به گزارش سایت خبری ساعد نیوز ، پدیده بلوغ یک اتفاق جدید نیست بلکه ادامه تکامل سیستم عصبی-تناسلی است که از دوران جنینی شروع شده است. شروع بلوغ تحت تأثیر عوامل مختلف از جمله، نژاد، وزن، سن، منطقه جغرافیایی زندگی، زمینه ژنتیک و…. است.
در دوران بلوغ، صفات ثانویه جنسی ایجاد می شوند و دختران و پسران قیافه بالغین را کسب می کنند. در پایان این دوران قد نهایی و حداکثر تراکم استخوان دوران بزرگسالی بدست می آید. محدوده سن بلوغ در دختران 8 تا 13 سال و در پسران 9 تا 14 سال است.
بلوغ زودرس چیست؟
اگر شروع علایم بلوغ در دختران در سن کمتر از 8 سال و در پسران در سن کمتر از 9 سال باشد، بلوغ زودرس اتفاق افتاده است.
علت بلوغ زودرس در دختران و پسران
بلوغ زودرس در دختران شایع تر از پسران است. هر چند بیماری های مختلفی ممکن است منجر به بلوغ زودرس شوند ولی در اکثر موارد علت خاصی برای بلوغ زودرس در دختران یافت نمی شود. در پسران بلوغ زودرس می تواند علت جدی تر داشته باشد و در اکثر موارد یک علت زمینه ای شناسایی می شود.
وقتی که یک دختر یا پسر با علایم بلوغ زودرس به پزشک مراجعه می کند در ابتدا پس از معاینات آزمایشات لازم، رادیوگرافی مچ دست و سایر اقدامات لازم انجام می شود تا علت بلوغ زودرس مشخص شود.
بلوغ به معنی رسیدن به سن رشد است و به مجموعه تغییرات جسمی و روحی که بین کودکی و بزرگسالی رخ می دهد، گفته می شود. گاه این تغییرات زودتر از موعد مقرر رخ می دهد و تحت عنوان «بلوغ زودرس» شناخته می شود. جنسیت، وراثت و محیط خانواده از عوامل مهم در ایجاد بلوغ زودرس هستند. رویش زود هنگام مو در صورت پسرها و برجسته شدن سینه در دخترها، از علائم این ناهنجاری محسوب می شوند. برای درمان آن برخی پزشکان از هورمون درمانی استفاده می کنند. اما حمایت و نحوه برخورد صحیح خانواده ها، مهمترین و بهترین درمان است.
علائم بلوغ زودرس چیست؟
به طور کلی وقتی کودکان به سن بلوغ می رسند علائم جسمی و رفتاری ظاهر می شود. علائم بلوغ زودرس در دختران و پسران متفاوت است. زیرا جنسیت یکی از عامل های تعیین کننده این اتفاق می باشد. داشتن اطلاعات درباره این علائم به شما کمک می کند تا بتوانید فرزندان تان را در این دوره مهم از زندگی کمک کنید. در ادامه به بررسی این علائم می پردازیم.
علائم بلوغ زودرس در دختران چیست؟
بلوغ زودرس در دختران نسبت به پسران کاملاً متفاوت است. این حالت در دختران معمولاً قبل از 9 سالگی اتفاق می افتد. برجستگی سینه و شروع عادت ماهانه، قبل از 9سالگی رخ می دهد. این نشانه ها در میان هر دختری کاملاً یکسان و مشابه نیست و شرایط محیطی در سرعت نمود آن ها نقش اساسی دارد.
- ترشح شیر از سینه.
- بروز رفتارهای زن گونه.
- افزایش تعریق و سوخت و ساز بدن (به علت تغییرات هورمونی).
- اضطراب و افسردگی (علت تغییرات هورمونی).
- افزایش سرعت رشد مو در زیر بغل و ناحیه شرم گاهی.
