فیلیپس یکی از قدیمی ترین برندهای اروپایی صنعت الکتریک و الکترونیک محسوب می شود که از روزهای اول اختراع لامپ روشنایی، مشغول به کار بوده است. فیلیپس (Philips) یک شرکت هلندی با بازار بین المللی است که مرکز مدیریت آن در آمستردام هلند قرار دارد. از حوزه های تمرکز این شرکت درحال حاضر، صنعت روشنایی و سلامت را می توان نام برد. البته بخش لامپ های روشنایی از سال ۲۰۱۸ تحت عنوان شرکتی مستقل بانام Signify فعالیت خود را ادامه داد.
ریشه های شرکت فیلیپس به سال های پایانی قرن ۱۹ و شهر آیندهوون هلند، از خانواده ای با همین نام باز می گردد. مأموریت اولیه ی برند فیلیپس نیز در آن سال ها، تولید لامپ های روشنایی تعیین شد. فیلیپس در برهه ای از زمان جزء بزرگ ترین شرکت های الکترونیکی جهان بود و درحال حاضر نیز برندی قابل احترام در این صنعت است. این شرکت در سال ۱۹۹۸ نشان افتخاری سلطنتی هلند را دریافت کرد. این نشان به صورت محدود به برخی شرکت های بزرگ این کشور و برخی سازمان های غیرانتفاعی، اهدا می شود.
تاریخچه ی فیلیپس علاوه بر فرمانروایی بر بازار محصولات روشنایی، نوآوری های ماندگاری را نیز در خود دارد. آن ها در معرفی نوار کاست و دیسک های فشرده یا همان CD، نام خود را در تاریخ جاودانه کردند. سهام این برند اکنون در چند بازار بزرگ بورس در جهان به فروش می رسد. فیلیپس، از سال ۱۹۱۳ یک باشگاه فوتبال به نام پی اس وی آیندهوون را نیز در فهرست دارایی های خود دارد.
تاریخچه تأسیس فیلیپس
جرارد فیلیپس مهندس جوانی بود که در سال های پایانی قرن ۱۹، متوجه ظرفیت های بالای صنعت الکتریسیته شد. او، در ۱۵ می سال ۱۸۹۱، شرکت فیلیپس و شرکا را به همراه پدرش فردریک فیلیپس تأسیس کرد. هدف اولیه ی این شرکت، تولید لامپ های روشنایی و دیگر تجهیزات الکتریکی تعریف شد. فردریک فیلیپس، یک تاجر تنباکو و بانکدار در زالت بومل بود که سرمایه ی اولیه برای راه اندازی شرکت را تأمین کرد. فردریک فیلیپس یک تاجر تنباکو بود که سرمایه ی اولیه ی شرکت را تأمین کرد.
اولین کارخانه ی شرکت در شهر آیندهوون تأسیس شد. جرارد وظیفه ی طراحی ها و برنامه ریزی های مهندسی را بر عهده داشت و اولین تولیدات شرکت، در سال ۱۸۹۲ آماده شدند. در همان شروع کار، اولین مشکلات و چالش های فیلیپس، خود را نشان دادند. ظرفیت تولید کارخانه و همچنین قیمت تمام شده ی محصولات، با پیش بینی های جرارد، هم خوانی نداشت.
نوآوری فیلیپس در صنعت الکتریسیته
با شروع قرن بیستم، فیلیپس سرعت خود را با عرضه ی نوآوری های جدید به صنعت، حفظ کرد. آن ها تیم های حرفه ای در بخش های فنی و فروش داشتند و کم کم، به بازیگری قابل احترام در این صنعت بدل شدند. در سال ۱۹۰۷، لامپ های کربنی کم کم منسوخ شدند و فیلیپس و دیگر شرکت ها، مدل های مجهز به رشته های تنگستن را به بازار عرضه کردند.
لامپ های تنگستن با همان مقدار انرژی مصرفی لامپ های کربنی، نور بیشتری از خود ساطع می کردند. فیلیپس درکنار تولید لامپ ها، رشته های مورداستفاده در آن ها را نیز تولید می کرد و همین قابلیت، امکان ساخت انواع لامپ با ابعاد مختلف را برای شرکت هلندی فراهم کرد. فیلیپس و شرکا در سال ۱۹۱۲ نام خود را به N.V. Philips Gloeilampenfabrieken تغییر داد و سهام این شرکت نیز در بازار بورس آمستردام عرضه شد.
