دینام از قطعات مهم خودرو به شمار می رود چراکه وظیفه تولیدبرق خودرو را بر عهده دارد. این قطعه وظیفه دارد تا باتری را شارژ کند. باتری که برق خودرو را تامین می کند به تنهایی قادر به انتقال آن به اجزای مختلف الکتریکی در خودرو نیست و دینام به کمک باتری می آید و تا هنگامی که خودرو روشن است برق تولید می کند و آن را به باتری ارسال می کند. در واقع دینام با تولید برق، برق مورد نیاز خودر را در باتری ذخیره می کند.
باتری خودرو وظیفه دارد تا وقتی خودرو استارت می خورد برق آن را تامین کند. لازم به ذکر است که انتقال برق به سیستم های مختلف الکتریکی به عهده دینام است و دینام در زمان روشن بودن موتور برق را به بخش های مختلف می فرستد.در صورتی که دینام خراب باشد؛ ذخیره باتری کم می شود و به اصطلاح باتری برق خالی می کند و سیستم الکتریکی خودرو از کار می افتد.
چگونگی کارکرد دینام
این قطعه از یک سیم پیچ که استاتور نام دارد به همراه یک سو کننده ولتاژ، تعدادی جاروبک که ارتباط الکتریکی را با روتور حفظ می کنند و قرقره تشکیل شده است که قطعات ثابت دینام اند و قطعه هایی مانند پروانه خنک کن، پولی، در پوش جلو، آفتامات و… نیز از اجزای دینام به شمار می روند. تمامی این قطعات به غیر از قرقره داخل یک حفاظ آلومینیومی قرار دارند. هنگامی که موتور خودرو روشن است دینام با استفاده از سیم پیچ، برق را برای خودرو تامین می کند. در واقع آرمیچر دینام با چرخش در مدار مغناطیسی با کمک بالشتک های بدنه آن برق تولید می کند و انرژی تولید شده به کمک زغال ها دریافت می شود و به قطعاتی که انرژی الکتریکی نیاز دارند برق می فرستد.
انواع دینام خودرو
به پیشرفت علم در ده سال گذشته نوع جدیدی از تولید کنند برق خودرو وارد بازار شده است که می توان تولید کننده های برق خودرو امروزی را به دو دسته کلی تقسیم کرد:
-
دینام های ژنراتور
دینام ژنراتور در خودرو های قدیمی تر مورد استفاده قرار می گیرد البته هنوز اکثر خودرو های موجود در بازار با دینام ژنراتور کار می کنند. دینام ژنراتور نسخه قدیمی مولد های برق خودرو می باشند که به احتمال زیاد تا ده سال آینده دیگر خبری از آن ها در بازار لوازم یدکی خودرو نخواهد بود. دینام ژنارتور به صورت جریان مستقیم تولید برق می کند و بزرگترین عیب این نوع از دینام ها این است، زمانی که موتور خودرو در دور های پایین کار کند عملا شارژ و تولید برق صورت نمی گیرد. به خصوص زمانی که در ترافیک هستید به دلیل پایین بودن دور موتور خودرو دینام ژنراتور جوابگو شارژ باطری و برق مصرفی خودرو نمی باشد.
-
دینام های آلترناتور
نسل جدید دینام ها دینام های آلترناتور می باشد. آلترناتور به معنای جریان متناوب می باشد. یعنی دینام خودرو برق تولید خود را به صورت جریان متناوب و مانند سیستم برق شهری تولید کرده و باطری خودرو منتقل میکند. امروزه خودرو های تولیدی تمام کارخانه های ماشین سازی از دینام های آلتراتور استفاده می کنند. زیرا دیگر عیب بزرگ دینام ژنراتور را ندارد و در دور های پایین موتور هم توانایی شارژ باطری و تامین برق مصرفی خودرو را دارد.
تشخیص خرابی دینام
دینام دستگاه ساده ایست که از چند بخش کوچک دیگر تشکیل شده و وظیفه آن شارژ باتری و تامین برق خودرو است و نقش حیاتی در اتومبیل دارد.
بعضی وقت ها ما با مشکلاتی مانند کم نور شدن چراغ های جلو، لرزیدن آمپر، روشن شدن چراغ روی داشبورد، پیچیدن بوی بد در داخل اتومبیل و حتی صدای قرقر زیر کاپوت مواجه هستیم که همه این علایم به ما می فهماند که مشکلی در این قطعه وجود دارد، که اگر به موقع به آن رسیدگی نکنیم و به آن بی توجهی نشان دهیم ممکن است مشکلات جدی از استارت نزدن تا از کار افتادن اتومبیل را شامل شود.
بیشتر خرابی این قطعه هم به علت سوختن سیم پیچی آرمیچر، دیود، استاتور و یا از بین رفتن زغال دینام است.
اجزای تشکیل دهنده دینام
- استاتور، مجموعه ای ثابت از سیم پیچ است.
- روتور یا آرمیچر، یک سیم پیچ الکتریکی متحرک است.
- رگلاتور یا همان آفتامات دینام،
- دیود، یکسو کننده ولتاژ
- تعدادی جاروبک جهت حفظ ارتباط الکتریکی با موتور
عوامل خرابی دینام
هنگامی که دور موتور پایین می آید دینام نمی تواند دائماً باتری را شارژ کند و چون برق وسایل توسط دینام تامین می شود فشار زیادی بر آن وارد شده که این فشار اگر طولانی مدت باشد موجب سوختن دینام می شود.
گرمای هوا و بالا رفتن درجه حرارت موتور و استفاده از کولر خودرو و قرار دادن دور فن کولر اتومبیل به حداکثر دور آن.
اضافه بر این، گیر افتادن در ترافیک سنگین شهرها موجب کاهش سرعت خودرو و کاهش دور موتور و در نتیجه پایین آمدن قدرت تولید برق در این قطعه و خرابی آن خواهد شد.
وسایل برقی که با حداکثر ظرفیت کار می کنند باعث می شود که ذخیره برق باطری به مصرف رسیده و این کمبود برق باید به وسیله این قطعه جبران شود که در بعضی مواقع باعث خرابی آن میگردد.
چند پیشنهاد ساده برای جلوگیری از خراب شدن دینام
- دور فن کولر را در پایین ترین درجه خود قرار دهید.
- از روشن کردن چراغ ها در مواقع غیر ضروری و بی دلیل خودداری کنید.
- فشار آوردن بر پدال گاز و بالا بردن دور موتور تا حدود ۲۰۰۰ دور در دقیقه در مدت زمانی که توقف طولانی دارید
- بازدید منظم و همیشگی از تسمه دینام و شل و سفت نبودن آن
- استفاده از باتری هایی که دارای ظرفیت بیشتری هستند، حداقل ۶۵ آمپر
هشدارهای چراغ دینام
معمولا در صفحه کیلومترشمار اتومبیل ها یک چراغ وجود دارد که در خودروهای جدید به شکل باتری است. روشن بودن این چراغ یک معنی دارد و آن هم اینکه دینام نمی تواند برق مورد نیاز برای بخش های مختلف خودرو را تأمین کند. این چراغ که به نام چراغ دینام یا چراغ باتری شناخته می شود گاهی حتی با روشن شدن چراغ های خودرو یا برف پاکن یا سیستم صوتی اتومبیل روشن می شود که همه اینها نشان دهنده اختلال در عملکرد دینام است.