ترخون ، با نام Estragon نیز شناخته می شود ، گیاهی چند ساله است که بومی اوراسیا و مناطق شمالی آمریکای شمالی می باشد. این گیاه که می تواند چهار تا شش پا قد داشته باشد و می تواند به سرعت از طریق ریشه های ریزوم گسترش یابد. ترخون مزایای سلامتی بسیاری دارد، از همه آنتی اکسیدان ها گرفته تا رشد عضلات و کمک به هضم. ترخون را می توان در غذاهای پخته شده و سس شده استفاده کرد یا در آب آن را دم کرد تا دم نوش آن تشکیل شود.
ارزش غذایی ترخون
ترخون دارای مواد مغذی زیادی است، صدگرم ترخون خشک شامل ۲۹۵ کیلوکالری انرژی، ۵۰ گرم کربوهیدرات، ۲۲ گرم پروتئین، ۸ گرم چربی، ۷ گرم فیبر، ۸۱ میلی گرم فیتواسترول، ۷ گرم آب، سه هزار میلی گرم اسید امگا سه، هفت هزار میلی گرم امگا شش، ۲۸۰ میلی گرم فولات، ۹ میلی گرم نیاسین، ۲ میلی گرم ریبوفلاوین، دو دهم میلی گرم تیامین، چهار هزار واحد ویتامین آ، ۵۰ میلی گرم ویتامین سی، ۶۲ میلی گرم سدیم، سه هزار میلی گرم پتاسیم، هزار میلی گرم کلسیم، شش صدم میلی گرم مس، ۳۲ میلی گرم آهن، ۳۴۷ میلی گرم منیزیم، ۷٫۹ میلی گرم زینک، ۳۱۳ میلی گرم فسفر و ۴٫۴ میکروگرم سلنویم می باشد.
فواید و خواص ترخون برای سلامتی
ترخون حاوی مواد مغذی و روغن های ضروری مختلفی است که فواید بسیاری برای بدن دارند. معروف ترین خواص ترخون عبارتند از:
- تسکین درد: جویدن برگ های ترخون به تسکین درد، به خصوص تسکین درد دندان و دهان کمک می کند. برای این منظور می توانید از چای ترخون نیز استفاده کنید.
- القای خواب: نوشیدن چای ترخون برای افرادی که دچار بی خوابی هستند، مفید است. اثرات آرامش بخش ترکیبات این گیاه باعث می شود شب ها راحت بخوابید.
- افزایش اشتها: اگر اشتهایتان کم است و در غذاخوردن مشکل دارید، مصرف ترخون را امتحان کنید. با توجه به تحقیقات علمی، گزارش شده است که این گیاه باعث تحریک شیره های گوارشی معده و درنتیجه افزایش اشتها می شود.
- افزایش سلامت دستگاه تناسلی زنان: ترخون به حفظ سلامت دستگاه تولیدمثل خانم ها کمک می کند و همچنین برای زنانی که قاعدگی نامنظم دارند نیز مفید است.
- بهبود عملکرد روده ای: ترخون یک گیاه کرم زداست، یعنی به دفع کرم های انگلی از روده کمک می کند. این خاصیت ترخون خطر ابتلا به بیماری های روده و سوء جذب مواد غذایی را کاهش می دهد.
- سلامت قلبی عروقی: مصرف ترخون برای سلامت قلب و عروق بسیار مفید است، چون از تجمع پلاکت ها جلوگیری می کند و درنتیجه به طور بالقوه منجر به کاهش خطر حمله قلبی یا سکته مغزی می شود.
در ادامه با ۱۴ خاصیت ترخون با جزئیات بیشتر آشنا می شوید:
۱. جلوگیری از رشد سلول های سرطانی
برگ های گیاه ترخون سرشار از آنتی اکسیدان است و به مبارزه با رادیکال های آزاد بدن کمک زیادی می کند. آنتی اکسیدان به بدن در جنگ با بیماری هایی مثل سرطان کمک می کند. درواقع، از خواص ترخون می توان به جلوگیری از رشد سلول های سرطانی و ممانعت از ایجاد سایر بیماری ها اشاره کرد.
