علل پولیپ دهانه رحم و راههای درمان آن

پولیپ دهانه رحم چیست؟

پولیپ رحم توده های نرم و قرمز رنگی هستند که در لایه درونی رحم یا همان آندومتریوم رشد می کنند و معمولا قطر آنها کمتر از یک سانتی متر است. پولیپ رحم اغلب مسطح می شوند تا در داخل فضای رحم جای بگیرند. پایه یا ساقه ی پولیپ معمولا کوتاه است اما گاهی این ساقه تا حدی رشد می کند که از دهانه (گردن) رحم که ورودی تحتانی رحم است، بیرون می زند. پولیپ ها بسیار مستعد خونریزی هستند و پولیپ هایی که در نزدیکی لوله های فلوپ شکل می گیرند می توانند دهانه ی لوله های فالوپ را مسدود کنند و در نتیجه در باردار شدن شخص اختلال ایجاد کنند. پولیپ های رحمی می توانند در زنان یائسه یا زنانی که در حال یائسه شدن هستند نیز ایجاد شوند. در موارد بسیار نادری ممکن است پولیپ ها سرطانی شوند.

انواع پولیپ های رحم

پولیپ های پایه دار : که با یک پایه یا دمک کوتاه به دیواره رحم متصل هستند. این نوع پولیپ بیشتر از پولیپ های بی پایه شایع هستند. این پولیپ ها ممکن است بسیار بلند باشند و از داخل رحم به سمت دهانه رحم یا واژن آویزان شوند.

پولیپ های بی پایه: هیچ ساقه یا پایه ی باریکی ندارند و بافت آنها به همان صورت پهن و مسطح به دیواره رحم وصل است.

علائم پولیپ دهانه رحم

• قاعدگی نامنظم
• خونریزی شدید در هنگام پریود شدن
• خونریزی یا لکه بینی در فواصل بین قاعدگی ها
• خونریزی یا لکه بینی بعد از یائسگی
• خونریزی بعد از رابطه جنسی
• ناباروری

علل پولیپ دهانه رحم

هیچ دلیل کاملا مشخصی برای تشکیل پولیپ دهانه رحمی شناخته نشده است. اما برخی عوامل می توانند موجب افزایش خطر ابتلا به این پولیپ ها شوند، این عوامل عبارتند از:

• اختلالات هورمونی
• داشتن سن بین ۴۰ تا ۵۰ سال
• قرار داشتن در دوران پیش از یائسگی یا حین یائسه شدن
• چاقی: داشتن شاخص توده بدنی بیشتر از ۳۰
• فشار خون بالا
• مصرف یا سابقه ی مصرف داروهای ضد استروژن مانند تاموکسیفن (این دارو برای درمان سرطان سینه به کار می رود.)
• انجام هورمون درمانی یا جایگزینی هورمون با دارو (ممکن است هورمون درمانی یک عامل خطر باشد اما تاثیر آن به اثبات نرسیده است)

تشخیص پولیپ رحم

اگر پزشک تان مشکوک شود که شما پولیپ رحم دارید، ممکن است یکی از آزمایش های زیر را انجام بدهد:

سونوگرافی ترانس واژینال: یک دستگاه ترکه مانند باریک در واژن شما قرار داده می شود و امواج صوتی منتشر می کند. این امواج، تصویری از رحم (ازجمله قسمت درونی آن) ایجاد می کنند. پزشک تان ممکن است یک پولیپ کاملا واضح را در سونوگرافی ببیند یا با مشاهده ی یک ناحیه ی ضخیم شده از بافت اندومتر، یک پولیپ رحمی را تشخیص بدهد.

سونوهیستروگرافی: یک روش مشابه دیگر، هیستروسونوگرافی است که به سونوهیستروگرافی نیز معروف است. در این روش، یک محلول آب نمک (سالین) از طریق لوله ی کوچکی که وارد واژن و دهانه ی رحم شما شده است، به داخل رحم تان تزریق می شود. این محلول نمکی، حفره ی رحم شما را منبسط می کند و به پزشک، دید واضح تری از داخل رحم شما در طول سونوگرافی می دهد.

هیستروسکوپی: پزشک یک لوله ی باریک و بلند مجهز به تلسکوپ دارای منبع نور (هیستروسکوپ) را از راه واژن و دهانه ی رحم وارد رحم شما می کند. هیستروسکوپی به پزشک تان امکان می دهد داخل رحم شما را معاینه کند.

نمونه برداری از آندومتر: پزشک ممکن است از یک کاتتر مکش برای جمع آوری یک نمونه از بافت داخل رحم شما استفاده کند و سپس نمونه را به آزمایشگاه بفرستد. پولیپ های رحم ممکن است توسط نمونه برداری از آندومتر تأیید شوند اما این احتمال نیز وجود دارد که بیوپسی نتواند پولیپ را تشخیص بدهد.

