بررسی مداوم کلسترول خون خود، ایده بسیار خوبی است. اندازه گیری فشار خون، سطح قند خون و دور کمر نیز اهمیت بسیاری دارد. ممکن است شما درباره کلسترول خوب یا HDL و کلسترول بد یا LDL شنیده باشید. تری گلیسریدها بخش مهمی از کلیت این تصویر هستند. میزان تری گلیسیرید، یکی از چهار عددی است که شما در یک آزمایش خون استاندارد خواهید دید. هنگامی که تری گلیسیرید بسیار بالا باشد، می تواند برای قلب شما مشکل ایجاد کرده و باعث ایجاد مشکلات سلامتی دیگری نیز شود.
تری گلیسرید چیست؟
به نقل از دکترکریمی متخصص قلب و عروق و بهترین متخصص واریس پا در تهران تری گلیسرید نوعی چربی لیپید است که در خون شما یافت می شود. تری گلیسیرید توسط کبد شما تولید می شود. شما همچنین آن را از طریق بسیاری از غذاهایی که می خورید دریافت می کنید. در واقع پس از خوردن غذا، تمام کالری های اضافه که بدن شما در آن لحظه به آن احتیاج ندارد، به تری گلیسرید تبدیل می شوند. این مواد چربی در سلول های چربی ذخیره می شوند و بعد ها آزاد شده و وارد جریان خون می شوند تا سلول ها از آنها به عنوان انرژی استفاده کنند. اما درست مانند کلسترول LDL، میزان بیش از حد آن می تواند مضر باشد. بیشتر چربی های رژیمی، تری گلیسیرید هستند.
تری گلیسیرید بسیار بالا چیست؟
همان طور که از ظاهر این عبارت پیدا است، داشتن تری گلیسیرید بسیار بالا به این معنا است که شما میزان بیش از حدی از این نوع چربی را در خون خود دارید. پزشک شما ممکن است این وضعیت را هیپرتری گلیسریدمی شدید بنامد.
هیپرتری گلیسریدمی از طریق یک آزمایش خون ساده به نام پنل لیپید یا پروفایل لیپید تشخیص داده می شود، این آزمایش موارد زیر را در خون شما اندازه گیری می کند:
- کلسترول کل
- کلسترول LDL
- کلسترول HDL
- تری گلیسریدها
احتمالاً از شما خواسته می شود تا ناشتا آزمایش بدهید. یعنی زمانی که ۸ ساعت از خوردن آخرین غذا یا نوشیدنی (بجز آب) گذشته باشد. وقتی بدن شما تمام کلسترول حاصل از وعده غذایی که صرف کرده اید را پاک کند، آزمایش سطح تری گلیسرید را نشان خواهد داد. آزمایش تری گلیسریدی که بدون ناشتا ماندن انجام شود می تواند دارای اشکال باشد؛ زیرا اغلب، بدن شما کلسترول حاصل از مصرف مواد غذایی را از خون پاک نکرده است.
به احتمال زیاد پزشک شما از نتایج به دست آمده از آزمایشی که هنگام ناشتا بودن داده اید برای هدایت درمان استفاده خواهد کرد اما موارد آن بسیار متفاوت خواهد بود.
مثلاً سایر انواع کلسترول و تری گلیسیریدها بر حسب میلی گرم در دسی لیتر خون(mg/dl) اندازه گیری می شوند. چهار دسته از سطح تری گلیسرید وجود دارد. هنگامی که تری گلیسرید موجود در خون ۵۰۰ میلی گرم در دسی لیتر یا بیشتر باشد، شخص دارای تری گلیسیرید بسیار بالا تشخیص داده می شود. زیر ۱۵۰ میلی گرم در دسی لیتر طبیعی تلقی می شود.
|
سطح تری گلیسرید |
طبقه بندی |
|
زیر ۱۵۰ ۱۵۰ تا ۱۹۹ |
سالم خط مرزی |
|
۲۰۰ تا ۴۹۹ |
بالا |
|
۵۰۰ و بالاتر |
بسیار بالا |
چه عواملی باعث VHTG می شوند؟
برخی از عوامل وجود دارند که می توانند سطح تری گلیسریدها را افزایش داده یا باعث بالا رفتن بسیار زیاد سطح تری گلیسرید شوند. به عنوان مثال در افرادی که شرایط زیر را دارند، بالا بودن سطح تری گلیسرید شایع تر است.
