وظایف نظام مهندسی ساختمان، رشته نقشه برداری به شرح زیر می باشد:
خدمات نقشه برداری ساختمانی به سه دسته اصلی تقسیم می شود:
- خدمات نقشه برداری قبل از احداث ساختمان
- خدمات نقشه برداری حین احداث ساختمان
- خدمات نقشه برداری پس از احداث ساختمان
توجه:
توصیه میشود مهندسین نقشه بردار در تمام مراحل پروژه های ساختمانی قبل از شروع پروژه و حین اجرای خدمات مهندسی نقشه برداری و حتی پس از آن نسبت به ثبت بصری پروژه با دوربین های عکسبرداری و سپس نسبت به بایگانی آنها بر اساس تاریخ و گزارش های تکمیلی اقدام کند. این امر میتواند جهت رفع هرگونه ابهام در کلیه مراحل ارائه خدمات به نقشه بردار کمک کند و در بسیاری موارد نکاتی که از چشم نقشه بردار به دور مانده را جهت ارجا های بعدی ماندگار کند.
خدمات نقشه برداری قبل از احداث ساختمان
عناوین اصلی خدمات نقشه برداری قبل از احداث ساختمان را میتوان به زیر بخشهای زیر تقسم بندی کرد:
- مساحی حدود اربعه و نقشه برداری توپوگرافی و تهیه نقشه سایت پلان و ثبت موقعیت عوارض طبیعی و مصنوعی (مانند چاه ، درخت و …) که در هنگام طراحی معماری تاثیر گذار هستند، و تهیه پروفیل های خیابانهای دسترسی مجاور.
- بررسی ابعاد اربعه و مساحت وضعیت موجود زمین و مطابقت آن با سند ثبتی و پیاده سازی طول وابعاد سند بر روی نقشه وضعیت موجود زمین (اربیلت) و رفع احتمالی عدم تطابق مشکلات ثبتی سند ملکی.
- کمک به تیم معماری جهت جانمایی بهترین مکان احداث ساختمان با توجه به ضوابط شهرسازی و معماری و محاسبات بروکف.
- جانمایی سایت پلان بر اساس دستور نقشه شهرداری بر روی نقشه های ازبیلت.
خدمات نقشه برداری حین احداث ساختمان
از مزایای کلی خدمات نقشه برداری ساختمانی میتوان افزایش دقت و صحت اجرای نقشه ها و در نتیجه افزایش تاثیرات واقعی محاسبات فنی سازه و معماری، محاسبات زلزله و افزایش بهره وری در زمان اجرای پروژه را برشمرد. عناوین اصلی خدمات نقشه برداری حین احداث ساختمان را میتوان به زیر بخشهای زیر تقسم بندی کرد:
- پیاده سازی سایت پلان و جانمایی محل فونداسیون.
- کنترل اجرایی حین عملیات خاکبرداری و گود برداری و محاسبات احجام خاکی بر اساس نقشه برداری های مکرر از سطح سایت بنا به تقاضای کارفرما.
- کنترل مجدد جانمایی فونداسیون.
- جانمایی و کنترل محل حفر چاه شمع ها و کنترل پیوسته آنها (پس از هر مرحله گود برداری در پروژه های بلند مرتبه ای که شامل طبقات متعدد زیر سطح صفر هستند).
- کنترل پیوسته خطوط تراز بستر سازی و مگر ریزی و … .
- جانمایی محورهای سازه و کنترل پیوسته موقعیت مکانی و تراز ارتفاعی آنها تا هنگام نصب صفحه ستون ها (در پروژه های اسکلت فلزی) .
- کنترل موقیعت مسطحاتی ستونها (در پروژه های اسکلت بتونی).
- کنترل شاقولی و پیچیدگی ستونها در ساختمانهای اسکلت فلزی حین ستون ریزی.
- کنترل خط تراز بتن بتن ریخته شده در سقف ها (کنترل تراز طبقات).
