برای درمان بیماری های خودایمنی و عوارض شدید خارج مفصلی آرتریت روماتوئید مانند عوارض ریوی، چشمی و واسکولیت نیز ممکن است سیکلوفسفامید تجویز شود. این دارو معمولا در ترکیب با داروهای دیگر استفاده می شود. همچنین ممکن است برای درمان مشکلات کلیوی خاص (سندرم نفروتیک) در کودکان و یا برای دیگر شرایطی که پزشک شما تشخیص می دهد، مورد استفاده قرار گیرد. مکانیسم اثر اثربخشی سیتوتوکسیک سیکلوفسفامید از طریق دو متابولیت فعال آن صورت می گیرد. این متابولیت ها به عنوان داروهای آلکیله کننده عمل می کنند و با ایجاد اتصال متقاطع بین دو رشته مولکولی DNA، از تقسیم سلولی جلوگیری می کند. این مسئله موجب عدم تعادل در رشد سلول و در نتیجه مرگ آن می شود. همچنین، سیکلوفسفامید دارای فعالیت قابل توجه تضعیف کننده سیستم ایمنی است.
موارد مصرف داروی سیکلوفسفامید
- درمان لوسمی لنفوبلاستیک حاد
- لوسمی منوسیتیک حاد
- میلوژنوس حاد
- لوسمی گرانولوسیتیک مزمن
- آدنوکارسینومای تخمدان
- سرطان پستان
- سرطان ریه
- سرطان آندومتر
- میلوملتیپل
- انواع لنفوما
- تومور ویلمز
- داروی کمکی جهت کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن برای جلوگیری از پس زدن پیوند
- سندرم نفورتیک
- آرتریت روماتوئید
- لوپوس اریتماتوز
عوارض مصرف داروی سیکلوفسفامید
- پوستی: ریزش مو، (برگشت پذیر-شروع:3 تا 6 هفته بعد از شروع درمان)
- غدد درون ریز و متابولیسم: تغییرات سطح هورمون (افزایش ترشح گنادوتروپین)، آمنوره
- گوارشی: درد شکمی، بی اشتهایی، اسهال، موکوزیت، تهوع و استفراغ (وابسته به دوز)، التهاب دهان
- ادراری تناسلی: آزواسپرمی (فقدان اسپرم)، تولید و تکامل ناقص سلول تخم، سیستیت خونریزی دهنده، الیگواسپرمی (کاهش تعداد اسپرم)، عقیمی
- هماتولوژی و انکولوژی: آنمی، سرکوب مغز استخوان، تب نوتروپنی، لکوپنی (وابسته به دوز، بهبود: 10-7 روز پس از قطع دارو)، نوتروپنی، ترومبوسیتوپنی
- عفونی: عفونت
سخن آخر
سیکلوفسفامید دارویی است که برای درمان بیماری سرطان تخمدان، بیماریهای التهابی مانند لوپوس، میموزیت ها، آرتریت روماتوئید، مشکلات ریوی و چشمی تجویز می گردد. این دارو سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند. به همین دلیل در مواردی تجویز می گردد که شرایط بیمار بسیار حاد باشد. این دارو به ندرت برای درمان بیماریهای مفاصل تجویز می گردد، زیرا پزشکان بر این عقیده هستند که هنوز داروهای بی خطر دیگری نیز برای درمان این بیماری ها وجود دارد.