نام های دیگر آن پرنده بهشتی یا مرغ بهشتی، استرلیتزیای نارنجی، گل زبان پرنده، منقار درنا و گل درنا می باشد.گل پرنده بهشتی یک محصول جدید گلکاری بوده و در سال های اخیر کشت و پرورش آن رونق یافته است.
خاستگاه آن جنوب آفریقا است. گیاهی دائمی، همیشه سبز و حساس به سرما است.پرنده بهشتی یک گیاه خانگی مخصوص آب و هوای گرم است که گل های بسیار زیبایی دارد که شبیه به یک پرنده در حال پرواز است.
به عقیده بسیاری این گل زیباترین گل جهان است که در کشور ما به صورت گیاه آپارتمانی در داخل ساختمان و یا در گلخانه ها نگهداری میشود.ارتفاع گونه مورد نظر حدود یک متر است ولی در فضای باز تا ۲ متر هم میرسد.
مشخصات ظاهری گل پرنده بهشتی یا استرلیتزیا
یک مشخصه برجسته گل استرلیتزیا در سیستم ریشه های این گیاه است و آن وجود ریشه های ذخیره ای گوشتی و آبدار است که در واقع یک سیستم ریزومی هستند.
دارای برگ های سبز نسبتا روشن چرمی و تخم مرغی شکل است که روی دمبرگی دراز به طول ۴۵ سانت قرار دارند.
گل آذین در انتهای ساقه ای به طول حدود ۱ متر تشکیل می شود و به شکل اسپاتی سبز رنگ با لبه های قرمز رنگ بوده که به شکل قایق می باشد.
و از درون آن گلچه هایی خارج می شوند که دو رنگ بوده و جام گل آبی و کاسه گل زرد یا نارنجی است.
گل دارای ۳ گلبرگ نارنجی و ۳ گلبرگ آبی است که با هم ترکیب شده اند و به شکل یک گل مجزا درآمده اند.
گل کاملا باز شده شبیه پرنده در حال پرواز است.
در گونه استرلیتزیای سفید (Strelitzia nicoli) گل های سفید با براکته های آبی هستند و ارتفاع آن تا ۱۰ متر هم میتواند برسد.
گل استرلیتزیای سفید بعد از ۵ تا ۸ سال از زمان کاشت بذر گل میدهد و سرعت رشد خیلی کمی دارد.
این گیاه می تواند دمای صفر درجه سانتی گراد و حتی یخ زدگی را برای مدت محدودی تحمل کند ولی در مدت زمان طولانی به برگ های این گیاه آسیب وارد میشود.
شرایط نگهداری از گل پرنده بهشتی
این گل برای رشد به شرایط معتدل مانند گلخانه نیاز دارد. گلهای سبز رنگ با رگه های بنفش و گلبرگ های رنگارنگ از نارنجی تا آبی، این گل را به زیبایی زینت بخشیده اند. گلدهی پرنده بهشتی از زمستان شروع شده و تا اواخر بهار ادامه می یابد. نوع گلدانی آن را می توان داخل منزل و پاسیو نگهداری کرد و در شمال کشور به راحتی در باغچه رشد می کند اما به دلیل حساسیتی که به سرما دارد بهتر است در فصول سرد یک پلاستیک روی آن بکشید. در ادامه ظرایط نگهداری از این گل زیبا آمده است.
نوردهی گل پرنده بهشتی
پرنده بهشتی به نور متوسط تا زیادی نیاز دارد و در صورت دریافت نور کم متمایل به سایه، ممکن است گلدهی نداشته باشد و یا گلهای متولد شده نیز از بین بروند. درواقع نور کم سبب می شود که گیاه مواد مورد نیازی که برای گلدهی از طریق فتوسنتز از نور خورشید دریافت می کند را در دسترس نداشته باشد و به همین دلیل نتواند به طور طبیعی گلدهی داشته باشد. البته در نظر داشته باشید که نور مصنوعی نیز مانند نور طبیعی برای گلدهی و رشد این گیاه خوب است. از قرار دادن این گل در معرض مستقیم آفتاب تابستان و یا نور شدید خورشید خودداری کنید. البته پرنده بهشتی نور آفتاب زمستان را می تواند تحمل کند.
آبیاری گل پرنده بهشتی
این گل همیشه به خصوص در فصول رشد، به آبیاری نسبتا زیادی نیاز دارد تا جایی که خاک آن اصلا خشک نگردد و کمی رطوبت را همیشه با خود داشته باشد. پرنده بهشتی نیز مانند گلهای دیگر دوره استراحت و خواب دارد که نزدیک به مرداد ماه است و در این دوره باید آبیاری را خیلی کمتر کنید تا ریشه های گیاه نسوزد و در فصول رشد گلدهی گیاه تضمین شود.