- پیاده سازی خطوط تراز در طبقات برای سایر پیمانکاران ساختمانی نظیر برقکار، تاسیسات، سقف کاذب و … و کنترل پیوسته آنها
- پیاده سازی اجزای ساختمانی بسته به نوع پروژه و درخواست کارفرما و کنترل صحت اجرای آنها در داخل و یا خارج (محوطه سازی) پروژه ساختمانی ( به عنوان مثال اجرای طرح داخلی طبقات نظیر تیغه های دیوار چینی داخل ساختمان، جانمایی محل احداث رایزر های تاسیسات، کانالهای آبهای زهکشی و پیاده سازی قطعات سقف و …) .
- پیاده سازی رمپ ها و سایر اجزای فنی محوطه سازی و کنترل دقیق خطوط تراز آنها.
- کنترل دقیق نصب قطعاتی که شاقولی بودن آنها اهمیت اساسی دارد (مانند قطعات شمشیری در راه پله ها، پاگرد پله ها و …).
- پیاده سازی نماهای پیچیده از نظر طراحی و یا نماهایی که با مصالح خاص پیش ساخته پازلی اجرا میشوند (نظیر کامپوزیت پنل آلومینیوم ، نمای فریم لس شیشه ای و …).
خدمات نقشه برداری پس از احداث ساختمان
معمولا هنگام مرمت، احیا و بازسازی یک بنا و یا اجرای یک طرح جدید پس از ساخت بنا و یا تغییر در طراحی حین اجرای یک بنا نیاز به خدمات نقشه برداری به شدت احساس میشود. قدم اولیه درتمام این پروژه ها تهیه نقشه وضعیت موجود (ازبیلت) است.
نقشه بردار موظف است داده های لازم بسته به نوع پروژه و نیاز پیمانکار را از محل پروژه استخراج کرده و در قالب نقشه های ساختمانی قابل استفاده برای مجری تهیه کند. معمولا شاخه های معماری و باستانشناسی ، تصویرگری بیشترین مصرف کنندگان این گونه خدمات نقشه برداری هستند.
آماده سازی بستر شبکه نقشه برداری و انتخاب ابزار مناسب جهت تهیه ازبیلت دقیق بستگی به موقعیت و نوع پروژه و تجربه قبلی نقشه بردار در پروژه های مشابه دارد. بنابراین به صورت موضوعی فقط به ذکر چند مورد بسنده میشود:
- نقشه برداری میکروژئودزی، و تهیه نقشه ازبیلت ستونها و دیوار های حایل به منظور چگونگی بررسی وضعیت سازه از نظر نشست ویا پیچش و انتخاب روشهای مناسب تقویت سازه.
- نقشه برداری تهیه پلان ازبیلت نمای یک ساختمان جهت اجرای نمای جدید و یا بازسازی نمای موجود، با کمک ابزارهای مناسب که بسته به پیچیدگی طرح انتخاب ابزار مناسب نظیر دوربینهای متریک دیجیتال، اسکنرهای لیزری و یا تجهیزات دقیق نقشه برداری (مجموعه توتال استیشن Reflectorless وReflective tape ) صورت میپذیرد.
- جهت پروژه های بازسازی تهیه نقشه ازبیلت کلیه اجزای تاسیسات الکتریکی و محل خروجی و ورودی های لوله های تاسیساتی و سایر اجزای ساختمانی نظیر حفرات کانالهای آب و سرویسهای بهداشتی و … ضروری بوده و بسته به پیچیدگی و وضعیت طرح ابزارهای مناسب جهت برداشت انتخاب میگردد.
- مستند سازی میراث فرهنگی در راستای شناخت آثار تاریخی و ملی و تهیه طرح های حفاظت، مرمت، احیاء، ساماندهی بنا ها، محوطه ها و بافتهای تاریخی – فرهنگی با کمک ابزار های دقیق مستند نگاری نظیر سیستمهای فوتوگرامتری برد کوتاه و اسکنر های لیزری.