۲. حفظ سلامت قلبی
برگ های ترخون سرشار از پتاسیم است. پتاسیم به عملکرد بهتر و درمان بیماری های کلیه، بیماری های کبد و سلامت قلب کمک زیادی می کند. این برگ ها، خواص ضدالتهابی هم دارند و رگ های قلبی را از هر گونه آسیبی دور نگه می دارند. درواقع، پتاسیم باعث می شود تا انقباضات قلبی به درستی صورت بگیرند.
۳. تنظیم قند خون در بیماران دیابتی
برای اینکه سطح قند خون در بدن متعادل باشد، باید کالری های مصرف در بدن توزیع یک نواختی داشته باشند. برگ های ترخون سرشار از ترکیبات پُلی فِنولیک (poly-phenolic) هستند. این ترکیبات شاخه ای از آنتی اکسیدان ها هستند که در گیاهان به وفور دیده می شود. علاوه براین، وجود فیبر رژیمی در ترخون، عامل دیگری برای توزیع یک نواخت کالری در اعضای مختلف بدن است. این عملکرد می تواند باعث کاهش سطح قند خون در بیماران دیابتی بشود.
۴. جلوگیری از کم خونی
برای تولید سلول های قرمز خونی که حاوی هموگلوبین هستند، نیاز به آهن است. در برگ ترخون مقدار زیادی آهن موجود است. ضمنا برگ ترخون مملو از ویتامین C نیز هست. این ویتامین هم به جذب مواد معدنی مانند آهن کمک شایانی می کند و مشکلاتی نظیر کم خونی را از بین می برد.
۵. محافظت از مخاط روده
از سایر خواص ترخون می توان به نقش آن در ترمیم آسیب دیدگی مخاط روده اشاره کرد. در چنین شرایطی، روی (زینک) که یکی از مواد معدنی موجود در برگ های ترخون است، به بدن کمک می کند تا دیواره ی داخلی روده ترمیم بشود.
۶. درمان دندان درد
خواص دیگر ترخون، ضدعفونی کنندگی و کمک به بی حسی دندان است. برای مشکلاتی چون لق شدن و پوسیدگی دندان و حساسیت لثه ها از ترخون می توان بهره برد. برگ های ترخون حاوی ماده ی اوژنول است. این روغن گیاهی باعث تسکین می شود. زخم و التهاب لثه که در جریان دندان درد ایجاد می شود نیز به کمک خواص ترخون رفع می شوند. برای استفاده از ترخون در مواقع دندان درد می توان آن را جوید یا به صورت چای مصرف کرد.
۷. جلوگیری از تجمع پلاکت ها و ارتقای سلامت جریان خون
ترکیباتی که در ترخون وجود دارد، مانع از تجمع پلاکت ها در دیواره ی رگ های خونی می شود. درنتیجه، از لخته شدن خون در قلب و مغز جلوگیری می کند و سکته مغزی و قلبی به وجود نمی آید. آهن موجود در ترخون به تنفس و تولید سلولی کمک می کند. ترخون به گردش خونی سالم در بدن نیز یاری می رساند. درواقع باعث توزیع اکسیژن، مواد مغذی و آنتی اکسیدان ها در بدن می شود و بهره وری بدن را بالا می برد.
۸. کاهش علائم التهابی
در میان گیاهانی که خواص دارویی دارند، گفته می شود که ترخون بیشترین میزان آنتی اکسیدان را دارد. بنابراین می تواند در کاهش علائم التهابی بدن مانند قرمزی و تورم نقش داشته باشد. وجود اسیدهای چرب امگا ۳ در آن هم به کاهش التهاب بدن کمک می کند.
۹. بهبود عملکرد هاضمه
از برگ های ترخون برای کمک به هاضمه هم استفاده می شود، زیرا به ترشح صفرا از کلیه ها کمک می کند و در نتیجه فرایند هاضمه در روندی طبیعی بهبود می یابد. این عملکرد به رفع سایر مشکلات دستگاه گوارش مانند سندروم روده ی تحریک پذیر هم کمک می کند. سوءِهاضمه و ناراحتی های معده هم به کمک ترخون رفع می شوند. از سایر خواص ترخون می توان به این موضوع اشاره کرد که سرشار است از ویتامین A ،C و گروه ب کمپلکس مانند فولات، نیاسین، ریبوفلاوین، پیریدوکسین و… . این مواد به عنوان آنتی اکسیدان و عاملی کمکی در سوخت وساز بدن استفاده می شوند.ترخون با تحریک معده در افزایش اشتها هم نقش دارد. علاوه براینها به عنوان درمانی خانگی در رفع سکسکه، بی اشتهایی عصبی، سوءِهاضمه و نفخ شکم هم کاربرد دارد. فیبر موجود در این سبزی مانع از یبوست می شود و به خروج راحت مواد زائد از بدن کمک می کند. ضمنا ترخون نوعی ماده ی ادرارآور هم هست و به متعادل ساختن میزان آب بدن کمک می کند.
