به گزارش سرویس اطلاعات دارویی پایگاه خبری ساعدنیوز، تئوفیلین جی (Theophylline-G) دارویی است که به طور گسترده برای درمان بیماریهای تنفسی مانند آسم، برونشیت مزمن، آمفیزم و بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) استفاده میشود. این دارو با شل کردن عضلات مجاری تنفسی و کاهش چسبندگی ترشحات، تنفس را آسانتر میکند. در این مقاله، به بررسی جامع کاربردها، دوز مصرف، نحوه استفاده، عوارض جانبی و هشدارهای دارویی تئوفیلین جی میپردازیم تا اطلاعات کامل و معتبری در اختیارتان قرار دهیم.
تئوفیلین جی ترکیبی از دو ماده فعال، تئوفیلین و گایافنزین، است. تئوفیلین یک گشادکننده برونش است که با شل کردن عضلات صاف مجاری تنفسی، جریان هوا را بهبود میبخشد. گایافنزین به عنوان یک خلطآور عمل میکند و با کاهش چسبندگی ترشحات برونشها، خروج خلط را از طریق سرفه تسهیل میکند. این دارو به صورت قرص، کپسول و شربت در دسترس است و عمدتاً برای کنترل علائم بیماریهای تنفسی تجویز میشود.
درمان آسم و پیشگیری از حملات آسم
مدیریت علائم برونشیت مزمن
بهبود تنفس در بیماری آمفیزم
کاهش علائم بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)
نکته مهم: تئوفیلین جی برای تسکین حملات حاد آسم مناسب نیست و نباید به عنوان داروی نجات (مانند سالبوتامول) استفاده شود.
دوز مصرف تئوفیلین جی به عوامل مختلفی مانند سن، وزن، وضعیت پزشکی، سطح تئوفیلین در خون و پاسخ به درمان بستگی دارد. این دارو باید دقیقاً طبق تجویز پزشک مصرف شود، زیرا دوز نامناسب میتواند منجر به عوارض جانبی جدی یا کاهش اثربخشی دارو شود. در زیر دوزهای پیشنهادی برای گروههای سنی مختلف آورده شده است:
دوز اولیه: 300-400 میلیگرم در روز، تقسیمشده در 2 تا 3 دوز (هر 6 تا 8 ساعت).
دوز نگهدارنده: پس از 3 روز، در صورت تحمل بیمار و نیاز به درمان بیشتر، ممکن است دوز به 400-600 میلیگرم در روز افزایش یابد.
حداکثر دوز: معمولاً نباید از 400-600 میلیگرم در روز تجاوز کند، مگر با نظارت دقیق پزشک و آزمایش سطح خونی تئوفیلین.
دوز اولیه: 12-14 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز (تا سقف 300 میلیگرم).
دوز نگهدارنده: پس از 3 روز، در صورت تحمل، ممکن است دوز به 16 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز (تا سقف 400 میلیگرم) افزایش یابد.
دوز روزانه به 3 دوز مساوی تقسیم میشود و هر 8 ساعت مصرف میشود.
نوزادان کمتر از 24 روز: 1 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن.
نوزادان 24 روز و بالاتر: 1.5 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن.
سیگار کشیدن میتواند متابولیسم تئوفیلین را افزایش دهد و نیاز به دوز بالاتر را ایجاد کند.
در بیماران مبتلا به نارسایی کبدی، نارسایی قلبی یا تب طولانیمدت، دوز باید کاهش یابد.
نکته: برای اندازهگیری دقیق دوز شربت، از پیمانه یا سرنگ مخصوص ارائهشده با دارو استفاده کنید. استفاده از قاشقهای خانگی توصیه نمیشود، زیرا ممکن است دوز نادرستی مصرف شود.
زمان مصرف: تئوفیلین جی باید در زمانهای مشخصی از روز مصرف شود تا سطح ثابتی از دارو در خون حفظ شود. بهتر است هر روز در ساعات یکسان مصرف شود.
با یا بدون غذا: این دارو را میتوان با معده خالی (1 ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از غذا) همراه با یک لیوان آب مصرف کرد تا جذب سریعتری داشته باشد. در صورت بروز ناراحتی معده، مصرف همراه غذا توصیه میشود.
