراد می توانند از وضعیت شمولیت خود در سهام عدالت خود آگاه شوند.

بعد از درج کد ملی اگر سهام عدالت داشته باشید به شما اعلام می شود.

ر این مرحله بعد از اطمینان از داشتن سهام عدالت روی گزینه بازگشت کلیک کنید. در مرحله بعد باید اطلاعات شخصی خود مانند نام و نام خانوادگی را تایید کنید.

اگر افراد گزینه آزادسازی به روش مستقیم را انتخاب کنند دو ماه بعد از ثبت درخواست با مراجعه به سامانه جامع اطلاعات مشتریان (سجام) از تعداد سهام تخصیص یافته شده نزد شرکت های سهام عدالت مطلع شوید، البته این امکان در صورتی برای افراد فراهم می شود که قبلا در سامانه سجام ثبت نام و احراز هویت شده باشند.

اگر در سامانه سجام ثبت نام نکرده اید با مراجعه به سایت سجام می توانید مراحل ثبت نام الکترونیکی را انجام و برای احراز هویت به دفاتر پیشخوان مراجعه کنید.

برای ثبت درخواست ۳۰ روز به افراد فرصت داده شده است به همین جهت توصیه می شود با مطالعه، درخواست خود را ثبت کنند زیرا اگر پشیمان شوند و بخواهند سهام خود را بازگردانند مشمول پرداخت مالیات می شوند.

در صورت انتخاب گزینه آزادسازی به روش غیر مستقیم ، مالکیت و مدیریت سهام عدالت شما از طریق شرکت های سرمایه گذاری استانی ساماندهی می شود و شما حق انتقال به غیر و دخل و تصرف در آن را نخواهید داشت.

ارزش روز سبد سهام عدالت چقدر است؟

سبد سهام عدالت متشکل از ۴۹ شرکت است که در این میان تعداد ۳۶ شرکت معادل ۷۰ درصد آن در بورس حضور دارند و ۱۳ شرکت دیگر بورسی نیستند. به این ترتیب هر سهامداری که قصد آزادسازی و بالطبع فروش سهام عدالت را داشته باشد، نمی تواند درباره ۱۰۰ درصد سهامش تصمیم گیری کند. یعنی فقط ۷۰ درصد سهام قابل دسترس و معامله است. البته در جلسه اخیر ستاد راهبری آزاد سازی سهام عدالت عنوان شد که این ۱۳ شرکت غیربورسی نیز موظف هستند درخواست پذیرش خود در یکی از بازارهای بورس یا فرابورس را اعلام کنند.

حال یکی از سوال های این روزهای مشمولان، اطلاع دقیق از ارزش هر برگه سهام عدالت است. بررسی ها نشان می دهد که دو دهک اول مشمولان سهام عدالت یعنی کمیته امداد و سازمان بهزیستی برگه سهام یک میلیونی دارند و غیر از آن، ۲۵ میلیون نفر برگه های سهام عدالت ۵۳۲ هزار تومانی و ۱۰ میلیون نفر برگه های سهام ۴۷۸ هزار تومانی دراختیار دارند. این در حالی است که با توجه به نوسانات اخیر بازار سهام و رشد قیمتی که این سهام طی این ۱۴ سال تجربه کرده اند، ارزش هر برگه یک میلیونی سهام حدود ۱۱ برابر شده است. به عبارت دقیق تر افرادی که برگه سهام یک میلیون تومانی دارند، ارزش روزی در حدود ۱۱ میلیون تومان را برای هر برگه خواهند داشت. مابقی نیز به نسبت میزان دارایی خود از این رقم بهره مند خواهند شد. البته باید عنوان کرد که نمی توان رقم دقیق سهام عدالت را با توجه به نوسانات بازار سهام ارزیابی کرد و این نرخ در روز آزادسازی مشخص می شود.