تخم مرغ بومی یا تخم مرغ محلی به تخم مرغ هایی گفته می شود که توسط مرغ های خانگی یا مرغ هایی که در مزارع و فضای باز به صورت طبیعی و بدون مصرف هورمون و آنتی بیوتیک زندگی می کنند ، تولید می شود. منظور از تخم مرغ بومی یا تخم مرغ محلی ، تخم مرغی است که مرغ محلی یا مرغ خانگی می گذارد. مرغ محلی در فضای روستایی یا خانگی زندگی می کند و از هوای آزاد ، نور آفتاب و تغذیه بسیار متنوع برخوردار است و با تاریک شدن هوا به خواب می روند و با روشن شدن هوا بیدار می شود.
تخم مرغ های صنعتی یا ماشینی ، تخم مرغ های پرورشی هستند که در فضای سوله های مرغداری بدور از نور آفتاب زندگی می کنند و با دان مخصوص تغذیه می شوند که کمک می کند مرغ ها هر روز تخم بگذارند. مرغداری ها همیشه نور سوله ها را روشن می گذارند تا مرغ ها به صورت مداوم بیدار بمانند. بیداری مداوم اگر بیشتر از 45 روز شود باعث تولید اسید لاکتیک در بدن مرغ ها می شود که برای سلامت حیوان و انسان مضر است.
تخم مرغ نیم برشت یا عسلی بسیار سهل الهضم است و برای افرادی که در دوران نقاهت از بیماری به سر می‌برند یا کودکان و افراد مسن غذای مناسبی محسوب می‌شود.
در سفیده تخم مرغ لسیتین وجود دارد که غذای سلول‌های مغزی به شمار می‌رود.
تخم مرغ خصوصا زرده آن از آهن, فسفر, کلسیم, و ویتامینهای B1 و B2 تشکیل شده اند. تخم مرغ در تولید خون و تقویت قوای جنسی بسیار اهمیت دارد.
زرده تخم مرغ خواص بیشتری دارد و هضم آن سبک تر بوده و سفیده تخم مرغ دیرهضم و سنگین است.
تخم مرغ متداول ترین ماده مصرفی مردم دنیاست و منبع بسیار مهم پروتئین برای کودکان و زنان باردار محسوب می‌شود.
تخم مرغ تازه خواص بیشتر دارد و شکسته شدن پوست تخم مرغ خواص آن را کاهش می‌دهد.
تخم مرغ محلی در رفع کم خونی بسیار موثرتر است چرا که مرغهای خانگی تغذیه بهتری دارند ولی مرغهای صنعتی اغلب با آنتی بیوتیک تغذیه می‌شوند.
البته می‌توان در طول هفته چند بار زرده تخم مرغ را در شیر حل کرده و با عسل شیرین کرده و مصرف کنند.
مرغ های محلی به دلیل آن که تغذیه طبیعی دارند، تخم آن ها طعم بهتر و غنی تری دارد؛ اما از نظر ارزش غذایی با تخم مرغ سفید صنعتی تفاوت چندانی ندارد. البته آلودگی احتمالی تخم مرغ روستا به برخی داروهای آنتی بیوتیکی و هورمونی کمتر بوده و قابل اطمینان تر است، اما در مقابل به دلیل آن که تخم های محلی اغلب آلوده به فضولات مرغ است؛ احتمال انتقال میکروب های سالمونلایی از آنها بالاست. به همین دلیل هم هست که متخصصان مصرف تخم مرغ صنعتی تاریخ دار و آنهایی را که درون یخچال نگهداری می شوند، توصیه می کنند. این را هم بدانید عرضه تخم مرغ بدون نشان در بازار تخلف بهداشتی محسوب شده و بازرسان دامپزشکی با واحد متخلف برخورد خواهند کرد.
خوردن تخم مرغ یک راه عالی برای افزایش HDL است، HDL مخفف لیپوپروتئین با چگالی بالا است که به آن کلسترول خوب می گویند. و افرادی که دارای سطح بالاتری از HDL هستند معمولا خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سکته مغزی و مشکلات مختلف بهداشتی را کمتر تجربه می کنند. با خوردن روزانه 2 عدد تخم مرغ تا 6 هفته سطح HDL در بدن تا 10 درصد افزایش می یابد. در نتیجه یکی از خواص تخم مرغ افزایش HDL یا کلسترول خوب است که خطر ابتلا به بیماری ها را در افراد کم می کند.تخم مرغ کلسترول بالایی دارد اما این مقدار ضرری ایجاد نمی کند. در کبد هر روز مقادیر زیادی کلسترول تولید می شود که در خون باقی نمانده و دفع می شوند.
وقتی ما تخم مرغ می خوریم تنها این تولید کلسترول در کبد کاهش پیدا می کند. تقریبا در هفتاد درصد از انسانها تخم مرغ اصلا تفاوتی در میزان کلسترول خونشان ایجاد نمی کند و در سی درصد از انسانها که به پاسخ دهندگان بیش از حد معروفند تخم مرغ تنها می تواند یک تغییر جزئی در کلسترول ایجاد کند.
در تخم مرغ مقادیر بالایی از ویتامین هایی همچون، ویتامین A، ویتامینهای B6 ،B5 ،B12 ،B2، فولات، فسفر و سلنیوم، ویتامین E، ویتامین K ویتامین D، کلسیم و روی است. یک تخم مرغ محلی غنی شده از اُمگا 3 و ویتامین A و E بیشتری برخوردار است.
