به گزارش سرویس اطلاعات دارویی پایگاه خبری ساعدنیوز،اکسیمتولون، با نام تجاری Anadrol یا Anapolon، یک استروئید آنابولیک خوراکی است که برای اولین بار در دهه 1960 توسط شرکت سینتکس تولید شد. این دارو با ساختار شیمیایی مشتق شده از دیهیدروتستوسترون (DHT)، بهعنوان یک آگونیست گیرندههای آندروژن عمل میکند و اثرات آنابولیکی قوی همراه با اثرات آندروژنی نسبتاً ضعیفی دارد. طراحی شده بود تا در موارد کمخونی آپلاستیک و تحلیل شدید عضلانی (مانند HIV/AIDS wasting syndrome) کاربرد داشته باشد؛ این دارو با تحریک مغز استخوان موجب افزایش تولید گلبولهای قرمز و بهبود سریع علایم بیمار میشود. از آنجایی که عملکرد آن از طریق اسیدهای 17α-آلکیله است، بهشدت کبدساز است، اما چون از طریق دهان مصرف میشود، برای مواردی که تزریق ممکن نیست گزینه مناسبی به نظر میرسید.
امروزه استفاده اصلی اکسیمتولون محدود به درمان کمخونیهایی همچون آنمی آپلاستیک، کمخونی ناشی از کمبود گلبولهای قرمز و تحلیل عضلانی در بیماریهای خاص است . با این حال، به دلیل محبوبیت بالا در میان بدنسازان برای افزایش سریع حجم عضلانی، این دارو بهصورت غیرپزشکی نیز مورد استفاده قرار گرفته است؛ ولی این مصرف عمدتاً غیرقانونی و همراه با خطرات قابلتوجه بهویژه آسیب کبدی، اختلالات هورمونی و مشکلات قلبیعروقی است . این دارو با تحریک تولید اریتروپوئتین، موجب افزایش گلبولهای قرمز میشود. باوجود فواید درمانی، ریسک بالای عوارض جدی آن مانند آسیب به کبد و تغییرات هورمونی باعث شده مصرف آن تحت نظارت پزشکی و با احتیاط شدید انجام شود.
قرص اکسیمتولون در موارد زیر تجویز میشود:
درمان کمخونی: مناسب برای کمخونی آپلاستیک، کمخونی ناشی از شیمیدرمانی و شرایطی که تولید گلبول قرمز کاهش یافته .
استئوپوروز و سوءتغذیه: گاهی برای بهبود تراکم استخوان یا افزایش وزن پس از بیماری مزمن استفاده میشود.
درمان HIV/AIDs Wasting Syndrome: برخی مطالعات آن را موثر در کاهش تحلیل عضلانی مرتبط با HIV تا سال 2003 نشان دادهاند.
دوز معمول برای بزرگسالان معمولاً بین 1 تا 5 میلیگرم بر کیلوگرم وزن بدن در روز است، که اغلب 3 تا 6 ماه ادامه مییابد. در کودکان نیز طبق وزن یا سطح بدن تعیین میشود.
1. عوارض گوارشی و عصبی: شامل اسهال، تهوع، بیخوابی و تحریکپذیری، افزایش احساس هیجان یا بیقراری .
2. تاثیر بر کبد: خطر قابل توجه آسیب کبدی، کلستاز، کیست کبدی، تومور یا حتی نارسایی کبد در مصرف طولانیمدت .
3. عوارض هورمونی و جنسی: در مردان: ریزش مو، آتروفی بیضه، اختلال نعوظ یا پریاپیسم. در زنان: رشد موی زائد، صدای بم، آمنوره، بزرگ شدن کلیتوریس.
4. مشکلات قلبی-عروقی و متابولیکی: افزایش فشارخون، اختلال چربی خون، افزایش کلسترول LDL و کاهش HDL، و احتمال تصلب شراین .
5. واکنشهای نادر اما شدید: شامل زردی پوست، خونریزی غیرعادی، سردرد شدید، گیجی، اختلال بینایی و علائم عصبی که نیازمند اقدام فوری پزشکی هستند .
داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین: افزایش اثر ضد انعقادی و پتانسیل خونریزی.
دیابت: ممکن است سطح قند خون را تغییر داده و نیاز به بررسی دقیق قند خون داشته باشد.
داروهای کبدی یا استروژنیک: مصرف همزمان با مواد کبدساز میتواند سمیت کبدی را تشدید کند.
فواید کاهش با داروهای سیتوپروتکشن یا آنتیاستروژنها: در دوره مصرف جهت کاهش عوارض جنسی و کبدی توصیه میشود.
پایش منظم آزمایشگاهی: شامل شمارش گلبولهای قرمز، عملکرد کبدی و چربی خون.
مصرف با غذا یا شیر: برای کاهش اسیب گوارشی توصیه میشود.
پرهیز از بارداری و شیردهی: اکسی متولون در دوران بارداری و شیردهی ممنوع است؛ خطرات جدی برای جنین دارد.
قطع ناگهانی دارو: میتواند باعث افسردگی، بیقراری و خستگی مفرط شود؛ توقف باید تدریجی باشد.
استفاده غیر پزشکی (بدنسازی): اگرچه در برخی برای افزایش حجم عضلانی استفاده شده، اما بنا به مستندات، مصرف غیرتحتنظارت میتواند بسیار خطرناک باشد .
قرص اکسیمتولون (Oxymetholone) دارویی موثر و قدرتمند در درمان برخی انواع کمخونی، استئوپوروز و تحلیل شدید عضلانی است. با این حال، به دلیل مقادیر بالای آنابولی و ساختار کبدساز، عوارض جدی از جمله آسیب کبدی، تغییرات هورمونی، مشکلات قلبی و گوارشی دارد. مصرف آن تنها تحت نظر پزشک و با آزمایشات منظم توصیه میشود. استفاده غیرعلمی در بدنسازی بدون نظارت منجر به پیامدهای برگشتناپذیر خواهد شد.
برای مشاهده مطالب مرتبط با اطلاعات دارویی اینجا کلیک کنید
