به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از راشا تودی، در بحبوحه بحران انسانی در نوار غزه و انتقادهای بینالمللی فزاینده از محاصره گسترده غذایی و دارویی این منطقه، اکنون صدایی بلندتر و غیرمنتظره از درون خود جامعه مذهبی یهود به گوش میرسد. بیش از یکهزار خاخام از جریانهای مختلف یهودی، از ارتدکس گرفته تا لیبرال و محافظهکار، در اقدامی جمعی و کمنظیر، بیانیهای منتشر کردهاند که در آن بهصراحت اعلام میکنند سیاستهای محاصرهای اسرائیل علیه مردم غزه، «استفاده سیستماتیک از گرسنگی بهعنوان یک ابزار جنگی» است — امری که در تناقض کامل با آموزههای اخلاقی یهودیت، حقوق بینالملل و اصول انسانی قرار دارد.
این اقدام بیسابقه، نهتنها از منظر دینی قابل توجه است، بلکه بار معنایی سیاسی سنگینی نیز دارد. خاخامها در سنت یهودی تنها نقش رهبران مذهبی ندارند، بلکه در بسیاری جوامع یهودی، چهرههای مرجع در اخلاق عمومی، رفتار اجتماعی و تفسیر دینی امور سیاسی نیز محسوب میشوند. حال که چنین طیف گستردهای از آنان بهصورت علنی و صریح علیه سیاستهای رسمی دولت اسرائیل موضع گرفتهاند، این پرسش مطرح میشود که آیا در درون جامعه یهودی جهان، یک بازنگری بنیادین در نسبت دین و دولت اسرائیل در حال شکلگیری است؟
بیانیه این خاخامها در زمانهای منتشر میشود که بحران انسانی در غزه به مرحلهای بحرانی رسیده و آمارهای سازمان ملل از وضعیت «قحطی قریبالوقوع» در بخشهای زیادی از منطقه خبر میدهند. بسته شدن گذرگاهها، عدم اجازه ورود کمکهای انساندوستانه، تخریب زیرساختهای حیاتی مانند مزارع، سیستمهای آبرسانی و انبارهای غذایی، همگی مؤلفههایی هستند که نهادهای بینالمللی از آنها بهعنوان نشانههای «استفاده هدفمند از گرسنگی برای فشار بر جمعیت غیرنظامی» یاد میکنند — امری که طبق کنوانسیونهای ژنو، مصداق «جنایت جنگی» تلقی میشود.
نکته حائز اهمیت در بیانیه خاخامها آن است که بسیاری از آنان از کشورهای غربی آمدهاند — کشورهایی که عموماً از متحدان استراتژیک اسرائیل به شمار میروند. این خاخامها، برخلاف مواضع معمول دیاسپورای یهودی در غرب که همواره جانبدار اسرائیل بوده، این بار جانب مردمی را گرفتهاند که از گرسنگی رنج میبرند. برخی از آنان حتی بهصراحت اعلام کردهاند که «دولت اسرائیل با چنین سیاستهایی مشروعیت اخلاقی خود را از دست میدهد» و «یهودیت نمیتواند با سکوت در برابر این ظلم همراه باشد».
آنچه این موضعگیری را از سایر بیانیههای اعتراضی متمایز میکند، اتکای آن به منابع دینی است. نویسندگان بیانیه بارها به آموزههای تورات و تلمود اشاره میکنند؛ از جمله اصل بنیادی «پیکوآخ نِفش» (نجات جان انسانها)، که حتی در مواردی اجرای احکام دینی را نیز تحتالشعاع قرار میدهد. آنها تأکید میکنند که محاصره غذایی و گرسنه نگه داشتن انسانها، نهتنها نقض اصول اخلاقی مدرن است، بلکه خلاف صریح نصوص مقدس یهودی نیز هست.
با این حال، این بیانیه واکنشهای تندی هم برانگیخته است. برخی محافل صهیونیستی در اسرائیل و خارج از آن، این اقدام را «خیانت» یا «بازی در زمین دشمن» توصیف کردهاند. برخی دیگر این خاخامها را متهم به «عدم درک واقعیتهای امنیتی اسرائیل» یا «نادیده گرفتن تهدید حماس» کردهاند. اما از سوی دیگر، فعالان حقوق بشر، نهادهای انساندوستانه و حتی برخی چهرههای سیاسی در غرب، این موضعگیری را «شجاعانه» و «نقطه عطفی در اخلاق سیاسی یهودی» توصیف کردهاند.
تحلیلگران معتقدند این رخداد میتواند نقطهعطفی در بازتعریف رابطه دین، اخلاق و دولت در سیاست اسرائیل باشد. از سال 1948 تاکنون، اسرائیل همواره سعی کرده مشروعیت خود را از دو منبع اصلی بگیرد: یکی فاجعه هولوکاست، و دیگری پیوند تاریخی-دینی با سرزمین مقدس. اما اکنون که گروهی از برجستهترین چهرههای دینی یهود، مشروعیت اخلاقی رفتارهای نظامی دولت را زیر سؤال میبرند، این شالوده ایدئولوژیک ممکن است با چالشهای جدیتری روبرو شود.
در عین حال، این بیانیه نشان میدهد که افکار عمومی یهودیان جهان، بهویژه نسل جوانتر، در حال فاصله گرفتن از حمایت بیقید و شرط از اسرائیل هستند. آنها بیش از پیش خواستار همخوانی بین ارزشهای انسانی، آموزههای دینی و رفتار سیاسیاند. از نگاه آنان، نمیتوان با ادعای دفاع از قومیت یهود، اصول بنیادین دین یهود را که بر عدالت، همدلی و حفظ کرامت انسان تأکید دارد، نادیده گرفت.
در نهایت، شاید بتوان گفت این موضعگیری هزار خاخام، نه فقط یک اعتراض سیاسی یا یک بیانیه مذهبی، بلکه تلاشی است برای بازگرداندن ارزشهای اخلاقی به دل سیاستی که سالهاست گرفتار منطق خشونت، قدرتنمایی و بیتوجهی به انسانیت شده است. گرسنگی، آن هم در قرن 21، نه باید سلاح باشد، نه ابزار مجازات. و وقتی صدایی از دل همان دینی برخاست که اسرائیل به نام آن حکومت میکند، شاید وقت آن رسیده که جهان، بار دیگر درباره عدالت، دین، و قدرت تأمل کند.
برای پیگیری اخبار سیاسی اینجا کلیک کنید.
