به گزارش سرویس فرهنگ و هنر ساعد نیوز، سینمای جهان تا به امروز تا چه میزان با تاریخ ایران صادقانه برخورد کرده است؟ آیا می‌توان فیلم‌هایی را که درباره تاریخ کهن این سرزمین ساخته شده‌اند بی‌طرفانه و صرفن تاریخی دانست؟ در این مطلب علاوه بر معرفی فیلم‌ها به این مسئله نیز نیم‌نگاهی خواهیم داشت.
با وجود اینکه بسیاری از فیلم‌هایی که در مورد تاریخ ایران ساخته شده‌اند سرشار از جعلیات و تحریف حقایق هستند، اما به هر حال نمی‌توان از وجود همچین آثاری چشم‌پوشی کرد و نادیده‌شان گرفت.
1- فیلم مرگ یزدگرد
مرگ یزدگرد، شاهکاری از بهرام بیضایی، فیلمساز و نمایشنامه‌نویس برجسته ایرانی، اثری است که به عمق تاریخ ایران و سرنوشت تراژیک آخرین پادشاه ساسانی می‌پردازد. این فیلم که براساس نمایشنامه‌ای به همین نام ساخته شده، در سال 1360 به روی پرده سینما رفت و از آن زمان تاکنون به عنوان یکی از مهمترین آثار سینمای ایران شناخته می‌شود.
«شما را که درفش سپید بود، این بود داوری! تا رای درفش سیاه آنان چه باشد!»
دیالوگ معروفی از فیلم که به رسیدن ارتش اعراب به آسیاب اشاره دارد.
داستان فیلم:
داستان فیلم در یک آسیاب قدیمی در نزدیکی شهر مرو اتفاق می‌افتد. آسیابان، همسر و دخترش، شخصیت‌های اصلی داستان هستند که روایت‌های متفاوتی از مرگ یزدگرد سوم را ارائه می‌دهند. موبد، سرکرده و سردار سپاه یزدگرد نیز به آسیاب می‌آیند تا آسیابان را به جرم کشتن پادشاه محاکمه کنند.
در طول فیلم، شاهد روایت‌های متناقض و گاه متضاد از واقعه هستیم. هر یک از شخصیت‌ها، دیدگاه خاص خود را از ماجرا ارائه می‌دهد و همین امر باعث می‌شود تا مخاطب به طور مداوم در جستجوی حقیقت باشد.
2- فیلم شاهزاده ایران: شن‌های زمان (Prince of Persia: The Sands of Time)
یک فیلم اکشن ماجراجویی فانتزی است که بر اساس سری بازی‌های ویدیویی محبوب شاهزاده ایران ساخته شده است. این فیلم که در سال 2010 اکران شد، داستان یک شاهزاده ایرانی به نام دستان را روایت می‌کند که به همراه یک شاهزاده خانم به نام تامینا، در جستجوی خنجری افسانه‌ای هستند که می‌تواند زمان را به عقب برگرداند.
یک خنجر، یک شاهزاده و سرنوشت جهان
در شهر باستانی الموت، خنجری افسانه‌ای پنهان شده که می‌تواند زمان را کنترل کند. پس از تسخیر الموت، این خنجر به دست دستان، شاهزاده‌ای بی‌گناه می‌افتد. در حالی که او تلاش می‌کند از قدرت مخرب خنجر جلوگیری کند، درگیر توطئه‌های مرگبار و عشق ممنوع می‌شود.
مبارزه برای نجات جهان
دستان متوجه می‌شود که وزیر حیله‌گر، نظام، قصد دارد با استفاده از خنجر، جهان را نابود کند. او باید در یک مسابقه با زمان، نظام را شکست داده و از نابودی جهان جلوگیری کند. در این مسیر، او با خیانت، عشق و از خودگذشتگی روبرو می‌شود.
3- فیلم اسکندر
فیلمی حماسی است که در سال 2004 به کارگردانی الیور استون ساخته شد. این فیلم زندگی اسکندر مقدونی، یکی از بزرگترین فاتحان تاریخ را از کودکی تا مرگش به تصویر می‌کشد. کالین فارل در نقش اسکندر، نقش‌آفرینی درخشانی داشته است.