۱۰. سلامت چشم ها
ویتامین A موجود در ترخون در تقویت بینایی چشم ها بسیار مفید است. این ویتامین به دید بهتر و جلوگیری از انقباضات چشم یا ممانعت از ایجاد بیماری های دژنراتیو چشمی تباهی یا دژنراسیون ( degeneration) یاری می رساند.
۱۱. تقویت سلامت تولیدمثل در زنان
ترخون به رفع مشکلات قاعدگی و حفظ سلامت مجاری تولیدمثل زنان نیز کمک می کند. همان طور که پیش تر هم عنوان شد، وجود ماده اوژنول باعث درمان درد دندان و دردهای قاعدگی می شود. منیزیم موجود در ترخون هم باعث تسکین و ایجاد آرامش در ماهیچه ها می شود. البته یادتان باشد که در هنگام بارداری و شیردهی نباید ترخون مصرف شود.
۱۲. تقویت سلامت و رشد ماهیچه ها، خواص ضدروماتیسمی
روغن ترخون باعث بهبود گردش خون و حذف اسید اوریک در بدن می شود. اسید اوریک نوعی ماده ی سمی مضر برای بدن است. ترخون از روماتیسم و التهاب مفصلی جلوگیری می کند. وجود کلسیم و فسفر در ترخون هم باعث شکل گیری و تقویت استخوان ها می شود. خواص ترخون به همین موارد محدود نمی شود، این ماده در جذب کراتینین هم نقش دارد و باعث رشد ماهیچه ها و افزایش حجم آنها می شود. منیزیم موجود در ترخون هم باعث تسکین ماهیچه ها و جلوگیری از انقباضات آن می شود.
۱۳. بهبود عملکرد سیستم عصبی مرکزی
ویتامین B6 موجود در ترخون نقش بسیار مهمی در سیستم اعصاب مرکزی دارد. این ویتامین به بهبود عملکرد مغز و عملکرد شناختی کمک می کند. ترخون از زوال عقل هم جلوگیری می کند. زوال عقل، مشکل از دست دادن حافظه با افزایش سن است. ویتامین B12 هم به عملکرد عصبی کمک و از هرگونه آسیب رسیدن به نورون ها جلوگیری می کند. این ویتامین به کاهش درد عصبی دست و پا نیز منجر می شود. علائم چنین دردهایی شامل مورمور شدن و بی حسی است. برگ ترخون دارای موادی است که آرامش را در بدن جاری می کنند و خوابی آرامی را به ارمغان می آورند.
هر چند که مصرف ترخون برای رفع مشکلات مختلف مفید است، اما باز هم قبل از مصرف باید با پزشک خود مشورت کنید. مصرف عادی آن در غذا مشکلی ندارد، اما چون حاوی ماده ی استراگول است، توصیه می شود که در خوردن آن افراط نشود. زیرا شائبه ی بروز سرطان با مصرف استراگول زیاد وجود دارد. اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی به سر می برید، بهتر است دور ترخون را خط بکشید. ترخون می تواند باعث قاعدگی و به خطر افتادن بارداری هم بشود.اگر به خانواده ی گیاهان کاسنی حساسیت دارید که شامل گل آفتاب گردان، گل داوودی، مینا و… می شود، بهتر است از ترخون استفاده نکنید.
۱۴. مبارزه با باکتری ها
دو نوع باکتری خطرناک موسوم به استافیلوکوک (Staphylococcal) و اشریشیا کُلی (E. coli) وجود دارند که می توانند بیماری های مختلفی را ایجاد کنند. استافیلوکوک می تواند موجب التهاب، زردزخم، مسمومیت غذایی، سلولیت، سندروم شوک سمی بشود و دیگری نیز در ایجاد اسهال، عفونت های مجاری ادراری، بیماری های تنفسی، ذات الریه و… نقش دارد. ترخون توانایی از بین بردن این باکتری ها را دارد.