قرص و کپسول: قرص یا کپسول را به طور کامل ببلعید و از جویدن یا خرد کردن آن خودداری کنید، زیرا برخی فرمها آهستهرهش هستند.
فراموشی دوز: اگر یک نوبت را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه نزدیک به زمان دوز بعدی باشد. هرگز دوز را دو برابر نکنید
مانند هر داروی دیگری، تئوفیلین جی ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند. برخی از این عوارض شایع و برخی نادر اما جدی هستند. در صورت بروز عوارض شدید، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
تهوع و استفراغ
درد معده یا شکم
سردرد
بیخوابی
تحریکپذیری یا بیقراری
افزایش ادرار
لرزش خفیف
تشنج
ضربان قلب سریع یا نامنظم
سرگیجه شدید
تنگی نفس شدید
استفراغ مداوم
نکته: عوارض جانبی معمولاً در ابتدای درمان یا با افزایش دوز رخ میدهند. پزشک ممکن است دوز را تنظیم کند تا عوارض کاهش یابد.
حساسیت به تئوفیلین، گایافنزین یا سایر زانتانها (مانند کافئین یا آمینوفیلین).
بیماریهای شدید کبدی یا کلیوی بدون تنظیم دوز.
کودکان زیر 3 ماه (نیاز به کاهش 50٪ دوز).
نظارت بر سطح خونی: تئوفیلین دارای محدوده درمانی محدودی است و سطح خونی آن باید به طور منظم بررسی شود تا از مسمومیت (سمیت) جلوگیری شود.
تداخلات دارویی: تئوفیلین با بسیاری از داروها تداخل دارد، از جمله:
آنتیبیوتیکها (مانند اریترومایسین، سیپروفلوکساسین)
داروهای ضدتشنج (مانند فنیتوئین)
داروهای هورمونی (مانند قرصهای ضدبارداری)
کافئین و محصولات حاوی کافئین (قهوه، چای، شکلات)
سیگار کشیدن: سیگار و تنباکو متابولیسم تئوفیلین را افزایش میدهند و ممکن است نیاز به دوز بالاتر باشد.
بارداری و شیردهی: مصرف در بارداری تنها در صورت ضرورت و تحت نظر پزشک مجاز است. تئوفیلین به شیر مادر منتقل میشود و ممکن است باعث تحریکپذیری در نوزاد شود.
تغییرات رژیم غذایی: رژیمهای غذایی با پروتئین بالا یا کربوهیدرات پایین ممکن است اثربخشی دارو را تغییر دهند. تغییرات عمده در رژیم غذایی را به پزشک اطلاع دهید.
تئوفیلین با داروهای زیر ممکن است تداخل داشته باشد:
افزایش غلظت تئوفیلین در خون: سایمتیدین، آلوپورینول، ماکرولیدها، کینولونها.
کاهش غلظت تئوفیلین: باربیتوراتها، ریفامایسینها، کاربامازپین.
افزایش عوارض CNS و قلبی: مصرف همزمان با کافئین.
تضعیف اثر تئوفیلین: بتابلوکرها (مانند پروپرانولول).
قبل از شروع مصرف تئوفیلین، لیستی از تمام داروها و مکملهای مصرفی خود را به پزشک ارائه دهید.
دارو را در دمای اتاق (20-25 درجه سانتیگراد) و دور از نور مستقیم، رطوبت و گرما نگهداری کنید.
از دسترس کودکان و حیوانات دور نگه دارید.
پس از اتمام تاریخ انقضا، دارو را دور بیندازید.
تئوفیلین جی دارویی مؤثر برای مدیریت بیماریهای تنفسی مانند آسم، برونشیت و COPD است، اما مصرف آن نیازمند رعایت دقیق دستورات پزشک و نظارت منظم است. با آگاهی از دوز مناسب، نحوه مصرف و هشدارهای دارویی، میتوانید از فواید این دارو بهرهمند شوید و از عوارض احتمالی جلوگیری کنید. همیشه قبل از تغییر دوز یا قطع دارو با پزشک مشورت کنید و در صورت بروز علائم غیرعادی، فوراً به متخصص مراجعه کنید.
برای مشاهده دیگر مطالب مرتبط با اطلاعات دارویی روی لینک کلیک کنید
