آلوپورینول به منظور درمان نقرس، سطوح بالای اسید اوریک در بدن که ناشی از مصرف برخی از داروهای سرطان و سنگ کلیه است استفاده می شود. قرص آلوپورینول در گروهی از داروها به نام مهارکننده های گزانتین اکسیداز قرار دارد. نحوه عمل این دارو کاهش تولید اسید اوریک در بدن است. سطوح بالای اسید اوریک ممکن است باعث حملات نقرس یا سنگ کلیه شود.
موارد مصرف آلوپورینول
الف) کنترل زیادی اسید اوریک خون همراه با نقرس اولیه یا ثانویه نقرس ممکن است در اثر بیماری هایی مانند لوسمی حاد یا مزمن، پلیسیتمی ورا، میلوم مولتیپل و پسوریازیس بروز کند. مقدار مصرف این دارو بر حسب شدت بیماری تغییر می کند و می تواند به صورت یک بار در روز و یا مقادیر منقسم مصرف گردد ، اما مقادیر بیشتر از 300 میلی گرم باید به صورت منقسم تجویز شود.
ب) زیادی اسید اوریک خون ناشی از بیماری های بدخیم.
پ) جلوگیری از حملات حاد نقرسی.
ت) جلوگیری از نفروپاتی ناشی از اسیداوریک طی شیمی درمانی سرطان.
ث) سنگ های کلیوی عودکننده اگزالات کلسیم.
عوارض جانبی آلوپورینول
- اعصاب مرکزی:سردرد، نوروپاتی محیطی، نوریت، اختلال حسی، خواب آلودگی، تب، گزگز اندام ها.
- پوست:بثورات جلدی، سندرم استیونس جانسون، نکرولیز توکسیک اپیدرم، طاسی، اریتم مولتی فرم، ایکتیوز، ضایعات پورپورایی، درماتیت تاولی – وزیکولی، درماتیت شبه اگزمایی، خارش، کهیر، onycholysis، لیکن پلان.
- چشم، گوش، حلق و بینی:آب مروارید، بیماری شبکیه چشم، کورک های متعدد در بینی، خونریزی بینی.
- دستگاه گوارش:تهوع، استفراغ، اسهال، دل دردهای متناوب، گاستریت، سوء هاضمه، احساس طعم فلزی، کاهش حس چشایی، دردهای شکمی.
- ادراری و تناسلی:نارسایی کلیوی، اورمی
- خون:آگرانولوسیتوز، کم خونی، آنمی، آپلاستیک، کاهش فعالیت مغز استخوان، لکوپنی، پان سیتوپنی، ترومبوسیتوپنی، اکیموز، ائوزینوفیلی، لکوسیتوز.
- کبد:افزایش سطوح آلکالین فسفاتاز، ALT , AST، هپاتومگالی، افزایش بیلی روبین خون، یرقان انسدادی، هپاتیت گرانولومایی، نکروز کبدی.
- سایر عوارض:حملات حاد نقرسی، تب، میوپاتی، خونریزی بینی، کاهش یا تبدیل حس چشایی، حساسیت مفرط (تب، لرز، لکوپنی، لکوسیتوز، ائوزینوفیلی، درد مفاصل، تهوع، استفراغ) نارسایی کلیوی، اورمی.
- توجه:در صورت بروز اولین علائم بثورات جلدی که ممکن است پیش از بروز حساسیت مفرط یا سایر عوارض جانبی دارو ظاهر شود باید مصرف دارو قطع گردد.
قبل از مصرف آلوپورینول چه اقدامات احتیاطی را باید رعایت کنم؟
چنانچه به آلوپورینول یا هر داروی دیگری حساسیت دارید، به پزشک و داروساز اطلاع دهید. درباره داروهای تجویزی و داروهای بدون نسخه، ویتامین ها، مکمل های غذایی و داروهای گیاهی که مصرف می کنید به پزشک و داروساز خود اطلاع دهید. در صورتی که هریک از موارد زیر را مصرف می کنید حتما به پزشک خود اطلاع دهید:
- آموکسی سیلین (Amoxil، Trimox)
- آمپی سیلین (Polycillin، Principen)
- داروهای ضد انعقاد (رقیق کننده های خون) مانند وارفارین (کومادین)
- داروهای شیمی درمانی سرطان مانند سیکلوفسفامید (سیتوکسان) و مرکاپتوپورین (پورینتول)
- کلرپروپامید (دیابینیز)
- دیورتیک ها («قرص های آب»)
- داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند مانند آزاتیوپرین (Imuran) و سیکلوسپورین (Neoral، Sandimmune)
- سایر داروهای نقرس مانند پروبنسید (بنمید) و سولفین پیرازون (آنتوران)؛ و تولبوتامید (اوریناز)
خطرات مصرف بی رویه آلوپورینول
- بی قراری
- خون دماغ شدن
- رنگ پوست رنگ پریده یا آبی
- درد قفسه سینه
- گیجی
- یبوست
- سرفه
- ادرار سیاه
- افسردگی
- خشکی دهان
- کاهش سطح حافظه
- درد ماهیچه ای و کرامپ
- تغییر صدا.
هشدار ها و توصیه های آلوپورینول
- سطح سرمی اوریک اسید هر 2تا 5 هفته تا رسیدن به میزان مورد نظر و پس از آن هر 6 ماه پایش شود.
- علایم سمیت کبدی و عملکرد کبدی به صورت دوره ای در بیماران کبدی پایش شود.
- عملکرد کلیوی (BUN، سرم کراتنین یا کلیرانس کراتینین) پیش از شروع درمان و به صورت دوره ای پایش شود. (ممکن است به تنظیم دوز کلیوی نیاز باشد.)
- PT به صورت دوره ای در بیماران مصرف کننده وارفارین، اندازه گیری شود.
- بررسی وضعیت هیدراتاسیون و علایم CNS بیمار الزامی است.
- علایم واکنش های شدید حساسیت پوستی(SCAR) به دقت پایش گردد. (همچنین توصیه می شود پیش از شروع درمان، آزمایشHLA-B5801 در بیماران با ریسک بالای SCAR انجام گیرد.)
- CBC به صورت دوره ای پایش شود.
- اثربخشی دارو، فراوانی و شدت حملات نقرس به دقت ارزیابی شود.
- لازم است به بیمار تذکر داده شود که هرگونه راش پوستی را به سرعت گزارش نماید و در طول روز به میزان کافی مایعات بنوشد.
- در صورت بروز بثورات جلدي، مصرف دارو قطع مي شود. اگر بثورات خفيف بودند مي توان با احتياط مصرف دارو را دوباره شروع كرد ولي اگر با مصرف مجدد دارو بثورات جلدي بروز كرد، بلافاصله مصرف دارو قطع شود.
- تا حداقل يكماه پس از تصحيح زيادي اسيداوريك خون بايد كلشي سين يا NSAIDs (به غير از اسيداستيل ساليسيليك و ساليسيلات ها ) براي پيشگيري از حملات آرتريتي تجويز شود.
- در طول مصرف اين دارو بايد مايعات به ميزان كافي ( 2 ليتر در روز ) مصرف شود.
- در بيماران سرطاني در صورتي كه مصرف آلوپورينول مورد نياز باشد، بايد قبل از تجويز داروي ضدسرطان، مصرف آلوپورينول آغاز شود.
- در صورت مصرف همزمان آلوپورينول با مركاپتوپورين يا آزاتيوپرين، توصيه مي شود كه مقدار مصرف آزاتيوپرين و مركاپتوپورين به 3/1 تا 4/1 مقدار مصرف معمول كاهش داده شود.
میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر آلوپورينول
