یکی از مهمترین اخبار منتشر شده در روزهای اخیر، خبر عرضه سهام دولت در شرکتهای بزرگ و بانکها به مردم از طریق صندوق های قابل معامله در بورس (ETF) است. مسئله استفاده از صندوق های ETF سوالات زیادی را در ذهن سهامداران بازار بورس در مورد ماهیت این عرضه ایجاد کرده است که در ادامه سعی خواهیم کرد به برخی از این سوالات پاسخ دهیم.
آیا خرید صندوق های ETF سود آور است؟
با توجه به اینکه در صورت خرید واحدهای سرمایه گذاری این صندوق شما عملا مالک درصدی از سهام پورتفوی این صندوق هستید، هرگونه سود شرکتهای حاضر در پورتفو و افزایش قیمت آنها به معنای سوددهی برای شماست. از طرفی براساس گفتههای رئیس سازمان خصوصی سازی ” صندوق های قابل معامله بورسی دولت که در بورس ارائه می شود، دارای سبد متنوعی از سهام شرکتهای خوب بورسی است که با خرید واحدهای این صندوق ها ریسک سرمایه گذاری کاهش پیدا می کند، زیرا حضور در بازار سرمایه همراه با ریسک است، اما خرید واحدهای این صندوق ها ریسک کمتری دارد”.
نکته مهم دیگر در زمینه سوددهی کوتاه مدت این صندوقها، تخفیف 20 درصدی در نظر گرفته شده برای واحدهای سرمایه گذاری آن است. بر اساس اخبار منتشر شده پیش بینیها بر این است که هر واحد سرمایه گذاری این صندوق شامل 10000 تومان سهام و 500 تومان وجه نقد باشد( این وجه نقد برای امور بازار گردانی و مدیریت سهام در نظر گرفته شده است). در نتیجه با احتساب تخفیف 20 درصدی برای سهام قیمت هر واحد سرمایه گذاری برای عرضه به مردم 8500 تومان در نظر گرفته خواهد شد.
پرسشی که توسط تازه واردان به بورس مطرح می شود این است که خرید سهام در عرضه اولیه سود بیشتری دارد یا خرید واحدهای صندوق ETF ؟
در پاسخ باید گفت عرضه اولیه سهام و سرمایه گذاری در ETF دو مبحث جدا از یکدیگر به شمار می روند و نباید این دو فرصت سرمایه گذاری در بورس را با هم مقایسه کرد. توجه به این نکته ضروریست که دولت واحدهای صندوق ETF را با تخفیف ۲۰ درصدی به متقاضیان واگذار می کند اما روند صعود یا سقوط قیمت این واحدها در بورس را عرضه و تقاضا تعیین می کند.
سهام هایی هم که در قالب عرضه های اولیه وارد بورس می شوند معمولا زیر ارزش واقعی قیمت گذاری می شوند اما این که روند قیمت آنها در روزهای بعد از عرضه اولیه چگونه باشد، به عرضه و تقاضای آن سهم بستگی دارد.
با وجودی که خرید سهام هم در عرضه اولیه و هم صندوق ETF در شرایط فعلی بورس تهران، ریسک چندانی ندارد و سودآوری آن قطعی به نظر می رسد اما این که سود خرید کدامیک از این دو سهام بیشتر است نیازمند رصد دقیق بازار و تحلیل فنی و علمی متغیرهای گوناگون موثر بر قیمت هر یک از این دو گونه سرمایه گذاری است.
چه تفاوتی بین عرضه سهام دولت به صورت صندوق ETF و عرضه اولیه های معمول وجود دارد؟
- عرضه اولیه واگذاری سهام یک شرکت است ولی ETF واگذاری سبدی از سهام چند شرکت. بنابراین در ارزیابی و تحلیل خرید و معامله سهامی که در عرضه های اولیه خریداری می کنید اطلاعات یک شرکت اهمیت دارد ولی وقتی واحدهای صندوق ETF را خریداری می کنید باید به وضعیت سهام چند شرکت که تشکیل دهنده این صندوق هستند، دقت و توجه کنید.
- عرضه اولیه در بورس تهران فعلا به روش ثبت سفارش(بوک بیلدینگ) انجام می شود اما خرید واحدهای صندوق ETF مثل خرید سهام عادی از طریق کد بورسی و همچنین برای افرادی که کد بورسی ندارند از طریق درگاه های اینترنتی بانک های عامل و یا مراجعه حضوری با بانک های عامل امکان پذیر است.
- عرضه های اولیه در ساعات محدود یک روز انجام می شود و فقط افراد دارای کد بورسی مجاز به خرید سهام از طریق عرضه اولیه هستند ولی پذیره نویسی واحدهای صندوق ETF تا پایان اردیبهشت ماه در ساعات اداری و برای هر ایرانی دارای کد ملی قابل انجام است.
- سهام خریداری شده در عرضه اولیه معمولا در اولین روز کاری بعد از انجام عرضه قابل معامله است اما واحدهای صندوق ETF تا ۲ ماه قابل معامله نیست.
- در فرآیند عرضه اولیه به صورت معمول یک شرکت پس از ابراز تمایل به ورود به بازار بورس و طی کردن مراحل قانونی پذیرش توسط سازمان بورس باید بخش مشخصی از سهام خود را برای عرضه عمومی طی فرآیندی که به آن عرضه اولیه گفته میشود به فروش برساند. با توجه به اینکه هدف از عرضه اولیه سنجیدن نظر بازار در مورد قیمت سهام شرکت است، در این فرآیند قیمت عرضه اولیه را کمتر از قیمت کارشناسی سهم در نظر میگیرند (معمولا بین 70 تا 80 درصد قیمت اصلی) که این موضوع خرید عرضه اولیه ها را جذابتر میکند.
- در طرف مقابل صندوق سرمایه گذاری قرار دارد. این صندوقها با استفاده از سرمایه جذب شده از طریق فروش واحدهای سرمایه گذاری خود اقدام به خرید سهام شرکتهای مختلف (صندوقهای سرمایه گذاری در سهام)، اوراق قرضه (صندوق های با درآمد ثابت) و یا ترکیبی از این دو میکنند.
- در عرضه سهام دولت به صورت صندوق ETF هیچ شرکت جدیدی وارد بورس نمیشود و عملاً تنها سهام شرکتهای مذکور از مالکیت دولت خارج میشود و در اختیار این صندوق قرار میگیرد. در این فرآیند مبلغی که توسط مردم پرداخت میشود(همان حداکثر 2 میلیون تومان) در اصل هزینه سهامی است که دولت از صندوق دریافت میکند.