شرکت فیلیپس تحت مدیریت آنتون یکی از تولیدات جدی خود در صنعت الکتریسیته را معرفی کرد. آن ها رادیو را به عنوان یکی از محصولات اصلی در استراتژی خود وارد کرده و برای اولین بار در نمایشگاهی در سال ۱۹۲۷، آن را معرفی کردند. از آن زمان، فیلیپس به جای تمرکز روی تولید قطعات الکتریکی، روی تولید محصولات کامل متمرکز شد و از این فرصت، در هر موقعیتی استفاده می کرد. محصولات روشنایی الکتریکی، همیشه یکی از تولیدات اصلی فیلیپس بوده اند.
عبور فیلیپس از بحران های اقتصادی
رکود بزرگ جهانی در سال ۱۹۳۰، رشد و توسعه ی سریع فیلیپس را نیز تحت تأثیر قرار داد. این رکود باعث تعدیل نیرو در ابعاد بزرگ و همچنین تغییرات مدیریتی شدید در شرکت شد. درنتیجه، برنامه های جدید بودجه بندی و بهبود محاسبات هزینه و فروش، به عنوان راهکارهایی برای واکنش به وضعیت اقتصادی جدید معرفی شدند.
ازطرفی، بخش تحقیق و توسعه باقدرت به کار خود ادامه می داد. آن ها در سال های رکود نیز محصولات متنوعی را به نام فیلیپس معرفی کردند. از میان این محصولات و نوآوری ها می توان به لامپ های گازی، تجهیزات اشعه ی X، رادیوهای داخل خودرو، تجهیزات ارتباطی، الکترود جوشکاری و ریش تراش های برقی اشاره کرد. این محصولات، تأثیر زیادی بر گذر از شرایط بحران اقتصادی در فیلیپس داشتند. درنتیجه، باوجود رکود شدید در جهان، فیلیپس در آن سال ها چند دفتر جدید در آمریکای جنوبی تأسیس کرد.
یکی از نتایج رکود جهانی، تغییرات سیاست در دولت های مختلف جهان بود. این تغییرات، باعث ایجاد موانع متعدد بر سر راه صادرات و واردات شد و زیرساخت فیلیپس را نیز تحت تأثیر قرار داد. به خاطر تحریم های ایجاد شده، فیلیپس نمی توانست تجهیزات و محصولات مورد نیاز را از مرکز خود در آیندهوون به شعبه هایش در دیگر کشورهای جهان ارسال کند.
فریتس فیلیپس، در هلند باقی ماند تا فعالیت های مدیریتی را تاحدودی پیگیری کند. او نهایت تلاش خود را به کار می گرفت تا مستقل از نیروهای نازی، فعالیت فیلیپس را مدیریت کند. به هرحال، با پیشرفت جنگ، وظایف فیلیپس دشوارتر می شود. در سال های ۱۹۴۲ و ۱۹۴۳، کارخانه های این شرکت توسط متفقین بمباران شدند و در سال ۱۹۴۴ نیز نازی ها برای آخرین بار، به این تجهیزات حمله کردند. درنتیجه، اولین مأموریت شرکت در سال های پس از جنگ، بازسازی تجهیزات و زیرساخت ها بود. تا پایان سال ۱۹۴۶، اکثر زیرساخت ها بازسازی شده بودند و تولید کارخانه، به وضعیت سال های پیش از جنگ بازگشته بود.
رقابت شدید فیلیپس در صنعت الکترونیک
سال های پس از جنگ جهانی دوم، زمان گسرش بیش ازپیش فعالیت های بین المللی بود. در برنامه ی جدید، مرکز مدیریت آیندهوون، استقلال بیشتری به شعبه های کشورهای دیگر داد تا توسعه را طبق سیاست های خود پیش ببرند. در این باره، سازمان های ملی در هر کشوری که فیلیپس حضور داشت، تأسیس شدند و تمامی موارد مدیریتی، مالی و قانونی را طبق کشور محل فعالیت، انجام می دادند. دراین میان، سیاست ساخت و تولید شرکت به صورت متمرکز باقی ماند. بخش های مختلف برای محصولات متنوع این شرکت در آیندهوون مشغول به کار بودند و تمامی مراحل توسعه، تولید و توزیع جهانی را انجام می دادند.
