گز روغنی که به نام های گز رخ و مورینگا اولیفیرا هم شناخته می شود، گیاه دارویی بومی هیمالیا و شمال هند است که به دلیل مقادیر بالای مواد مغذی و آنتی اکسیدان هایی که دارد باعث لاغری و کاهش وزن می شود، به سلامت پوست و مو کمک کرده و دیابت را درمان می کند.
طبع گز روغن چیست؟
طبیعت و مزاج مورینگا گرم و خشک می باشد. گیاه گز روغنی سرشار از آنتی اکسیدان ها، ویتامین A، ریبوفلاوین، ویتامین B6، ویتامین C، آهن، فسفر، روی، منیزیم، کلسیم و پروتئین است.
مورینگا اولیفیرا (با نام علمی : Moringa oleifera) گیاهی از تیره گز روغنیان است که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می کند و در برابر خشکسالی مقاوم می باشد.
این درخت تا ارتفاع 12 متری رشد می کند، پوست آن رنگ سفیدی دارد و شاخه های جوان دارای پوستی مرطوب با رنگ سبز مایل به سفید هستند. هزاران سال است که در طب سنتی آیورودا از این گیاه شگفت انگیز به عنوان غذا و دارو برای درمان بیماری های استفاده می شود.
میزان مصرف روزانه گز روغن
حداکثر میزان مصرف مورینگا در روز 6 تا 8 گرم و به مدت 3 هفته گزارش شده است.
ارزش غذایی 100 گرم گز روغن
- کالری : 64
- چربی : 1.4 گرم
- کربوهیدرات : 8.2 گرم
- پروتئین : 9.4 گرم
- فیبر : 2 گرم
طریقه مصرف گیاه گز روغن چگونه است؟
- در کشور های غربی، برگ های خشک شده گیاه گز روغن یا مورینگا را به صورت پودر و کپسول عرضه می کنند
- برگ، پوست، ریشه، گل، دانه ها و میوه گیاه مورینگا یا گز روغنی را برای تهیه انواع دارو ها استفاده می کنند
- از دانه های گز روغن، روغنی تهیه می کنند که بیشتر در محصولات مراقبت از مو، تهیه عطر و به عنوان روغن ماشین کاربرد دارد
- برگ های تازه ی گیاه مورینگا را به صورت خام و پخته شده مانند اسفناج برای تهیه انواع غذا و سالاد استفاده می کنند. همچنین برگ های خشک شده را پودر کرده و به عنوان ادویه برای تهیه انواع غذا و نوشیدنی به کار می برند
- از برگ های تازه و خشک شده مورینگا برای تهیه نوعی چای و دمنوش آرام بخش استفاده می کنند
- دانه های مورینگا را مانند آجیل برشته کرده و به عنوان میان وعده مصرف می کنند
- غلاف های مورینگا مانند نخود فرنگی و لوبیا سبز برای تهیه انواع غذا استفاده می شوند
فواید باور نکردنی گز روغن
- برگ تازه گز روغن یا مورینگا
برگ تازه مورینگا سرشار از ویتامین و املاح معدنی، مانند: پتاسیم، کلسیم، منیزیم، ویتامین C، پروتئین و بتاکاروتن می باشد، و از برگ تازه گیاه مورینگا می توان به عنوان سبزی در مصرف غذایی و در خورشت ها و سوپ ها، استفاده کرد.
- برگ خشک گز روغن
برگ مورینگا حاوی اسیدهای آمینه ضروری (ایزولوسین، لوسین، لیزین، متیونین، فنیل آلانین، ترئونین، تریپتوفان و والین) و اسیدهای آمینه غیرضروری (آرژنین و هیستیدین) می باشد. مقدار اسیدهای آمینه در برگ های خشک مورینگا، افزایش می یابد. از برگ خشک مورینگا می توان برای تهیه جوشانده، چای سرد و گرم، و در آماده سازی انواع غذاها و خوراکی ها استفاده کرد. همچنین از برک خشک مورینگا در سالاد، سوپ، خورشت و حتی برنج هم استفاده می شود؛ و بدون فریز کردن سالم می ماند.
- پودر برگ خشک گز روغن
پودر برگ مورینگا، جایگزین فوق العاده ای برای ادویه جات است. به هر طریقی که ادویه استفاده می شود، از آن نیز می توان استفاده کرد. از پودر مورینگا می توان به عنوان مکمل ویتامین ها در ماست، سالاد، سوپ، مرغ، ماهی و میگو، استفاده کرد و ترکیب مغذی و مفیدی به دست آورد. به علاوه پودر برگ مورینگا به عنوان ادویه با مایعات و سایر غذاها مخلوط می شود.
- روغن گز روغن
یکی از بی نظیر ترین روغن های شناخته شده در جهان، روغن مورینگا می باشد. روغن مورینگا کاربرد صنعتی، بهداشتی، خوراکی و دارویی دارد. به این معنا که از روغن مورینگا می توان علاوه بر یک ارزش خوراکی و استفاده در طبخ غذا، در صنعت نیز برای جلاکاری، عطرسازی، روغن کاری چرخ دنده های ساعت های دیواری، مچی، چرخ های خیاطی، ماشین های مکانیکی ظریف و چرخنده دار استفاده کرد. همچنین به دلیل اینکه روغن مورینگا سرشار از اسید های چرب و ۱۷۰۰ گونه ی آنتی اکسیدان می باشد، در رنگ مو و محافظت از مو نیز به کار گرفته می شود.
- دانه یا بذر گز روغن
دانه های مورینگا سرشار از آنتی اکسیدان هستند، که دارای ویژگی های ضد التهابی و ضدعفونی بوده و بدین ترتیب برای سلامت پوست مفید واقع می شوند، و می توان به عنوان مرطوب کننده یا کرم درمان خارش پوست و آفتاب سوختگی مورد استفاده قرار گیرد. به علاوه دانه های مورینگا، به دلیل آثار ضد سرطانشان معروف هستند، آن ها می توانند رشد و توسعه ی سلول های سرطانی را متوقف کرده و باعث مرگ هرچه سریع تر آن ها شوند؛ همچنین دانه مورینگا می توانند میزان لیپیدهای اکسید شده در بدن را کاهش دهد و با محافظت از بافت های قلب، سلامت قلبی-عروقی را موجب شوند. از بذر مورینگا، به عنوان آجیل نیز استفاده می شود.
عوارض و مضرات گز روغن
- مسمومیت: برگ ها، میوه و دانه های مورینگا سالم و ایمن هستند اما گفته می شود که مصرف زیاد ریشه و عصاره این گیاه سمی بوده و ممکن است باعث فلج و حتی مرگ شود.
- دوران بارداری و شیردهی: گفته می شود که گیاه مورینگا ممکن است باعث سقط جنین در زنان باردار شود به همین دلیل متخصصان توصیه می کنند که زنان در دوران بارداری از مصرف این گیاه جدا اجتناب کنند. درست است که در طب سنتی از مورینگا برای افزایش شیر مادر استفاده می شود اما هنوز اطلاعاتی از اثر آن بر روی نوزاد منتشر نشده به همین دلیل توصیه می شود که زنان در دوران شیردهی در مصرف این داروی گیاهی احتیاط کنند.
- تداخل دارویی: گیاه مورینگا ممکن است با دارو های کاهش دهنده فشار خون، قند خون و دارو های تیروئید تداخل داشته باشد.