اکثر پولیپ های رحم، غیرسرطانی (خوش خیم) هستند. بااین حال برخی از تغییرات پیش سرطانی رحم (هیپرپلازی آندومتر) یا سرطان های رحم (کارسینوم های آندومتر) به شکل پولیپ رحم ظاهر می شوند. پزشک احتمالا برداشتن پولیپ را توصیه خواهد کرد و یک نمونه از بافت را برای بررسی به آزمایشگاه می فرستد تا مطمئن شود سرطان رحم ندارید.

درمان پولیپ رحم

پولیپ هایی که موجب بروز علائم نمی شوند، ممکن است به خودی خود خوب شوند و یا هیچ تاثیری بر باروری نداشته باشند بنابراین این پولیپ های رحم نیازی به درمان ندارند. در موارد دیگر که نیاز به درمان باشد، از روش های زیر استفاده می شود.

داروهای هورمونی: از داروهای خاصی مانند پروژستین می توان برای از بین بردن پولیپ ها و کاهش عوارض ناشی از آنها استفاده کرد. دارودرمانی معمولا برای مدت زمان کوتاهی موثر است و با قطع مصرف دارو، مجددا پولیپ ها رشد می کنند.

روش های جراحی برای از بین بردن پولیپ رحم عبارتند از:

هیستروسکوپی: چند روش جراحی کم تهاجمی مختلف برای برداشتن پولیپ ها از داخل رحم وجود دارد و هیسترکتوپی روشی است که اغلب به سایر روش ها ترجیح داده می شود. در این روش یک لوله که یک دوربین به آن متصل است از طریق واژن و دهانه ی رحم وارد رحم می شود و بنابراین پزشک می تواند با دقت پولیپ ها را ببیند و آنها را خارج کند. در این روش هیچ برشی ایجاد نمی شود و به صورت سرپایی انجام می شود و به همین خاطر به زمان بسیار کمی نیز برای بهبودی و ریکاوری نیاز دارد.

اتساع دهانه رحم و کورتاژ: این روش با نام D&C نیز شناخته می شود و در آن از یک وسیله ی بلند فلزی برای تراش دادن دیواره ی رحم استفاده می شود تا بتوان نمونه ای از پولیپ برای آزمایش و تشخیص تهیه کرد و یا این که تمامی پولیپ ها را از رحم خارج کرد. روش کورتاژ اولویت زیادی ندارد و تا جای ممکن انجام نمی شود چرا که ممکن است پولیپ ها به طور کامل برداشته نشوند و برداشتن ناکامل پولیپ رحم موجب بازگشت مجدد آن می شود. علاوه بر این روش کورتاژ موجب تشکیل بافت فیبروزی در جای زخم در رحم می شود که این مسئله نیز می تواند منجر به ناباروری شود.

پولیپ های استخراج شده تحت آزمایش قرار می گیرند تا مشخص شود که سرطانی هستند یا خیر و این که نیازی به انجام درمان های بیشتر هست یا نه. در صورتی که پولیپ به طور کامل بریده شود دیگر بازگشت نمی کند.

توجه : ممکن است پولیپ رحم دارای سلول های سرطانی باشد. در این صورت پزشک در مورد درمان های لازم در قدم های بعدی با شما صحبت می کند. البته کمتر از ۱ درصد از پولیپ ها سرطانی هستند.

راه های پیشگیری پولیپ رحم

در اغلب موارد پولیپ های گردن رحم قابل پیشگیری نیستند. با این حال معاینات منظم لگن خاصره و انجام آزمایش های پاپ اسمیر لازم است. ممکن است برخی از عفونت ها در ایجاد پولیپ دهانه رحم نقش داشته باشند. به همین علت، داشتن رابطه جنسی سالم و رعایت بهداشت برای جلوگیری از پولیپ دهانه رحم بسیار کمک کننده است. همچنین توصیه می شود برای جلوگیری از ابتلا به عفونت، از لباس زیر پنبه ای استفاده شود. این امر موجب می شود واژن به محیط گرم و مرطوبی برای رشد عفونت ها تبدیل نشود.

سخن پایانی

در برخی از موارد علائم پولیپ رحم مشابه با علائم سرطان دهانه رحم می باشد بنابراین بسیار مهم است که به محض بروز علائم به پزشک مراجعه کنید. به ندرت پیش می آید که پولیپ ها پس از درمان مجددا بازگشت کنند اما در صورت بروز این مسئله حتما نیاز به اقدامات درمانی بیشتر است.