اقدامات احتیاطی و هشدارهای ویژه ترخون
- بارداری و شیردهی:ترخون به احتمال زیاد برای خانم هایی که باردار یا شیرده هستند و از آن به عنوان دارو استفاده می کنند، ناسالم است. ترخون ممکن است باعث آغاز دوران قاعدگی شده و بارداری را به خطر اندازد.
- اختلال خونریزی:ترخون ممکن است لخته شدن خون را کند کند. این نگرانی وجود دارد که ترخون هنگام مصرف به عنوان دارو خطر خونریزی را افزایش دهد.
- حساسیت به گیاهان خانواده ترخون و گیاهان وابسته:ترخون ممکن است در افرادی که به خانواده Asteraceae / Compositae حساس هستند، یک واکنش آلرژیک ایجاد کند. اعضای این خانواده عبارتند از ترخون ها ، گل داودی، گل دریایی، گل مروارید و بسیاری دیگر. اگر به این موارد آلرژی دارید، قبل از مصرف ترخون حتماً با ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود مشورت کنید.
- جراحی:ترخون ممکن است لخته شدن خون را کند کند. این نگرانی وجود دارد که ترخون ممکن است خونریزی را در حین و بعد از عمل طولانی کند. حداقل 2 هفته قبل از جراحی برنامه ریزی شده، مصرف ترخون را متوقف کنید.
روش های استفاده از ترخون در رژیم غذایی
از آنجایی که ترخون طعم لطیفی دارد می توان از آن در انواع غذاها استفاده کرد. در اینجا چند راه ساده برای گنجاندن ترخون در رژیم غذایی آورده شده است :
- آن را به تخم مرغ اضافه کنید
- از آن به عنوان چاشنی روی مرغ سوخاری استفاده کنید
- آن را در سس هایی مانند پستو یا آیولی بریزید
- آن را به ماهی هایی مانند سالمون یا تن اضافه کنید
- آن را با روغن زیتون مخلوط کرده و روی سبزیجات برشته بریزید
ترخون در سه نوع مختلف وجود دارد – فرانسوی، روسی و اسپانیایی :
- ترخون فرانسوی بیشتر شناخته شده و برای مقاصد آشپزی بهترین است
- ترخون روسی در مقایسه با ترخون فرانسوی طعم ضعیف تری دارد. با افزایش سن طعم خود را به سرعت از دست می دهد بنابراین بهتر است فورا از آن استفاده کنید. برگ های بیشتری تولید می کند که افزودنی عالی به سالاد است
- ترخون اسپانیایی در مقایسه با ترخون روسی طعم بیشتری دارد اما کمتر از ترخون فرانسوی است. می توان از آن برای مصارف دارویی استفاده کرد و به عنوان چای آن را دم کرد
ترخون تازه معمولا فقط در بهار و تابستان در آب و هوای سردتر در دسترس است. این گیاه به آسانی سایر گیاهان مانند گشنیز در دسترس نیست بنابراین می توانید آن را فقط در فروشگاه های زنجیره ای مواد غذایی یا بازارهای کشاورزان پیدا کنید.
نحوه ذخیره ترخون
ترخون تازه بهترین حالت را در یخچال باقی می ماند. به سادگی ساقه و برگ های آن را با آب سرد بشویید، با فضای باز آنها را در یک حوله کاغذی مرطوب بپیچانید و در یک کیسه پلاستیکی ذخیره کنید. این روش به گیاه کمک می کند رطوبت خود را حفظ کند.ترخون تازه به طور معمول چهار تا پنج روز در یخچال می ماند. هنگامی که برگ ها شروع به قهوه ای شدن می کنند، وقت آن است که گیاهان آن را دور ریخت. ترخون خشک می تواند در یک ظرف هوایی در محیط خنک و تاریک تا چهار تا شش ماه دوام داشته باشد.ترخون دارای طبیعت گرم و خشک می باشد و نوع وحشی آن خیلی گرمتر و خشکتر از نوع مزروع و کاشته شده ی آن است. خشک کننده ی رطوبتها می باشد و بادها و گازها و اخلاط لزج را تحلیل می برد.
در مورد خواص گل کلم چه می دانید؟