- سطوح پایین تیروئید (کم کاری تیروئید)
- دیابت کنترل نشده
- بیماری کلیوی
- زمینه ژنتیکی که باعث می شود بدن مقدار بیشتری تری گلیسرید تولید کند.
موارد دیگری که می توانند سطح تری گلیسریدها را افزایش دهند شامل موارد زیر هستند:
- برخی داروهای خاص از جمله برخی قرص های ضدبارداری، مسدود کننده های بتا، داروهای ضد روان پریشی و کورتیکواستروئیدها
- رژیم غذایی حاوی کربوهیدرات بالا، غذاهای فراوری شده یا قند زیاد
- مصرف الکل
- ورزش نکردن
آیا احتمال بالا بودن تری گلیسیرید در افراد خاصی بالاتر است؟
بله همانطور که اشاره شد، برخی افراد دارای نقص ژنتیکی یا سابقه خانوادگی هستند که باعث می شود بیشتر مستعد ابتلا به سطح بالای تری گلیسرید باشند. این وضعیت در موارد زیر نیز رایج است:
- افرادی که بسیار چاق هستند/ اضافه وزن زیادی دارند.
- خانم ها؛ به ویژه کسانی که باردار هستند، تحت درمان با استروژن یا هورمون درمانی قرار دارند یا به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند.
- افرادی که قبل از ۵۰ سالگی به بیماری قلبی مبتلا می شوند.
- مردان آمریکایی مکزیکی
- آمریکایی های سرخپوست
آیا نشانه ها و علائمی از بالا بودن سطح تری گلیسرید وجود دارد؟
معمولاً نه؛ اگرچه ممکن است افراد مبتلا به تری گلیسیرید بسیار بالا، در سنین پایین مبتلا به بیماری عروق کرونری شوند. از آنجا که هیچ علائم آشکاری برای آن وجود ندارد، بهتر است از طریق آزمایش معمولی خون، سطح کلسترول خون خود را بررسی کنید.
چرا VHTG خطرناک است؟
داشتن تری گلیسیرید بسیار بالا صرفنظر از علت آن، با احتمال بیشتر بروز بیماری های قلبی و حمله قلبی یا سکته مغزی ارتباط دارد. اگرچه تحقیقات برای کشف رابطه دقیق بین تری گلیسریدها و بیماری های قلبی عروقی ادامه دارد، اما مشخص شده است که سطوح بالای تری گلیسرید باعث بروز عوامل خطرناک دیگر، از جمله چاقی، فشار خون بالا و کلسترول بالا می شود.
مطالعات نشان می دهند که سطح بالای تری گلیسریدها اغلب همراه با شرایط زیر رخ می دهد:
- پایین بودن سطح کلسترول خوب یا HDL که به پاکسازی کلسترول از جریان خون کمک می کند.
- افزایش اجزای کوچکتر کلسترول بد که می تواند سرعت آترواسکلروز را افزایش دهد.
- تغییر در توانایی بدن برای تجزیه لخته های خونی که می تواند خطر سکته مغزی را افزایش دهد.
- سندروم متابولیک
تمام موارد بالا در کنار هم می توانند زمینه ساز مشکلات جدی قلبی و عروقی باشند.
سطوح بسیار زیاد تری گلیسرید همچنین می تواند منجر به پانکراتیت شود، که یک وضعیت بسیار جدی است که در آن پانکراس یا لوزالمعده، دچار التهاب می شود. این وضعیت می تواند باعث درد قابل توجهی شود و معمولاً به بستری شدن در بیمارستان می انجامد.
درمان رایج برای VHTG چیست؟
اگرچه مطالعات درباره اینکه آیا پایین آوردن سطوح تری گلیسریدها می تواند خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش دهد یا خیر هنوز ادامه دارد؛ اما اکثر متخصصان بر این عقیده هستند که باید سطح آن را در حد طبیعی نگه داشت.
