به گزارش سرویس اطلاعات دارویی پایگاه خبری ساعدنیوز، زینک یا روی، یک ماده معدنی ضروری است که در عملکرد صحیح بیش از 300 آنزیم در بدن ما نقش حیاتی ایفا میکند. از تقویت سیستم ایمنی و کمک به بهبود زخمها گرفته تا حفظ سلامت پوست، مو و ناخن، فواید زینک بر کسی پوشیده نیست. به همین دلیل، قرص زینک به یکی از محبوبترین مکملهای غذایی در سراسر جهان تبدیل شده است. با این حال، مصرف این مکمل همیشه و برای همه افراد بیخطر نیست. عدم آگاهی از موارد منع مصرف و تداخلات دارویی آن میتواند نه تنها فواید آن را از بین ببرد، بلکه منجر به عوارض جدی برای سلامتی شود. در این مقاله، به صورت جامع و بر اساس منابع معتبر، به بررسی این موارد میپردازیم تا با دیدی باز و آگاهانه از مکمل زینک استفاده کنید.
اگرچه زینک برای بدن ضروری است، اما در شرایط خاصی مصرف مکمل آن باید با احتیاط فراوان یا تحت نظر مستقیم پزشک صورت گیرد. در برخی موارد نیز مصرف آن به طور کلی ممنوع است.
1. حساسیت به زینک: اولین و واضحترین مورد منع مصرف، وجود حساسیت یا آلرژی به خود ماده زینک یا هر یک از ترکیبات جانبی به کار رفته در قرص است. در صورت مشاهده واکنشهای آلرژیک مانند بثورات پوستی، خارش یا تورم، مصرف را قطع کرده و با پزشک مشورت کنید.
2. بیماریهای مزمن کلیوی و کبدی: افرادی که به بیماریهای شدید و مزمن کلیوی یا سیروز کبدی مبتلا هستند، باید از مصرف خودسرانه مکمل زینک خودداری کنند. کلیهها و کبد نقش مهمی در پردازش و دفع مواد معدنی دارند و در صورت نارسایی، زینک میتواند در بدن انباشته شده و به اندامها آسیب بیشتری وارد کند.
3. اختلال در جذب مس و آهن: مصرف بیش از حد و طولانیمدت زینک میتواند در جذب ماده معدنی حیاتی دیگری به نام "مس" اختلال ایجاد کند و منجر به کمبود مس و عوارض ناشی از آن مانند کمخونی و مشکلات عصبی شود. بنابراین، افرادی که با کمبود مس یا آهن مواجه هستند، باید در مصرف مکمل زینک بسیار محتاط باشند.
4. بارداری و شیردهی: نیاز به زینک در دوران بارداری و شیردهی افزایش مییابد، اما مصرف دوزهای بالای آن به شکل مکمل باید حتماً با تجویز و نظارت پزشک باشد. مصرف خودسرانه میتواند تعادل مواد مغذی را بر هم زده و برای مادر و جنین یا نوزاد خطرناک باشد.
5. شرایط خاص پزشکی:
بیماری ویلسون: در این بیماری ژنتیکی، مس در بدن انباشته میشود. داروهایی که برای درمان آن استفاده میشود (مانند پنیسیلامین) با زینک تداخل دارند.
آرتریت روماتوئید: برخی از مبتلایان به این بیماری، جذب کمتری از زینک دارند، اما مصرف مکمل باید با مشورت پزشک باشد.
زخم معده و اختلالات گوارشی مزمن: در افراد مبتلا به زخم معده یا اسهال مزمن، مکمل زینک ممکن است باعث تشدید علائم گوارشی مانند تهوع و درد معده شود
یکی از مهمترین نکات در مصرف مکملها، توجه به تداخلات آنها با داروهای دیگر است. زینک میتواند جذب یا اثربخشی برخی داروها را تغییر دهد.
تتراسایکلینها (مانند داکسیسایکلین و ماینوسایکلین): زینک به شدت جذب این گروه از آنتیبیوتیکها را کاهش میدهد. برای جلوگیری از این تداخل، باید قرص زینک را حداقل 2 ساعت قبل یا 4 تا 6 ساعت بعد از مصرف تتراسایکلین استفاده کرد.
کینولونها (مانند سیپروفلوکساسین): مشابه تتراسایکلینها، زینک جذب این آنتیبیوتیکها را نیز مختل میکند و باید با فاصله زمانی مشابه مصرف شود.
داروهایی مانند آلندرونیت که برای درمان پوکی استخوان تجویز میشوند، در صورت مصرف همزمان با زینک، جذبشان کاهش مییابد.
این دارو که برای درمان بیماری ویلسون و آرتریت روماتوئید به کار میرود، با زینک تداخل داشته و اثربخشی یکدیگر را کاهش میدهند. فاصله زمانی حداقل 2 ساعته بین مصرف آنها الزامی است.
مصرف همزمان دوزهای بالای آهن و زینک میتواند جذب یکدیگر را کاهش دهد. همچنین، غذاهای سرشار از کلسیم (مانند لبنیات) و فسفر نیز میتوانند جذب زینک را با مشکل مواجه کنند. توصیه میشود این مکملها با فاصله زمانی از یکدیگر مصرف شوند.
این داروها میتوانند باعث افزایش دفع زینک از طریق ادرار شوند و نیاز بدن به این ماده معدنی را افزایش دهند. در صورت مصرف طولانیمدت این داروها، حتماً با پزشک خود در مورد نیاز به مکمل زینک مشورت کنید.
قرص زینک یک مکمل قدرتمند با فواید اثباتشده برای سلامتی است، اما "هرچه بیشتر، بهتر" در مورد آن صدق نمیکند. مصرف آگاهانه و مسئولانه، کلید اصلی برای جلوگیری از عوارض قرص زینک و بهرهبرداری حداکثری از خواص آن است. قبل از شروع مصرف هرگونه مکمل زینک، بهترین اقدام، مشورت با پزشک یا داروساز است تا از عدم وجود موارد منع مصرف و تداخل دارویی در شرایط شما اطمینان حاصل شود. به یاد داشته باشید که یک رژیم غذایی متعادل و غنی از منابع طبیعی زینک مانند گوشت، حبوبات و مغزها، همیشه بهترین راه برای تأمین نیازهای بدن است و مکملها باید به عنوان یک گزینه کمکی و در صورت نیاز واقعی استفاده شوند.
برای مشاهده مطالب مرتبط با اطلاعات دارویی اینجا کلیک کنید