واحد تحقیق و توسعه ی فیلیپس، پس از جنگ هم به عنوان بخشی مستقل به فعالیت خود ادامه داد. به علاوه، آن ها شعبه هایی را نیز در کشورهای دیگر در غرب اروپا و آمریکا تأسیس کردند. این آزمایشگاه ها، دستاوردهای بزرگی را نیز به دنیای علم معرفی کردند. آن ها چند ماده ی مغناطیسی جدید را در آن سال ها کشف کردند و در طراحی و اختراع ترانزیسیتور و مدار مجتمع هم نقش داشتند. در خلال جنگ جهانی دوم، بخش اعظمی از فعالیت های مدیریتی به آمریکا منتقل شد.
تأسیس اتحادیه ی اقتصادی اروپا و منطقه ی Common Market در سال ۱۹۵۸، فرصت های تجاری را بیش ازپیش برای فیلیپس و دیگر تولیدکنندگات قاره ی سبز فراهم کرد. مراکز تولیدی آن ها نیز باید برای این بازار آزاد جدیدی بهینه می شدند که به مرور، به این هدف رسیدند. این گسترش بازار، استراتژی فیلیپس را نیز از شرکتی با تمرکز روی بازار، به شرکتی محصول محور تبدیل کرد.
فریتس فیلیپس در سال ۱۹۶۱ رئیس هیئت مدیره ی شرکت شد و دهه ای سرشار از موفقیت را در فیلیپس تجربه کرد. پس از این دهه، هنک ون ریمزدیک به عنوان رئیس هیئت مدیره انتخاب شد. او مدیریت شرکتی را برعهده گرفت که به مدت ۲۰ سال از پایان جنگ جهانی، روند موفقیت را بدون هیچ مزاحمتی طی کرده بود. البته ، دهه ی ۱۹۷۰ با شروع مشکلات و چالش های فیلیپس در رقابت همراه شد.
رقابت از سوی شرکت های آسیایی در این دهه به اوج خود رسید و فیلیپس، به ناچار برخی از مراکز تولیدی کم بازده خود را تعطیل کرد. سپس، مراکز بزرگتر با تمرکز روی محصولات پربازده تر تأسیس شدند. یکی از حوزه های جدیدی که در این سال های رقابت، توجه فیلیپس را به خود جلب کرد، صنعت تلویزیون بود. آن ها با جدیت وارد بازار ضبط، پخش و تولید نصاویر تلویزیونی شدند. در همین راستا، اولین ضبط کننده ی کاستی ویدئو در سال ۱۹۷۲ توسط فیلیپس معرفی شد.
نیکو رودنبرگ، مدیر بعدی فیلیپس بود که در سال ۱۹۷۷ به این سمت رسید. در زمان مدیریت او در سال های پایانی ۱۹۷۰ و ابتدای ۱۹۸۰، تولید و فروش فیلیپس با سرعت خوبی رشد کرد. البته، سود شرکت افزایش قابل توجهی نداشت؛ چراکه شرکت های آسیایی با خطوط تولید اتوماتیک خود، عرضه ی محصولات ارزان قیمت تر را ممکن ساخته بودند و سهم فیلیپس، به مرور کاهش یافت. یکی دیگر از دلایل این عقب افتادن در رقابت نیز، افزایش حقوق کارگران در مراکز فعالیت این شرکت یعنی کشورهای اروپایی بود.
ویس دکر در ابتدایی دهه ی ۱۹۸۰ به سمت مدیریت فیلیپس رسید و تغییرات زیرساختی را از الزامات اصلی آن کرد. او در مدت چند ماه، نزدیک به یک چهارم از کارخانه های شرکت را در اروپا تعطیل کرد و تعداد کارگران را نیز در سرتاسر جهان کاهش داد.
سیاست دکر علاوه بر کاهش مراکز تولیدی، بر خرید و ادغام شرکت های همسو نیز استوار بود. او زمینه های پرسود فیلیپس را شناسایی کرد و شرکت هایی در همین زمینه ها خرید. کسب وکار روشنایی شرکت آمریکایی وستینگهاوس و ۲۴.۵ درصد از گروندیگ به عنوان بزرگ ترین شرکت لوازم الکتریکی مخصوص مصرف کننده، دو خرید مهم در زمان دکر بودند.