هدف از هر برنامه درمانی عبارت است از:
- کاهش مقدار تری گلیسیرید در خون
- کنترل شرایطی که می تواند سطح تری گلیسیرید را افزایش دهد (به عنوان مثال چاقی، دیابت، کم کاری تیروئید، بیماری کلیوی)
بهترین روش برای کاهش تری گلیسیرید، انتخاب سبک زندگی سالم است که می تواند سطوح تری گلیسرید را به نصف کاهش دهد. این بدین معنا است که کاهش تری گلیسرید تا حد زیادی در کنترل شما است.
با انجام چهار مرحله زیر با پزشک خود درباره داشتن سبک زندگی سالم تر صحبت کنید:
- فعال تر باشید - ورزش منظم می تواند باعث کاهش تری گلیسریدها و افزایش کلسترول خوب شود.
- رژیم غذایی خود را بهبود ببخشید- این بدین معنا است که برای محقق ساختن اهداف زیر تلاش کنید:
- با محدود کردن چربی های ناسالم، کالری اضافه دریافتی را کاهش دهید. چربی فقط باید ۲۵ تا ۳۵ درصد از کل رژیم غذایی شما را تشکیل دهد.
- کربوهیدرات های سرشار از فیبر، مانند سبزیجات و غلات کامل بخورید و کربوهیدرات های ساده (نان های سفید، ماکارونی، سیب زمینی) را محدود کنید.
- مصرف الکل را کم کنید. الکل می تواند باعث ایجاد تری گلیسرید بیشتر در برخی افراد شود.
- غذاهای سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ بخورید- که در ماهی های خاص ( ماهی قزل آلا، ماهی تن، قزل آلای دریاچه و ساردین) روغن ماهی یا تخم کتان وجود دارد.
- از مصرف شکر تصفیه شده خودداری کنید. (به نقل از دکتر محرابیان متخصص پوست و زیبایی)
- وزن خود را کم کنید و وزن سالم بدن خود را حفظ نمایید - تنها از دست دادن ۵ تا ۱۰ درصد از وزن خود می تواند باعث کاهش تری گلیسیرید شود.
- سیگار کشیدن را ترک کنید و مصرف آن را دوباره از سر نگیرید.
وقتی صحبت از کاهش تری گلیسرید می شود به نظر می رسد ایجاد اصلاحات در سبک زندگی، نتیجه خوبی داشته باشد و در برخی موارد به همان اندازه مصرف دارو، برای کاهش تری گلیسیرید موثر است. انجام مراحل فوق در بهبود سلامت عمومی نیز به شما کمک خواهد کرد.
تغییر در سبک زندگی می تواند تاثیر عمیقی بر سطح تری گلیسریدها داشته باشد و اغلب اوقات بسیاری از بیماران را به سطح طبیعی بازمی گرداند.
در برخی موارد ممکن است پزشک شما برای کاهش تری گلیسرید داروهایی را تجویز کند. ممکن است این داروها شامل موارد زیر باشند:
- اسیدهای چرب امگا ۳ : اشکال تجویز شده اسیدهای چرب امگا ۳ با دوز بالا که به طور طبیعی در ماهی یافت می شوند، می توانند تری گلیسیرید را کاهش دهند اما محققان هنوز نمی دانند دقیقا چطور باعث کاهش آن می شوند. چندین فرمول اسید چرب امگا ۳ برای درمان VHTG توسط FDA تایید شده است که بیشتر شامل EPA و DHA به عنوان عناصر فعال هستند. این دو فرمول به خوبی تحمل می شوند و ثابت شده است که تا ۵۰ درصد، تری گلیسریدها را کاهش می دهند.
- فیبرات ها: این داروها با اختلال در توانایی کبد در آزاد کردن تری گلیسرید عمل می کنند.
- نیاسین یا ویتامین ۳b : ممکن است با کاهش فعالیت یک ماده شیمیایی مورد نیاز بدن برای تولید تری گلیسیرید ، عمل کند.
- استاتین ها: برای کاهش کلسترول LDL استفاده می شوند و ممکن است باعث کاهش تری گلیسیرید شوند.