داستان فیلم
داستان فیلم از کودکی اسکندر و آموزش‌های او توسط ارسطو آغاز می‌شود. اسکندر که معتقد است فرزند زئوس است، آرزوی فتح جهان را در سر می‌پروراند. او با پیروزی در نبردهای متعدد، امپراتوری عظیمی را تشکیل می‌دهد و تا هند پیشروی می‌کند. اما این پیروزی‌ها با هزینه‌های سنگینی همراه است و اسکندر در طول زندگی خود با چالش‌های بسیاری روبرو می‌شود. بخش مهمی از فیلم در مورد جدال میال اسکندر و داریوش سوم است که منجر به سقوط پادشاهی هخامنشیان می‌شود.
4-فیلم مستند امپراطوری گمشده پارس (Lost Empire of Persia)
"امپراطوری گمشده پارس"، مستندی جذاب و آموزنده است که در سال 2022 ساخته شده و نگاهی دقیق و دقیق به عظمت و شکوه ایران باستان دارد. این مستند که توسط کارگردانانی چون اسکار چان، حسام دهقانی و بیانکا زامفیرا ساخته شده، با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، تصویری خیره‌کننده و واقع‌گرایانه از تخت جمشید و دیگر آثار تاریخی ایران باستان ارائه می‌دهد.
یکی از ویژگی‌های برجسته این مستند، بازسازی بی‌نظیر تخت جمشید است که به بیننده اجازه می‌دهد تا به شکلی کاملا جدید و تعاملی به این بنای تاریخی باشکوه نگاه کند. همچنین، مستند به گستردگی امپراتوری ایران در آن دوران و پیشرفت‌های چشمگیر این تمدن در زمینه‌های مختلف می‌پردازد.
"امپراطوری گمشده پارس" برنده جوایز متعدد از جمله بهترین فیلم مستند تاریخی شده است و به عنوان یک منبع معتبر برای مطالعه تاریخ ایران باستان شناخته می‌شود. این مستند، در مقایسه با فیلمهای روایی هالیوود، تصویری دقیق‌تر و واقع‌بینانه‌تری از ایران باستان ارائه می‌دهد و به بیننده کمک می‌کند تا با تمدن بزرگ و کهن ایرانی بیشتر آشنا شود.
توصیه می‌شود؛ این مستند را به همه علاقه‌مندان به تاریخ ایران باستان، باستان‌شناسی و تمدن‌های کهن توصیه کنیم. با تماشای این مستند، می‌توانیم به عظمت و شکوه ایران باستان پی ببریم و به میراث گران‌بهای نیاکان خود افتخار کنیم.
5- فیلم کمال الملک
این فیلم سینمایی یکی از شاهکارهای هنری در کارنامه علی حاتمی است. داستان فیلم کمال الملک در واقع سرگذشت محمد غفاری است که با نام کمال الملک شناخته می‌شود. کمال الملک نقاش‌باشی دربار ناصرالدین شاه بود که در اثر اتهامات نادرستی آزرده خاطر می‌شود... . البته این فیلم سینمایی علاوه بر به تصویرکشیدن زندگی‌نامه این شخصیت تاریخی مهم، نگاهی ویژه به دوران پادشاهی قاجارها، ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه و همچنین دوران پهلوی دارد.
6- فیلم مریم مقدس
در میان بهترین فیلم های تاریخی ایران باستان، نام فیلم سینمایی مریم مقدس نیز می‌درخشد. فیلمی به کارگردانی شهریار بحرانی که در سال 1380 منتشر شد. پس از استقبال بی‌نظیر و محبوبیت بالای فیلم مریم مقدس، این فیلم سینمایی در قالب یکی مینی سریال از تلویزیون نیز پخش شد. داستان این فیلم سینمایی مذهبی و تاریخی در واقع سرگذشت مریم مقدس، مادر حضرت عیسی است. در این فیلم سینمایی شاهد تولدمریم مقدس و سپس راهی شدنش به معبد هستیم. اما زمانی که مردم او را از معبد می‌رانند، معجزه‌ای رخ می‌دهد و مریم مقدس، حضرت عیسی را باردار می‌شود.
7- فیلم ملک سلیمان
فیلم تاریخی ملک سلیمان یکی از پرفروش‌ترین فیلمهای تاریخی اکران شده در سالیان اخیر است که از محبوبیت بالایی در میان مردم برخوردار شد. داستان فیلم ملک سلیمان در واقع سرگذشت سلیمان نبی را روایت می‌کند. در طول این فیلم سینمایی شاهد ماجراهایی خواهیم بود که سلیمان نبی با آن‌ها مواجه شده است. جالب است بدانید که تولید فیلم ملک سلیمان هزینه بسیاری برای عوامل تولیدکننده آن در پی داشته است.
8- فیلم "چ"
فیلم سینمایی چ، جایگاه ویژه‌ای در میان فیلم های تاریخی ایران پیدا کرده است. این فیلم سینمایی جنگی و تاریخی در سال 1392 توسط ابراهیم حاتمی‌کیا تولید و اکران شد. داستان این فیلم سینمایی به نوعی بخشی از زندگی شهید مصطفی چمران در کردستان است. در طول این فیلم خواهیم دید که شهید چمران به شهر پاوه رفته تا برای برقراری صلح و آرامش میان نیروهای آزادی‌خواه کُرد و حکومت وقت تلاش کند. تماشای فیلم سینمایی تاریخی "چ" را به همه شما عزیزان پیشنهاد می‌کنیم.
9- فیلم گلادیاتور 2 | 2024 | Gladiator 2
ریدلی اسکات که سال 2023 را با فیلم حماسی ناپلئون را پشت‌سر گذاشت، با یک فیلم تاریخی باشکوه دیگر بازمی‌گردد. این فیلمساز 86 ساله که به شکل خستگی‌ناپذیری به کار روی پروژه‌های عظیم ادامه می‌دهد، سرانجام دنباله فیلم برنده اسکار خود گلادیاتور را بعد از گذشت 24 سال، اواخر نوامبر روانه سینماها می‌کند. پل مسکال در نقش لوسیوس حضور دارد که در فیلم اصلی اجرای آن به عهده اسپنسر تریت کلارک بود. اگر خاطرتان باشد، لوسیوس در گلادیاتور، خواهر زاده کوچک کومودوس (واکین فینیکس) بود که بنا بود بعد از او به مقام امپراتوری برسد. دنزل واشینگتن، پدرو پاسکال، جوزف کوئین، کانی نیلسن و درک جاکوبی از دیگر بازیگران برجسته‌ای هستند که در گلادیاتور 2 هنرنمایی کرده‌اند. اگرچه ناپلئون نتوانست توجهات زیادی به خود جلب کند، اما مخاطبان بسیار امیدوارند که اسکات دنباله قانع‌کننده و جذابی بر فیلم ماندگار گلادیاتور ساخته باشد.
10- فیلم سرزمین موعود | 2023 | The Promised Land
درام تاریخی سرزمین موعود به کارگردانی نیکولای آرسل، درباره مردی است که آرزوی اشرافیت و مقام دارد. جایی که کاپیتان فقیر لودویگ کیلن با بازی درخشان مدس میکلسن مصمم است با آباد کردن زمینی بایر، به عنوانی اشرافی دست پیدا کند. اما او در این میان باید با حاکم ظالم منطقه که گویی نسخه نفرت‌انگیز از خود او است، وارد نبردی نابرابر شود. سرزمین موعود که اولین‌بار در بخش مسابقه جشنواره فیلم ونیز به نمایش درآمد، فیلمی قدرتمند و انسانی است که به مضامینی مانند نژادپرستی، استثمار و تکبر ویرانگر انسان می‌پردازد.
