اخلاق، مفهومی فراتر از قانون داشته و زبانی مشترک، بین افراد جامعه و ملل مختلف است؛ صادق بودن، متعهد بودن، مراعات حقوق زیر دستان خود را کردن، عدم سوء استفاده از قدرت، حتی وقتی جایی نظارت قانونی و اهرم فشاری، مانند قانون، وجود ندارد و یا احترام به منشور اخلاقی یک مجموعه کاری، از جمله مصادیق امور اخلاقی هستند. گاهی، اهمیت رعایت اخلاقیات، به اندازه ای است که یک مجموعه یا یک زن و شوهر، اقدام به گرفتن تعهد نامه کتبی اخلاقی، از یکدیگر می نمایند و در آن، رعایت اخلاقیات را تعهد می کنند. این تعهد نامه، نحوه تنظیم و شرایط بخصوصی دارد و در مواردی، ضمانت اجراهایی را متوجه متعهد می کند.
تعهد نامه اخلاقی
برای تعریف تعهد نامه اخلاقی کتبی، ابتدا باید، دو مفهوم تعهد و اخلاق را به طور جداگانه، مورد بررسی قرار دهیم. تعهد، به معنای قول، ضمانت، نگاه داشتن و پایبندی است و اخلاق نیز، هنجارها یا باید و نبایدهایی، فراتر از قوانین وضع شده در هر جامعه هستند که میان ملل مختلف، تا حد زیادی، مشترک بوده و یک زبان جهانی، در روابط انسانی می باشند. صداقت، صلح جویی و یا وفاداری، از جمله مصادیق مفاهیم اخلاقی هستند. هر مجموعه کاری، اداری و حتی هر خانواده که یک مجموعه کوچک است، برای حفظ حقوق آن مجموعه و همچنین، حفظ حقوق و شان مراجعان خود و یا اعضای خانواده، منشور اخلاقی منحصر به خود را داشته که بر پایه قواعد و بایدها و نبایدهای اخلاقی جامعه و همچنین، بر اساس هنجارهای آن مجموعه یا خانواده، طراحی شده و تمامی افراد، ملزم به رعایت آن هستند. در بسیاری از موارد، برای تضمین رعایت منشور اخلاقی یک مجموعه، مدیر آن، اقدام به اخذ تعهد نامه اخلاقی، از کارمندان یا ارباب رجوع های خود کرده و بدین ترتیب، سعی در مستحکم کردن پایبندی به اخلاقیات مجموعه را دارد. همچنین، گاهی، زن و شوهر، در یک خانواده، برای استحکام روابط خود، اقدام به دادن برخی تعهدات اخلاقی، در قالب یک تعهد نامه اخلاقی کتبی، به یکدیگر می نمایند. بر این اساس، می توان گفت، تعهد نامه کتبی اخلاقی، متنی است که به موجب آن، یک طرف، قول و تعهد می دهد که به هنجارها و باید ها و نبایدهای اخلاقی مورد نظر طرف مقابل، پایبند باشد و از رعایت آن ها، سرپیچی نکند. سوالی که مطرح می شود، این است که آیا، تعهد نامه های اخلاقی، ضمانت اجرایی دارند؟ یعنی، در صورت شکستن تعهد اخلاقی کتبی، آیا، مجازات و جریمه ای، برای فرد متعهد، وجود خواهد داشت یا خیر؟ در خصوص ضمانت اجرای عدم پایبندی به تعهدات تعهد نامه اخلاقی کتبی، باید گفت، صرف دادن تعهد اخلاقی، به موجب یک تعهد نامه اخلاقی کتبی محضری یا دست نویس، برای فرد، مسئولیت قانونی پایبندی به آن را ایجاد نمی کند و در صورت تخلف از تعهد اخلاقی داده شده و شکستن آن، فرد، مرتکب جرم، نشده و مجازات نخواهد شد. اما، در صورتی که فرد، ضمن تعهد نامه اخلاقی خود، شرطی را پذیرفته باشد و به موجب آن شرط، خود را متعهد کرده باشد که در صورت شکستن تعهد اخلاقی مندرج در تعهد نامه، کار خاصی را انجام خواهد داد یا مال خاصی را انتقال خواهد داد و مواردی از این دست، ضمانت اجرای عدم پایبندی به تعهد نامه اخلاقی، تحقق شرط پذیرفته شده ضمن تعهد نامه، خواهد بود. به عنوان مثال، اگر کارمندی، تعهد نامه اخلاقی کتبی ای در خصوص رعایت قوانین پوشش مجموعه خود را امضا نماید و ذیل آن، بپذیرد، در صورت عدم رعایت این قاعده اخلاقی و شکستن تعهد، مبلغ 20 هزار تومان را بابت جریمه، خواهد پرداخت؛ در این حالت، پرداخت این مبلغ، ضمانت اجرای عدم پایبندی، به تعهد نامه اخلاقی، خواهد بود و با شکستن تعهدات مندرج در تعهد نامه اخلاقی کاری، متوجه فرد، خواهد شد.