دمای مناسب برای گل پرنده بهشتی
گل پرنده بهشتی کمی حساس است و سرمای بالا و نزدیک به انجماد به این گیاه آسیب می رساند. بهتر است در صورت سرد شدن بیش از حد هوا برروی آن یک پلاستیک بکشید و یا آن را در ابتدا در گلدان های بزرگ بکارید تا امکان انتقال آن به داخل یا گلخانه فراهم باشد. در کل آب و هوای معتدل رو به گرم و مرطوب را دوست دارد و به همین دلیل در شمال کشور و یا باغهای ساحلی از رشد خوبی برخوردار است. البته باید توجه داشته باشید همانطور که گلدهی در فصل سرما انجام می گیرد یعنی برای تولید گل به کمی دمای پایین نیاز دارد اما این کاهش دما نباید برای آن ادامه دار شود و دمای کمتر از 13 درجه سبب توقف و یا کند شدن رشد برگها خواهد شد.
خاک مناسب برای گل پرنده بهشتی
پرنده بهشتی به خاک قلیایی نیاز دارد اما در اغلب خاکها می تواند رشد کند. این گل ریشه های گسترده ای دارد و به حداقل 50 سانتی متر عمق خاک در گلدان یا باغچه نیاز دارد. بهترین خاک برای این گل مخلوطی از خاک باغچه، شن درشت یا پرلیت و کود دامی پوسیده است تا نیاز های گیاه را رفع کند.ترکیب خاک باغچه، پرلیت و کود دامی برای پرنده بهشتی بسیار مناسب است.
کوددهی گل پرنده بهشتی
در اوایل تابستان به کود زیادی نیاز دارد. گیاه به مصرف کود دامی و کمپوست و افزایش کود به آب آبیاری به میزان حدود یک بار در ماه در طول تابستان به خوبی جواب می دهد. کود دامـی باید به میزان Kg/m۲۴ –۵ در زمان آماده سازی خاک اضافه شود. مصرف کود حاوی N-P-Kبا نسبت ۵ –۱ –۳ و ۳ گرم نیترات پتاسیم، در هر لیتر آب با فاصله ۱۰ روز بسیار مؤثر است. این تیمار باید به مدت ۳ ماه به طور منظم انجام شود.
گلدهی گل پرنده بهشتی
همانطور که گفته شد، پرنده بهشتی برای گلدهی به دمای نسبتا پایینی نیاز دارد و به همین دلیل این گیاه در ایران در روزهای زمستانی به گل می نشیند. بعد از کاشت جوانه های این گیاه، حداقل سه سال طول می کشد تا اولین گلدهی خود را داشته باشد. جالب است بدانید که عملکرد گل با افزایش سن گیاه بیشتر می شود و ممکن است بعد از گذشت 5 یا 6 سال در فصل رشد گلهای بیشتری تولید کند.
تعویض گلدان گل پرنده بهشتی
تعویض مرتب گلدان سبب افزایش سرعت رشد گیاه می شود. بنابراین اگر می خواهید گیاهتان رشد بیشتری داشته باشد می توانید هر سال گلدان آن را عوض کنید. دقت کنید که حتما از گلدان های عمیق استفاده کنید تا ریشه ها فضای کافی برای گسترش را داشته باشند.
زمان پرورش گیاه پرنده بهشتی
قبل از اینکه با روش های مختلف تکثیر گل پرنده بهشتی و روش صیحیح انجام آن ها آشنا شویم بهتر است با زمان مناسب کاشت و تکثیر گل پرنده بهشتی در باغچه یا گلدان آشنا شویم. بهترین زمان کاشت بذر این گیاه فصل بهار است. همچنین لازم است بذرها در گلدان کاشته شوند و پس از گذشت 11 تا 13 ماه، به باغچه منتقل شوند.
بهترین زمان تقسیم بوته و کاشت ریزوم ها نیز اواسط مرداد ماه است. آنچه مسلم است در زمانی که گیاه گل داده است نباید از برگ، بوته و ریزوم آن برای قلمه گیری استفاده کرد. چرا که باعث توقف گلدهی و خشک شدن گل ها می شود.
نحوه تکثیر و پرورش گل پرنده بهشتی
هر کدام از گیاهان آپارتمانی بر اساس نوع ریشه، شرایط متفاوت نگهداری، نیازهای مختلف و نوع گیاه، روش های تکثیر و پرورش متفاوتی دارند. بنابراین هنگام پرورش گل ها و گیاهان آپارتمانی لازم است به طور کامل با آن ها آشنا شویم تا در صورت نیاز بتوانیم این کار را در خانه انجام دهیم. به طور مثال روش پرورش و تکثیر گل پرنده بهشتی از طریق برگ نامناسب است. یکی از دلایل آن نیز بوته ای بودن ریشه این گیاه است. دو روش مناسب برای پرورش و کاشت پرنده بهشتی کاشت بذر و تقسیم بوته و استفاده از ریزوم های گیاه است. در ادامه با هر کدام از این دو روش آشنا می شویم:
طریقه تکثیر با کاشت بذر گل پرنده بهشتی
کاشت بذر یکی از روش های تکثیر گیاه پرنده بهشتی است که کمی از روش تقسیم بوته دیرتر به سرانجام می رسد. چرا که گلدهی 4 تا 7 سال پس از کاشت بذر آغاز می شود. بذرها را می توانید از گلخانه ها خریداری کنید یا خودتان در خانه از سرنگ های مخصوص استفاده کنید. به طور معمول هر گل 50 دانه به ما می دهد. درست است که پرورش بذر باید با روش تلقیح مصنوعی انجام شود و به همین دلیل کمی سخت است، اما ما در ادامه با طریقه کاشت بذر پرنده بهشتی آشنا می شویم:
- دمای مورد نیاز برای پرورش و کاشت بذر 24 درجه سانتی گراد است.
- بذرها باید در بستری مناسب که ترکیبی از میکولیت و پیت هستند و در عمق 1 تا 1.5 سانتی متری کاشته شوند.
- جوانه زنی این بذرهای 6 ماه طور می کشد. در این مدت احتیاج به کود ندارند. اما محیط و خاک باید به طور مداوم مرطوب باشد.
- رویش جوانه ها نامنظم است. اما اگر دیدید که رشد خوبی ندارند می توانید آن ها را به محیط گلخانه انتقال دهید.
- پس از یک تا سه سال، بسته به قوی شدن گیاهتان می توانید آن را به بستر اصلی که خاکی غنی و سبک دارد منتقل کنید. این بستر می تواند خاک باغچه یا گلدان های بزرگ تری باشد.
شرایط تکثیر و کاشت بوته گل پرنده بهشتی
شرایط تکثیر گل پرنده بهشتی از طریق تقسیم بوته یا کاشت ریزوم بسیار بهتر و سریع تر است. بنابراین پیشنهاد می کنیم در خانه از این روش برای پرورش این گیاه استفاده کنید. اما باید دقت کنید که از پرنده بهشتی که ضعیف است و هنوز به طور کامل رشد نکرده است برای این کار استفاده نکنید و اجازه دهید گیاهتان کاملا بالغ شود. اگر گیاه بالغتان هنوز پاجوش نزده است می توانید هنگام تعویض گلدان بوته آن را تقسیم و برای تکثیر از آن استفاده کنید. اما اگر گیاهتان پاجوش داشت، بهترین روش همان استفاده از پاجوش است. مراحل آن نیز به شرح زیر می باشد:
- ابتدا خاک را به طور کامل مرطوب کنید.
- سپس گل را از گلدان در آورده و خاک را به اندازه ای که بوته مشخص شود از دور بوته جدا کنید.
- با استفاده از یک چاقو یا تیغ تیز که ضد عفونی شده است، بخشی از بوته که 3 یا 4 برگ داشته باشد را جدا کنید.
- بوته را در گلدان جدیدی بکارید و سعی کنید. این بوته ها 2 تا 3 سال زمان لازم دارند تا گل بدهند.
- برای نگهداری از آن نیز لازم است خاک را مرطوب نگه دارید، دما را در حول و حوش 20 درجه حفظ کنید و از تابش نور مستقیم خورشید به آن جلوگیری کنید.
بیماری وآفات گل پرنده بهشتی
پرنده بهشتی تقریبا یک گیاه بدون افت است افات حشره ای که می توانند این گیاه را مورد حمله قرار بدهند شامل سپردار و شپشک آرد آلود و مگس سفید و شته هستند .این افات می توانند با حشره کشهای سیستمیک کنترل شوند .
بیماری هایی که می توانند به این گیاه صدمه برسانند شامل : پژمردگی باکتریایی و فساد ریشه هستند. فساد ریشه بیماری قارچی است که توسط بذر منتقل می شود و می شود توسط خیساندن بذور در اب (با دمای اتاق) برای یک روز و سپس فروبردن بذور برای ۳۰ دقیقه در اب با دمای ۵۷ درجه سانتیگراد این بیماری را کنترل کرد .بذور را بعد از خنک شدن و خشک شدن در بستر کشت استریل شده بکارید.