کولین یک ماده بسیار مهم غذایی است اما در بدن اکثر مردم به میزان کافی وجود ندارد، این ماده مهم با ویتامین های گروه B دسته بندی می شود. کولین برای تولید مولکول در مغز و ساخت غشا سلولی بسیار اهمیت دارد. و یکی از خواص و فواید تخم مرغ مقادیر بالای کولین آن است که حدودا تا 100 میلی گرم از این ماده را داراست.
این ماده غذایی معروف می تواند کلسترول LDL پراکنده را به LDL متراکم تبدیل کند و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را در انسان کم کند. به عبارتی LDL به صورت پراکنده خطر بیشتری برای شخص داشته و احتمال بیماری را افزایش می دهد در حالی که اگر به صورت متمرکز باشد فرد کمتر در معرض بیماری قلبی عروقی است.
زرده ی تخم مرغ حاوی مقادیر زیادی از لوتئین و زیگزانتین است، که این مواد سبب حفظ سلامت چشم می شوند. و این دو ماده آنتی اکسیدان هایی هستند که در شبکیه ی چشم ساخته می شوند، و به مقدار قابل ملاحظه ای در زرده تخم هستند و همچنین در بروز بیماری آب مروارید چشم جلوگیری می کنند.
تخم مرغ بومی از مقدار قابل ملاحظه ای امگا 3 تشکیل شده است و اسیدهای چرب که در امگا 3 هستند، می توانند به کاهش میزان تری گلیسرید خون کمک کنند. حتی با آزمایشهایی که صورت گرفته نشان داده شده است که 3 تا 5 عدد تخم مرغ محلی می تواند ظرف مدت 16 تا 18 هفته تری گلیسرید خون را پایین بیاورد.
تخم مرغ مقادیر بالایی پروتئین دارد و که می تواند بسیاری از نیازهای بدن را رفع کرده و باعث سیری می شود. و سبب می شود که اشتهای کاذب از بین برود چون مواد معدنی و ویتامین های غنی سبب سیری واقعی شما می شوند. بهتر است به جای نانهای شیرین صبحگاهی یا حتی استفاده از شیرینی جات از تخم مرغهای محلی استفاده کرد تا احساس سیری را افزایش پیدا کند.
پروتئین از مهمترین مواد در بدن است، پروتئین در مولکول ها و بافت ها برای بهبود ساختار و عملکرد بدن فعالیت می کنند. و یک تخم مرغ دارای 6 گرم پروتئین است، پروتئین کافی حتی می تواند سبب کاهش وزن شده و می تواند توده عضلانی را افزایش دهد. و بدنی سالم و ورزیده ایچاد کند.
یکی از علتهای نابینایی در سنین بالا کمبود ویتامین A می باشد اما کسانی که به صورت مرتب تخم مرغ به خصوص تخم مرغ محلی در رژیم غذاییشان است از نابینای چشم در سنین بالا کاملا در امان هستند.
منابع زیادی از ویتامین d و c موجود در تخم مرغ باعث محافظت از استخوان ها و جلوگیری از استئوآرتریت می شوند و همچنین این منابع سبب می شوند سیستم ایمنی بدن به درستی کار کند.
تخم مرغ دارای مقادیر بالایی ویتامین B از جمله B12 می باشد که این ویتامین باعث تقویت متابولیسم بدن شده و کالری را به انرژی تبدیل می کند، همچنین باعث تشکیل گلبول های قرمز می شوند و مانع بروز کم خونی می شود.
ویتامین E یک آنتی اکسیدان مؤثر است که در تخم مرغ به میزان قابل توجهی وجود دارد و به مقابله با رادیکال های آزاد کمک می کند که به بدن و اندام های حیاتی بدن آسیب می رسانند. ویتامین E نیز روند پیری را کاهش می دهد.
همان طور که گفتیم تخم مرغ منبعی سرشار از ویتامین ها و مواد معدی است که از کم خونی جلوگیری می کند و حتی کم خونی را درمان نیز می کند و چون تخم مرغ محلی تغذیه ای مناسب تر دارد و همان طور که گفتیم در نور طبیعی آفتاب قرار دارد پس از نظر غذایی سالمتر و مناسب تر است.
خم مرغ محلی ارزش غذایی بالاتری نسبت به تخم مرغ شهری دارد. اما هر کسی به راحتی به این تخم ها دسترسی ندارد و از طرف دیگر، در صورت وجود نمی توان به محلی و ارگانیک بودن آن پی برد و حتما باید از خود پرورش دهنده های روستایی خریداری شود. پرورش دهنده های قابل اعتمادی که مرغ و خروس های خود را در مراتع و چمنزار ها می چرانند.
تخم مرغ صنعتی سطح بهداشتی بالاتری دارند و از آلوده نبودن آنها به ویروس های احتمالی مطمئن هستیم، چرا که تحت نظارت وزارت بهداشت و شرایط کنترل شده بهداشتی تولید می شوند. بنابراین توصیه ما مصرف هر دو تخم است، اما قبل از مصرف تخم مرغ محلی، از تمیز و سالم بودن پوسته و تازه بودن تخم مطمئن شوید.
تخم مرغ غذایی کامل با هزینه پایین است شما می توانید روزانه از تخم مرغ محلی برای تغذیه خود استفاده کنید و هیچ ضرری را این ماده غذایی ایجاد نمی کند.حتی برای کودکان نیز توصیه شده است که در وعده ها و رژیم غذایشان تخم مرغ را بیاورید.