آثار تعهد نامه اخلاقی
ایجاد هر سند رسمی یا عادی، دارای آثاری بوده و تبعات حقوقی ای را متوجه امضا کنندگان سند، خواهد کرد. تعهد نامه اخلاقی کتبی نیز از این موضوع، مستثنی نیست. از این رو، پس از صحبت از اینکه تعهد نامه اخلاقی کتبی چیست، در این بخش، قصد داریم، در خصوص آثار تعهد نامه کتبی، توضیح دهیم. در خصوص آثار تعهد نامه اخلاقی کتبی که ممکن است در زمینه امور خانوادگی یا کاری و اداری، ایجاد شده باشد، باید گفت، اولین اثر از آثار تعهد نامه اخلاقی امضا شده، رعایت اخلاقیاتی است که فرد، به موجب تعهد نامه، تعهد و رعایت و پایبندی به آن ها را پذیرفته است که بسته به متن هر تعهد نامه، متفاوت می باشد. نظیر تعهد اخلاقی مرد یا زن، به عدم خیانت به همسر؛ در این مورد، آثار تعهد داده شده به موجب تعهد نامه اخلاقی، وفاداری به همسر و خیانت نکردن به او می باشد. از دیگر آثار تعهد نامه اخلاقی کتبی، تحقق ضمانت اجرای تخلف از تعهدات تعهد نامه است. البته، این اثر، تنها در شرایطی وجود دارد که متعهد، به موجب تعهد نامه، شرطی را پذیرفته باشد، مبنی بر اینکه در صورت نقض تعهد اخلاقی، ملزم به اجرای آن، است. نظیر زمانی که مرد یا زن، می پذیرند، در صورت خیانت به همسر خود، همسر می تواند، با استفاده از وکالتی که قبلا داده شده، برای انتقال فلان ملک مسکونی، به نام خود، اقدام کند.
متن تعهد نامه اخلاقی کاری
به طور معمول، هر مجموعه کاری و اداری، برای خود، منشور اخلاقی مشخص و ویژه ای داشته که به موجب آن، هنجارها و باید و نبایدهای اخلاقی آن مجموعه، مشخص شده است. در بسیاری از موارد، کارفرمایان یا ادارات مختلف، سرپیچی از منشور اخلاقی اداره یا دانشگاه و مدرسه را تخلف دانسته و به عنوان مثال، در ادارات، برای کارمند متخلف، یکی از مجازات های تخلفات اداری را در نظر می گیرند. در اغلب ادارات و شرکت های خصوصی، به جهت تضمین رعایت اخلاقیات منشور اخلاقی محیط کار، اغلب کارفرمایان، در بدو استخدام کارمندان، یک تعهد نامه اخلاقی کتبی را از کارمند، اخذ کرده و ضمانت اجرای تخلف از تعهدات را در آن، متذکر می شوند. لذا، در ادامه، یک نمونه متن تعهد نامه اخلاقی کاری، برای علاقه مندان این موضوع، ارائه شده است.
متن تعهد نامه اخلاقی کاری
باسمه تعالی
اینجانب .................... فرزند............... به کد ملی................... از مورخ ...../....../....... لغایت ....../...../..... با مجموعه وزین .......... قرارداد همکاری، منعقد نموده ام و به موجب این تعهد نامه اخلاقی کاری، متعهد می گردم که منشور اخلاقی مجموعه را در خصوص مواردی که در ذیل می آید، رعایت نمایم:
- احترام به ارباب رجوع
- رعایت صداقت و امانت داری
- رعایت سکوت، در تمام ساعات کاری
- حفظ اسرار مجموعه
- ارجح کردن منافع سازمان، بر منفعت شخصی
نمونه متن تعهد نامه اخلاقی
باسمه تعالی
اینجانب .................... فرزند............... به کد ملی................... در مورخ ...../....../....... با سرکار خانم ......، عقد ازدواج دائم، نموده ام. لکن، متاسفانه، علی رغم علاقه قلبی به همسر شرعی و قانونی خود، یک بار، مرتکب خیانت به ایشان شده ام. لذا، به موجب این تعهد نامه اخلاقی محضری که یک سند رسمی است، متعهد می گردم، به ایشان، وفادار بمانم و در غیر این صورت، یعنی، در صورت تخلف از تعهد خود، همسرم می تواند به موجب وکالت نامه بلاعزل شماره ..... اقدام به مطلقه نمودن خود نماید.
بنابراین تعهد نامه اخلاقی کتبی که می تواند، در زمینه مسائل کاری یا خانوادگی، تنظیم شود، متنی است که به موجب آن، متعهد قول می دهد که اخلاقیات مندرج در تعهد نامه را رعایت نموده و از آن سرپیچی نکند و ملزم شدن به رعایت تعهد داده شده، از آثار این تعهد نامه می باشد. ذکر نام و نام خانوادگی و مشخصات هویتی متعهد و مورادی که او، تعهد به پایبندی به آن ها را می دهد، از موارد مندرج در نمونه متن تعهد نامه اخلاقی می باشد. امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .