صنايع هوافضا در دنيا يكي از پيشروترين زمينه هاي تحقيقاتي است و همواره موجبات ترقي و جهش در ساير رشته هاي علوم و مهندسي را فراهم ساخته و در اين راستا بودجه هاي عظيم نظامي و غيرنظامي را به خود اختصاص داده است، موضوعاتي از قبيل طراحي و ساخت هليكوپتر، هواپيماي بدون سرنشين، بدون موتور، عمود پرواز و يا جنگنده از يك طرف و ساخت پايگاههاي فضايي، مسافرت به كرات ديگر و جنگ ستارگان از طرف ديگر جامعيت و حساسيت اين رشته را بيش از پيش روشن ميسازد.
مهندسي هوافضا مجموعهاي از علوم و تواناييهاي علمي و عملي
در زمينه تحليل، طراحي و ساخت وسايل پرنده نظير هواپيماها، چرخبالها، گلايدرها، موشكها و ماهوارهها است.به طور کلی مهندسي هوا فضا علمي است كه در آن از همه علوم از جمله متالوژي ، كامپيوتر و الكترونيك استفاده ميشود.
هوافضا در ایران بسیار نوپاست و کمی بیشتر از ربع قرن از قدمتش می گذره. این رشته اولین بار پس از انقلاب شکوهمند اسلامی و در اواسط دهه شصت توسط دانشگاه صنعتی امیر کبیر یا دانشگاه صنعتی مالک اشتر شروع به جذب دانشجو کرد و بنیانگذاران این رشته، اغلب فارغ التحصیلان ایرانی دانشگاه های آمریکا بودند که رشته مهندسی هوافضا را با خودشون به ایران آورده بودند و همان روش آموزشی که در آنجا براساسش درس خونده بودند در ایران هم اجرا کردند. با توجه به اینکه مهندسی هوافضا شباهت زیادی با مهندسی مکانیک داشت به دانشگاه های دیگه هم راه پیدا کرد. هر ساله دانشگاه ها مختلفی از طریق کنکور سراسری در این رشته پر مخاطب دانشجو جذب می کنند.
دانشگاههایی که در مقطع دکتری مهندسی هوا فضا-سازه هایی هوایی دانشجو می پذیرد:
- دانشگاه صنعتی شریف
- دانشگاه صنعتی امیرکبیر
- دانشگاه صنعتی خواجه نصیر الدین طوسی
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
- دانشگاه صنعتی مالک اشتر
- دانشگاه تربیت مدرس
- دانشگاه تهران
- دانشگاه فردوسی مشهد
بازار کار رشته مهندسی هوا فضا-سازه های هوایی
فارغالتحصیلان و دانشآموختگان رشتهی مهندسی هوافضا دانشهای لازم در زمینهی آیرودینامیک، مکانیک پرواز، پیشرانش و سازهها و نیز طراحی و ساخت اجسام پرنده مانند هواپیما را بدست می آورند. یک مهندس هوافضا، افزون بر قابلیتهای گفته شده، توانایی کار بر روی آیرودینامیک خودرو، سازههای زمینی و دریایی، و نیز توربوماشینها را دارد.
بخش پژوهش عملیاتی، موسسات آموزشی، مدیریت حمل و نقل و ترابری، عملیات نیروگاهی، عملیات تأسیسات گازی و نفتی و صنایع خودرو، چند نمونه از مواردی هستند که از تخصص فارغالتحصیلان مهندسی هوافضا استفاده میکنند.
با توجه به رشد و پیشرفت چشمگیر هوافضا در کشور، نیاز جدی به حضور متخصصین هوافضا در صنایع نظامی و غیرنظامی احساس میشه و جالبه بدونید هوافضا به عنوان رشته اول علمی ایران در نقشه جامع علمی کشور شناخته می شه. شاید در نگاه اول کمی بنظر برسه که بازار کاری هوافضا محدود به کارهای صرفا نظامی مثل موشک و هواپیما باشه اما در عمل اینطور نیست. به عنوان مثال اصول آیرودیناک خودرو بسیار شبیه آیرودینامیک وسایل پرنده هست و مهندسان آیرودینامیک براحتی میتونن با استفاده از محاسبات کامپیوتری و انجام تست های عملی با وسیله ای به نام تونل باد، یک ماشین آیرودینامیک، کم مصرف و حتی پرسرعت طراحی کنند یا به عنوان یک مثال دیگه طراحی توربین های بادی بزرگ و کوچک که از باد انرژی برق تولید می کنه، توسط مهندس های آیرودینامیک انجام میشه. در بحث هایی مثل کنترل، سازه و پیشرانش هم کاربردهای غیرنظامی بسیار زیاد هست. مثلا مهندسای سازه می تونند سازه هر نوع وسیله ای مثل، خودرو، قطار و حتی کشتی رو طراحی کنند. و برای یکی از کاربردهای گرایش پیشرانش میشه به توربین های گازی نیروگاه های تولید برق اشاره کنیم که بسیار شبیه موتورهای جت هواپیماست. بنابراین فرصت های شغلی زیادی برای مهندسان توانمند و پرتلاش هوافضا در صنایع نظامی و غیر نظامی اعم از خصوصی و دولتی مانند صنایع خودروسازی، صنایع پالایشگاهی و نفت و گاز، نیروگاه ها و حتی فرودگاه ها وجود داره. پس به طور خلاصه هر جایی که مهندسان مکانیک در اونجا مشغول به کار باشند جای خالی مهندسان هوافضا هم حس خواهد شد.
مراکز اصلی هوافضایی کشور که مهندسای هوافضا می توانند در آنجا یا مراکز زیر مجموعه آنها یک شغل هوافضایی داشته باشند به شرح زیر:
- سازمان فضایی ایران
- سازمان صنایع هوافضا
- سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح
- سازمان هواپیمایی کشوری
- شرکت های خصوصی متعدد
- مراکز تعمیر و نگهداری هواپیما
- نیروی هوافضای سپاه پاسدارن و نیروی هوایی ارتش
هدف اصلی صنعت هوافضا طراحی و ساخت وسایل پرنده است، در نتیجه فارغالتحصیلان مهندسی هوافضا میتوانند در صنایع و موسسات تحقیقاتی هواپیمایی، موشکی و ماهواره فعالیت نمایند و همچنین در کلیه سازمانهایی که به نحوی از وسایل پرنده استفاده میکنند، به عنوان کارشناس و محقق خدمت نمایند. اما علاوه بر اشتغال در مراکز فوق، یک مهندس هوافضا با تسلط بر علوم آئرودینامیک، طراحی سازه و روشهای طراحی توربو ماشینها توانایی کار در شاخههای متعددی از مهندسی و پروژههای خارج از حیطه صنایع هوافضایی را نیز دارد.