در آمریکا نیز شعبه ی فیلیپس مشغول خرید و ادغام شرکت های همسور بود.آن ها شرکت های Magnavox، Sylvania و Philco را به زیرمجموعه ی خود اضافه کردند. به علاوه، در سال ۱۹۸۳ نیز توافقی با غول صنعت مخابرات آمریکای یعنی AT&T امضا شده و ساخت و توزیع تجهیزات تلفن عمومی، بین این دو شرکت به صورت ۵۰-۵۰ تقسیم شد. یکی از اهداف اصلی فیلیپس آمریکا در این توافق، کاهش هزینه های تحقیق و توسعه بود. همکاری با سونی، منجر به عرضه ی محصولات تاریخی همچون DVD شد.
تمرکز روی صنعت الکترونیک در سال های پایانی قرن بیستم، یکی از سیاست های اصلی فیلیپس بود. آن ها کسب وکارهای متفرقه را از برنامه های خود حذف کردند تا در این بازار، هرچه بیشتر با ژاپنی ها رقابت کنند. به عنوان مثال، بخش های دفاعی شرکت که از سال ۱۹۵۰ محصولات متعددی را در حوزه های فناوری هسته ای و موشکی تولید می کردند، در جریان این تحولات، تعطیل شدند. بخش تحقیق و توسعه نیز با مشارکت های طولانی مدت با بزرگانی همچون AT&T، زیمنس و ویرپول به کار خود ادامه می داد.
سقوط و صعود فیلیپس در سال های پایانی قرن بیستم
باوجود تمام تلاش های جدی فیلیپس برای گسترش فعالیت، رقابت از سمت آسیایی ها بسیار شدید بود و در نتیجه، شرکت هلندی در سال ۱۹۹۰، خسارت بزرگ ۲.۲ میلیارد دلاری را تجربه کرد. آن ها برای جبران این شکست ها، جان تیمر را به عنوان مدیر انتخاب کردند تا مسیر شرکت را به سمت سودآوری بازگرداند. تیمر پیش از آن به عنوان مدیرعامل زیرمجموعه ی موسیقی فیلیپس بانام PolyGram فعالیت می کرد.
استخدام فرانک کاروبا به سمت مدیرعاملی فیلیپس، یکی از اقدامات حیاتی تیمر در نجات شرکت بود. کاروبا سابقه ی درخشانی در شرکت های بزرگ دنیای کامپیوتر همچون IBM و HP داشت و به عنوان مأموریت اصلی، باید فاصله ی ایجادشده بین بخش های تحقیق و توسعه و فروش را از بین می برد.
در دوران مدیریت جدید، به کارگیری برنامه ی توانبخشی جدید برای فیلیپس درکنار افزایش همکاری با شرکت های دیگر و فروش محصولات با تمرکز روی سودآوری، ادامه یافت. اولین همکاری بزرگ، با نینتندو و با تمرکز بر تولید بازی های ویدیویی روی دیسک های فشرده بود. همکاری دیگر با موتورولا و در جهت تولید مدارهای کاربردی برای پخش کننده های سی دی بود.
البته، درکنار این همکاری های جدید، بخش های متنوعی از شرکت نیز فروخته شدند. سهام فیلیپس در ویرپول و گروندیگ و مگناواکس به این شرکت فروخته شد. در دهه ی ۱۹۹۰، تمرکز فیلیپس بیش از همیشه روی تحقیق و توسعه معطوف شد. دوسوم از بودجه ی اختصاص یافته به تحقیق و توسعه نیز در بخش محصولات مخصوص مصرف کننده هزینه می شد. درنتیجه، اکثر تولیدات و نوآوری های قابل توجه هلندی ها در این زمان، در حوزه ی محصولات مصرف کننده معرفی شدند.
