مثبت گرایی سمی؟! این عبارت متناقض نیست؟ مگر مثبت گرایی یا مثبت اندیشی هم می تواند سمی و مضر باشد؟ بله! هر چیزی اگر بیش از حد استفاده شود و از حد تعادلش خارج شود، آسیب رسان خواهد شد. در این مقاله، مثبت گرایی سمی را تعریف می کنیم، مثال هایی از آن می آوریم که بهتر با آن آشنا شوید، از آسیب ها و نشانه هایش می گوییم و در نهایت راهکار مقابله با آن را معرفی می کنیم.
مثبت گرایی سمی چیست؟
مثبت گرایی سمی به معنای حفظ خوش بینی و نگرش مثبت در هر شرایطی است. گرچه مثبت اندیشی امری توصیه شده و پسندیده است اما هرچیزی اگر بیش از حد شود، مضر و آسیب زننده خواهد شد. مثبت گرایی سمی به جای آنکه روی مثبت اندیشی تمرکز کند، تلاش می کند تا ذهن را از واقعیت های تلخ و ناراحت کننده که نیاز به درک و رسیدگی دارند، منحرف کرده و جایش را با افکار مثبت اما خیالی پر کند.
مثال هایی از مثبت گرایی سمی
این نوع مضر از مثبت اندیشی به شکل های گوناگونی قابل مشاهده است. شاید شما هم با برخی از اشکالش در طول زندگی مواجه شده باشید. برای درک بهتر موضوع به مثال های زیر توجه کنید:
- وقتی اتفاق ناخوشایندی رخ می دهد، مثلا بیکار می شوید، دیگران ممکن است به شما توصیه کنند که خوش بین باشید و به جنبه های مثبت این مسئله فکر کنید. گرچه این توصیه ها خیرخواهانه است اما ممکن است شما را از درددل کردن و رنجی که تحمل می کنید، باز دارد.
- گاهی که شخص یا چیز ارزشمندی را از دست می دهید، دیگران شاید بگویند که این مسئله حتما حکمتی داشته است. گرچه چنین نظراتی اغلب با هدف آرامش بخشیدن به شما گفته می شوند اما ممکن است روشی برای دور نگه داشتن خودشان از ناراحتی شما باشد.
- وقتی می گویید که ناراحت و غمگین هستید، کسی شاید در پاسخ به این حس شما بگوید خوشحالی یک انتخاب است. این بدان معناست که فرد شما را به خاطر ناراحت بودن سرزنش می کند و معتقد است اینکه شما خوشحال نیستید، به خاطر این است که نمی خواسته اید خوشحال باشید.
نشانه های مثبت گرایی سمی
- وقتی اتفاق ناگواری برای تان رخ می دهد به خودتان حق نمی دهید مدتی غمگین باشید.
- خودتان را بابت هر اشتباهی حتی اگر غیرعمد باشد سرزنش می کنید.
- هر اتفاقی در زندگی تان می افتد به خود می گویید تقصیر من بود.
- به دلیل داشتن احساس ناراحتی، عصبانیت یا ناامیدی در درون خود احساس گناه می کنید.
- انتظار و توقع بیش ازحد از خودتان دارید و به خود سخت می گیرید.
- به هنگام مواجهه با مشکلات هرگز از کسی کمک نمی خواهید.
- با کسی در مورد مشکلات تان صحبت نمی کنید.
- پیش مشاور نمی روید.
- خودتان را با انبوهی از کتاب های خودیاری خفه می کنید.
- سعی می کنید بیش از حد خود را مشغول کار کنید.
- احساسات درونی خود را معمولا پنهان می کنید.
- به احساسات دیگران اهمیتی نمی دهید.
- وقتی دیگران نگرش مثبتی ندارند آن ها را سرزنش می کنید.
- شبکه های اجتماعی افراد را دنبال می کنید و خود را با آن ها مقایسه می کنید و احساس بدی به خودتان پیدا می کنید.
- به جای حل مشکلات ان ها را نادیده می گیرید.
مثبت گرایی سمی چرا مخرب است؟
طبیعی ترین حالت مواجهه یک انسان با پیشامدی ناگوار مثلا از دست دادن دارایی یا شغل یا رابطه عاطفی، طیف گسترده ای از عواطف را در برمی گیرد. به این صورت که در حالت عادی، شخص ابتدا خشمگین می شود سپس احساس غم و سوگ را تجربه می کند و به مرور با طیف وسیعی از افکار و احساسات خود دست و پنجه نرم می کند تا سرانجام بتواند آرام شده و به روال عادی زندگی خود برگردد.اما زمانی که فرد به طور افراطی سعی می کند که در هرشرایطی مثبت اندیش باشد و احساسات منفی اعم از خشم، ترس، اضطراب و... را به خود راه ندهد، جریان طبیعی احساسات در او شکل نمی گیرد و به دلیل اینکه او به احساسات منفی خود اجازه بروز نمی دهد مدت زمان بیشتری در رنج و درد خواهد بود.
سرکوب عواطف منفی آثار مخربی بر روح و روان فرد گذاشته و باعث می شود درس و پیامی که لازم بود ازاین تجربه بگیرد را هرگز نیاموزد و چه بسا همین جنس از اتفاقات را بیشتر به سوی خود بکشاند. زیرا به طور مثال اگر فرد تجربه ای که از یک رابطه عاطفی ناسالم باید می آموخت را از آن یاد نگیرد به احتمال زیاد در آینده نیز همان اشتباهات را در رابطه بعدی تکرار خواهد کرد.
نحوه پیشگیری از مثبت گرایی سمی
بعضی از روش های پیشگیری از مثبت گرایی سمی شامل:
- دریافت حمایت از افرادی که قضاوت کننده نیستند مانند دوستان معتمد یا یک روان درمانگر
- شناخت عواطف منفی به عنوان موارد عادی و بخشی مهم از تجربه انسانی
- صحبت با افراد معتمد درباره احساسات از جمله احساسات منفی
- شناسایی و پذیرش احساسات به جای تلاش برای اجتناب از آنها
همچنین افراد می توانند با اقدامات زیر از مثبت گرایی سمی در مورد دیگران اجتناب کنند:
- اجتناب از تلاش برای واکنش مثبت به هر چیزی که گفته می شود.
- تشویق افراد به صحبت صریح در مورد احساسات خود
- تشخیص همزمانی احساسات منفی شدید با احساسات قدرتمند و مثبت. برای نمونه، زمانی که غم و اندوه عمیق نشان دهنده عشق شدید است.
- احساس راحتی بیشتر با احساسات منفی خود
نحوه انگیزه مثبت دادن به دیگران