علائم بلوغ زودرس در پسران
علائم بلوغ زودهنگام در پسران با تغییرات قابل توجهی نمود پیدا می کند. این حالت در پسران معمولا زودتر از 15 سالگی اتفاق می افتد و ویژگی های مرد گونه در بدن و رفتارشان معلوم می شود. بزرگ تر شدن بیضه و بلندتر شدن قد از علائم آن است. به علاوه تمایل آن ها به خوردن مواد غذایی بیشتر می شود به همین دلیل ممکن است که دچار چاقی و اضافه وزن شوند. دیگر علائم بلوغ زودرس در پسران به صورت زیر است:
- پرمویی و رویش زود هنگام مو در صورت
- رویش زود هنگام موهای زیر بغل
- ضخیم تر شدن صدا
- جوش های ریز در صورت و گردن
عوارض بلوغ زودرس چیست؟
همانطور که گفته شد مسئله بلوغ یکی از بحرانی ترین و حساس ترین دوره برای کودکان است. بلوغ زود هنگام باعث ایجاد مشکلات روحی و رفتاری در بچه ها می شود زیرا ممکن است وقتی در گروه همسالان خود قرار می گیرند، متوجه تناقض هایی شوند و این تناقض آن ها را از همسالان شان دور کند. پسران و دختران دچار عوارض گوناگونی می شوند. باید در نظر گرفت که اگر نوجوانی به بلوغ رسید و از نظر جسمانی قوی تر بود، نیروی عقلانی و هوش او یک رشد طبیعی دارد. یعنی این طور نیست که هر کسی که قدش بلندتر و وزنش بیشتر شد، عقلش نیز بیشتر است. پس می توان گفت بالا رفتن توقعات از نوجوانان و به دنبال آن، افزایش فشار روحی بر آن ها که از عوارض آزار دهنده بلوغ زود هنگام است. در ادامه این عوارض را به صورت منفک در دختران و پسران بررسی کرده ایم.
عوارض بلوغ زودهنگام در دختران
کودکان در این دوره دچار مشکلاتی می شوند که باید در دوران نوجوانی اتفاق می افتاد. اما در دوره کودکی اتفاق افتاده است. پس کاملاً طبیعی است که نتوانند مشکلات خود را حل کنند. دختران در این دوره بسیار حساس تر و شکننده تر می شوند. کم بودن سن و نداشتن تجربیات کافی باعث می شود که دچار تعارض اخلاقی و رفتاری شوند. ظاهر شدن علائم پریود، ممکن است دختران را دچار بحران روحی کند. از طرف دیگر، به دلیل افزایش تمایلات به شهوت، بروز رفتارهای ناهنجار مانند خود ارضایی و گرایش به دیدن فیلم های پورن، بعید نیست.
فشارهای روحی که از طرف خانواده به ان ها وارد می شود، باعث بروز افسردگی ممکن است سبب افسردگی شود. زیرا برخی از خانواده ها فکر می کنند با افزایش سرعت رشد جسمی، دخترشان آمادگی ازدواج را پیدا کرده است. این یک باور نادرست است.
چنین دخترانی ممکن است به دلیل افزایش سرعت رشد جسمانی، مقبولیت خود را در میان دوستان شان از دست دهند و با دخترانی که سن شان از آن ها بیشتر است دوست شوند. همین امر، تعارض رفتاری بیشتری را برای آن ها به وجود می آورد و باعث می شود تا زودتر از سن شان بعضی از تجربیات را کسب کنند. در نهایت ممکن است وارد گروه های دوستی شوند که نباید!
تمامی این عوارض با داشتن اطلاعات کافی توسط خانواده ها قابل درمان است.
عوارض بلوغ زودرس در پسران
معمولاً پسرانی که دچار بلوغ زودرس می شوند، در ابتدا تصویری نادرست از خود دارند و گمان می کنند این اتفاق بسیار شرم آور است. در این دوره معمولاً ارزیابی پسرها از خودشان مثبت نیست. ممکن است به دلیل آنکه از طرف دوستان خود مورد قبول نباشند، تنها و گوشه گیر شوند. این تنهایی باعث بروز نشانه های افسردگی و اضطراب خواهد شد.
افزایش تمایلات جنسی و پرخاشگری در این دوره بیش از قبل می شود. این تعارض های رفتاری، پسر را از خانواده و دوستان خود دور می کند.
در مقابل آنچه که گفته شد، دسته دیگری از پسران قرار دارند. پسرانی که اعتماد به نفس بیشتری دارند و از جانب بزرگترها بیشتر پذیرفته می شوند. اما در عوض، فرصتی برای بچگی کردن ندارند! همین باعث ایجاد خلاء های روحی در این پسرها می شود. پسرانی که به بلوغ زودرس دچار می شوند نمی توانند انتظاراتی که از آن ها خواسته می شود را برآورده سازند. به همین جهت ممکن است دچار سرخوردگی و از دست دادن عزت نفس شوند. این احساسات منفی در بلند مدت آن ها را دچار بحران های شدیدتری می کند که در نتیجه آن دیگر قادر نخواهند بود نقش ها و وظایفی که جامعه نیز علاوه بر خانواده به آن ها واگذار می کند را به خوبی انجام دهند.
