فزایش شیوع سرطان های پوست در دهه های گذشته، به شدت با افزایش فعالیت روزمره در فضای باز، آلودگی هوا، زمان کمتر برای رسیدگی به پوست، کاهش لایه اوزون، افزایش حرارت زمین و قرار گرفتن در معرض اشعه آفتاب ارتباط دارد. قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید به عنوان علت اصلی تأثیرات مضر نه تنها بر روی پوست، بلکه بر چشم و سیستم ایمنی بدن اثبات شده است.
پرتو فرابنفش ( UV ) ، با طول موجی کوتاه تر از نور پرتو های مرئی خورشید، با چشم غیر مسلح قابل رویت نیست. این پرتوها در مقادیر زیاد، با آسیب رسانی به DNA سلول های پوستی، موجب جهش ژنتیکی و در نتیجه سرطان پوست می شوند. ملانوما یکی از کشنده ترین انواع سرطان پوست است که هر ساله جان ۸۰۰۰ امریکایی را می گیرد.نور خورشید شامل ۲نوع از پرتوهای مضر فرابنفش است که عامل اصلی آفتاب سوختگی به شمار می روند :
پرتو UVA
فرابنفش نوع A یا پرتو UVA آنچنان نافذ است که از شیشه نیز عبور می کنند. UVA با نفوذ در عمق پوست، موجب ایجاد چروک، افتادگی پوست، لکه ها و علائم پیری می شود. پرتو UVA، به دو نوع UVA1 و UVA2 تقسیم می شود که طول موج های متفاوتی دارند.
پرتو UVB
پرتو UVB عامل قرمزی و سوختگی پوست!تحقیقات نشان می دهند که فرابنفش نوع B یا پرتو UVB بسیار خطرناک تر بوده و احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد.انواع کرم ضد آفتاب در قدرت حفاظت از پوست در برابر این پرتوها متفاوت اند.
ضدآفتاب و نحوه استفاده از آن
از نظر متخصصان و کارشناسان بهترین spf برای ضد افتاب ۱۵ و بالاتر است و طیف گسترده بودن آن بسیار مهم است.بسیاری تصور می کنند اگر در نور مستقیم خورشید نباشند، از مضرات اشعه های فرابنفش در در امان هستند. به نظر شما این تصور حقیقت دارد؟ همواره به یاد داشته باشید تنها نور مستقیم خورشید نیست که آسیب زاست؛ زمانی که اشعه فرابنفش به برف، آب، فلز و برخی سطوح دیگر برخورد می کند نیز می توانند با انعکاس روی پوست، شما را بیشتر در معرض تابش قرار دهد.به گفته این مرکز علوم پزشکی، اشعه های فرابنفش می توانند تا عمق یک متری آب نفوذ کنند. شما حتی اگر در حال شنا باشید احتمال دارد دچار آفتاب سوختگی شوید. در این زمینه، ضدآفتاب های ضدآب می توانند تا ۴۰ دقیقه از پوست شما در آب محافظت کنند.بنابراین، حتی وقتی در هوای ابری، زیر یک چتر ساحلی یا در سایه هستید هم در معرض اشعه های فرابنفش قرار دارید. البته مکان های پر درخت مکان مناسبی را برای محافظت از پوست شما در برابر اشعه های مضر خورشید فراهم می آورند.
انواع پوست
برخی می پرسند نوع پوست با میزان آفتاب سوختگی و مقدار استفاده از ضدآفتاب ارتباط دارد؟ توجه کنید که خطر آسیب دیدگی پوست تا حدی به نوع پوست و میزان فعالیت بستگی دارد. در ادامه ویژگی های انواع پوست را در این زمینه را بررسی می کنیم:
- پوست خیلی روشن به دلیل داشتن مقدار متفاوت ملانین، آسیب پذیری بیشتری در برابر آفتاب دارد.
- پوست روشن در شرایط یکسان، انرژی خورشیدی بیشتری به نسبت پوست تیره جذب می کند.
- پوست تیره هم در برابر نور فرابنفش آسیب پذیر است اما به میزان کمتری؛ چراکه ملانین که جذب کننده زیست شناختی نور فرابنفش است در این نوع پوست بیشتر وجود دارد.
فعالیت های پرخطر
فعالیت هایی که می توانند نیاز به استفاده مکرر از ضدآفتاب را افزایش دهند، فعالیت های پرخطری هستند که احتمال آفتاب سوختگی و آسیب دیدن پوست را افزایش می دهند؛ از جمله شنا کردن یا هر فعالیتی که منجر به افزایش تعریق شود یا فعالیت های فیزیکی که باعث پاک شدن ضدآفتاب می شوند. همچنین اسکی و سایر فعالیت هایی که روی ارتفاع انجام می شوند نیز از فعالیت های پرخطر هستند، زیرا در آن شرایط نور فرابنفش کمتری توسط جو جذب می شود.
چگونه از آسیب uv پیشگیری کنیم؟
آسیب اشعه ماورا بنفش عمدتا قابل پیشگیری است. بسیاری از افراد آفتاب گرفتن یا برنزه کردن را طبیعی می دانند. پوست برنزه خصوصا در نواحی که بیشتر افراد سفید پوست هستند، ممکن است از نظر زیبایی یا از منظر مد، مطلوب باشد و به عنوان نمادی از جذابیت شناخته شود اما هیچ نوع نشانه سلامت در مورد چنین پوستی وجود ندارد و این تغییر رنگ در واقع ناشی از تلاش پوست برای جلوگیری از آسیب بیشتر است. اتخاذ اقدامات احتیاطی ساده می تواند در جلوگیری از لک، آسیب پوستی، پیری زودرس و سرطان پوست ناشی از اشعه خورشید پیشگیری کند.