از محصولات نوآورانه ی فیلیپس که در آن سال ها معرفی شدند می توان به کاست های فشرده ی دیجیتال، تلویزیون HD و CD-i اشاره کرد. محصول آخر، به عنوان سی دی تعاملی نیز شناخته می شود که صدا، تصویر، صوت و گرافیک را در یک سیستم دیجیتال، ادغام می کرد. درواقع این سیستم ترکیبی از پخش کننده ی سی دی و کنسول خانگی ویدیویی بود. تحقیقات گسترده ای نیز در حوزه هایی همچون تلفن های تصویری، نمایشگرهای تخت و پردازنده های سیگنال دیجیتال با کاربردهای چندگانه انجام گرفت.
قرن ۲۱ و وضعیت کنونی برند فیلیپس
در سال ۱۹۹۷، مدیران فیلیپس تصمیم گرفتند که دفتر اصلی شرکت را از آیندهوون به آمستردام منتقل کنند. نشان افتخاری هلند برای شرکت های بزرگ یعنی Koninklijke نیز در سال بعد به ابتدای نام شرکت افزوده شد.
نقل مکان به آمستردام در سال ۲۰۰۱ نهایی شد. ابتدا دفتر اصلی شرکت در برج رامبرانت واقع شد و سپس به برج برایتنر رفت. بخش های روشنایی، تحقیقات، نیمه هادی ها و طراحی، هنوز در آیندهوون فعال هستند. زیرمجموعه ی تجهیزات سلامت نیز اکنون در دو منطقه یکی بست در نزدیکی آیندهوون و آندوور در ماساچوست آمریکا، فعالیت می کند.
از فعالیت های خرید و ادغام در شروع قرن ۲۱ می توان به خرید شرکت مسواک برقی Sonicare، گروه راهکارهای سلامت Agilent به قیمت ۲ میلیارد دلار و همکاری با ال جی در تولید مانیتورهای نمایشگر اشاره کرد. توافق آخر در سال ۲۰۰۱ با نام LG.Philips Display شروع به کار کرد. البته، بخش هایی از شرکت نیز در این سال ها از آن جدا شدند. بخش مهم تحقیق و تولید نیمه هادی ها ابتدا به عنوان شرکتی مستقل با نام NXP جدا و سپس ۸۰.۱ درصد از سهام کنترلی آن به مجموعه ای از سرمایه گذاران اروپایی فروخته شد.
سرمایه گذاری و تمرکز فعالیت های فیلیپس در شروع قرن ۲۱، بیشتر روی محصولات شاخه ی سلامت و مخصوص مصرف کننده بود. آن ها در سال ۲۰۰۷ شرکت Respironics فعال در صنعت محصولات تنفسی را به قیمت حدود ۵ میلیارد دلار خریداری و در همان سال، شرکت VISICU از فعالان تجهیزات اتاق ICU را نیز به زیرمجموعه ی خود اضافه کردند.
با شروع دهه ی ۲۰۱۰، رقابت بار دیگر منجر به کاهش سوددهی شدید فیلیپس شد. آن ها در سه ماهه ی سوم سال ۲۰۱۱ افت ۸۵ درصدی در میزان سوددهی خود تجربه کردند و به همین منظور، مجبور به اخراج ۴۵۰۰ نفر شدند. در سال های بعدی، زیرمجموعه های متعددی از فیلیپس جدا شدند و کسب وکار این شرکت، در بخش های صوتی و تصویری نیز مشمول تعدیل شد.
آخرین تغییر ساختاری فیلیپس مربوط به سال ۲۰۱۸ بود که بخش بزرگ روشنایی این شرکت، تحت عنوان شرکتی مستقل با نام Signify از آن جدا شد. این شرکت جدید تولید تمامی محصولات روشنایی و LEDهای برند hue فیلیپس را برعهده دارد. ال ای دی های hue در سال ۲۰۱۲ معرفی شدند و سبکی از نورپردازی با کنترل وایرلس را به کاربر عرضه می کنند.
درحال حاضر، جرون فن در ویر رئیس هیئت مدیره ی فیلیپس و فرانس فن هوتن مدیرعامل این شرکت است. طبق آخرین آمار، درآمد فیلیپس در سال ۲۰۱۷ حدود ۱۸ میلیارد دلار گزارش شد. این برند هلندی در سرتاسر جهان نزدیک به ۷۴ هزار نفر نیرو دارد و برند آن نیز در فهرست برترین برندهای سرویس فوربز در جایگاه ۹۳ قرار دارد.
پاناسونیک، برند قدیمی و محبوب تجهیزات الکتریکی