11- فیلم قاتلان ماه گل | 2023 | Killers of the Flower Moon
اقتباس سه ساعته مارتین اسکورسیزی و اریک راث از کتاب غیر داستانی تحسین شده دیوید گرن، روایتی جسورانه از دوره‌ای تاریک از تاریخ آمریکا است. داستان قتل عام سازماندهی شده بومیان قبیله اوسیج توسط سفید پوستان در اوایل قرن بیستم. قاتلان ماه گل، حماسه‌ای عظیم و پرشور، یک وسترن مدرن، یک داستان عاشقانه نامتعارف و تراژیک و یک فیلم مافیایی است. اما مهم‌تر از همه، درام تاریخی قدرتمندی است که یک تراژدی ملی را به آگاهی جمعی بازمی‌گرداند و این پرسش را مطرح می‌کند که چطور می‌توان چنین اتفاقی را به فراموشی سپرد؟ فیلمی که دو بازیگر محبوب اسکورسیزی، لئوناردو دی کاپریو و رابرت دنیرو را در کنار یک‌دیگر قرار می‌دهد و همچنین اجرایی فراموش شدنی از لیلی گلداستون را به نمایش می‌گذارد.
12- فیلم الویس | 2022 | Elvis
داستان «الویس» به کارگردانی باز لورمان در بازه زمانی 20 سال اتفاق می‌افتد و رابطه بین الویس پریسلی (آستین باتلر) و مدیر برنامه الویس کلنل تام پارکر (تام هنکس) را مرکز داستان قرار می‌دهد. و داستان عاشقانه خواننده با پریسیلا (اولیویا دی‌جونگ) را نیز شرح می‌دهد. «الویس» از موفق‌ترین فیلمهای سال 2022 به لحاظ فروش، در فصل جوایز و از نگاه منتقدان است. منتقدان متفق القول بازی آستین باتلر در نقش الویس پریسلی را ستودند.
13- فیلم پادشاه زن | 2022 | The Woman King
وایولا دیویس نقش نانیسکا، فرمانده یک ارتش نظامی کاملا زنانه به نام آگوجیه را در «پادشاه زن» ساخته جینا پرینس-بایدوود بازی می‌کند. هنگامی که امپریالیست‌های اروپایی سعی می‌کنند سرزمین داهومی (کشور فعلی بنین) را تصاحب کنند، نانیسکا باید با چالش‌های متنوعی در قرن هجدهم روبرو شود. در حالی که در دنیای ادبیات داستان این گروه معمولا از دیدگاه استعمارگران روایت شده، «پادشاه زن» به دلیل رویکرد تحقیقاتی و نگاه به وقایع از دریچه مردم داهومی فیلمی متمایز است. ماریو بلو بازیگر و نویسنده آمریکایی یکی از تهیه‌کنندگان فیلم است. «پادشاه زن» نخستین بار در جشنواره تورنتوی 2022 به نمایش درآمد و با واکنش مثبت منتقدان روبرو شد. نقش آفرینی وایولا دیویس یکی از نکات مثبت فیلم از نگاه منتقدان ارزیابی شد.
14- فیلم بلوند | 2022 | Blonde
«بلوند» اقتباسی از کتاب جویس کارول اوتس و بازآفرینی زندگی پیچیده مریلین مونرو با بازی آنا د آرماس به کارگردانی اندرو دامینیک است که به شهرت، حرفه بازیگری و البته مرگ مونرو می‌پردازد. گرچه فیلم‌ها، سریال‌ها و کتابهای متعددی زندگی مونرو را دستمایه قرار دادند، انتقادهایی به «بلوند» می‌شود که زندگی مریلین مونرو را از دریچه‌ای باریک و زن‌ستیزانه به تصویر می‌کشد، در درجه اول بر آسیب‌هایی که مونرو در طول زندگی‌اش متحمل شده تمرکز می‌کند. منتقدان استدلال می‌آورند که «بلوند» صرفا بر تمام روش‌هایی که مونرو مورد استثمار، آزار و اذیت و آسیب‌های روحی قرار می‌گرفت، توجه دارد و جنبه‌های دیگر زندگی او را نادیده می‌گیرد. مانولا دارگیس در نیویورک تایمز مینویسد: «تمام چیزی که در این تصویر از دست رفته، خب، همه نکات دیگر است، از جمله شخصیت و زندگی درونی مونرو، هوش، ذکاوت و سرسختی او. علاقه مونرو و دانش او از سیاست. کاری که به عنوان یک بازیگر انجام داد و عمق واقعی جاه طلبی‌های حرفه‌ای مونرو.»
برای آشنایی با فیلم ها و کتابهای بیشتر با گروه فرهنگ و هنر ساعد نیوز همراه باشید.