همچنین استقلال طلبی پسران در این دوره، از دیگر عوارضی است که بسیاری از خانواده ها با آن مواجه می شوند. فرزند ضمن اینکه به شدت به خانواده خود وابسته است، می خواهد از قید و بندهای درون خانواده خلاص شود. این تعارض و نوسان بین استقلال و وابستگی، بسیار بحران آفرین است.
والدین باید در این دوره آگاهی لازم را در مورد تغییرات جسمی دوران بلوغ داشته باشند و بایستی قبل از بلوغ، تغییرات جسمی و روانی دوران بلوغ را به فرزندان خود بیاموزند.
چگونه از بلوغ زود هنگام جلوگیری کنیم؟
پیشگیری بهتر از درمان است. راهکارهای متعددی جهت پیشگیری از عارضۀ بلوغ زود هنگام وجود دارد. در این راه، اندازه گیری میزان هورمون های بلوغ می تواند کمک کننده باشد. اما بهتر از آن، نحوۀ تربیت فرزندان از سنین کودکی و سالم نگه داشتن محیط خانه و خانواده است. دسترسی فرزندان کم سن و سال خود را اینترنت و فضای مجازی را محدود کنید و برای آن قوانینی در نظر بگیرید. آن ها را تنها نگذارید و اجازه دوستی با هر کسی را به آن ها ندهید. همچنین برخی از رفتارهای نامناسب که متناسب با سن بچه ها نیست را جلوی بچه ها انجام ندهید.
راهکارهای دیگر هم وجود دارد:
- تصویر برداری از مغز به صورت رادیوگرافی می تواند در تشخیص و آگاهی از میزان ترشحات مغزی کمک کننده باشد.
- محیط زندگی باید بی تنش و آرام باشد تا کودک دچار استرس نشود. هرگونه تنش و درگیری در خانواده باعث می شود تا کودک زودتر دچار بلوغ شود.
- حد الامکان محیطی شاد برای کودکان فراهم کنید.
- به تغذیه کودکان توجه داشته باشید. مصرف میوه ها، سبزیجات و ویتامین D برای رشد کودکان بسیار مهم است و می تواند با تنظیم میزان عملکرد هورمون های کودکان، از بلوغ زودرس در آن ها جلوگیری کند.
- مصرف غذاهای چرب و کنسرو شده محدود کنید. کنسروها حاوی ماده ای به نام بیسفنول ای هستند. این ماده عملکردی مانند هورمون استروژن دارد که باعث می شود سرعت رشد سینه ها و ران های کودکان بیشتر از قبل شود. این اختلال در هورمون ها خود عاملی جهت بلوغ زودرس است.
- میزان مصرف از گوشت را کنترل کنید. کودکان بیش از اندازه گوشت مصرف نکنند.
- مصرف شکر و خوراکی های دارای افزودنی را کم کنید و به جای آن لبنیات تازه را افزایش دهید.
- مدت زمان مشخصی را برای زمان استراحت فرزندتان انتخاب کنید. زیرا خواب کافی، به طور طبیعی فعالیت های غدد مغزی را تنظیم می کند.
- از اعتیاد به اینترنت در کودکان جلوگیری کنید.
راه درمان چیست؟
قبل از شروع هرگونه درمان، باید در ابتدا اطمینان حاصل کنید که آیا فرزندتان دچار بلوغ زودرس شده است یا نه. بعضی از پزشکان بر این عقیده اند که نباید در روند طبیعی رشد کودکان دست برد. اما از طرفی برخی از خانواده ها با این تغییرات موافق نبوده و در صدد درمان هستند.
استفاده از هورمون های محرک گونادوتروپین، با سرکوب هورمون از تخمدان یا بیضه ها، باعث توقف و یا پس رفت صفات ثانویه جنسی می گردد. باید دقت کرد که درمان باید زود شروع شود و در صورت موفقیت، درمان را تا رسیدن کودک به سن طبیعی بلوغ ادامه داد. سپس درمان را قطع می کنیم تا بلوغ به طور طبیعی ادامه یابد. در مواردی نیز به تشخیص پزشک، کودک را جراحی می کنند تا از ترشح هورمون های اضافی که از مغز ترشح می شود، جلوگیری شود.