قطره متوکلوپرامید چیست؟
قطره متوکلوپرامید (Metoclopramide) از داروهای ضد تهوع برای کودکان است که از بازگشت اسید معده به مری جلوگیری کرده و با کمک به تسریع حرکت غذا در دستگاه گوارش، تهوع را برطرف مینماید. نام دیگر این دارو پلازیل (Plasil) است و بدون نسخه پزشک میتوان آن را از داروخانه تهیه کرد. قرص متوکلوپرامید برای درمان سکسکه نیز بکار میرود. به طور کلی این دارو به سه شکل قرص، قطره و آمپول در دسترس است.
عوارض
تغییرات فشار خون، سرگیجه، بیقراری، خستگی و خوابآلودگی شدید، ضعف غیرعادی، تشنج، اسهال
موارد منع مصرف متوکلوپرامید و احتیاط
منع مصرف: شرایطی که ایجاد انقباض، خطر دارد، مثل خون ریزی گوارشی، پرفوراسیون و انسداد در دستگاه گوارش، فئوکروموسیتوم، صرع، حساسیت به دارو.
احتیاط: دو انتهای طیف سنی، نارساییکلیه، نارسایی کبد، بیماران افسرده هـنگام کـار بـا مـاشینآلات و رانندگی.
عوارض جانبی متوکلوپرامید
شایعترین: عوارض خارج هرمی در دو دهم درصد از موارد، در افراد جوان، پیر، بچهها و خانـمها و در مصرف با دوز بالا شایعتر. غالبآ در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول با دوز معمول و به شکل حرکات غیرارادی اندامها، تورتیکولی و grimacing و در موارد نادرتر استریدور و تنگی نفس، علایـم شبه پارکینسون در درمان دراز مدت (بیش از ۶ ماه) و بهبود تدریجی ٣-٢ ماه پس از قطع دارو. دیسکینز تاخیری و غیرقابل برگشت در افراد مسن (به ویژه خانمها) بیقراری، منگی، خستگی، سردرد، کم خوابی، کانفیوژن، افسردگـی، تمایل به خودکشی.
مهمترین: تشنج، توهم، گالاکتوره، آمنوره، ژنیکوماستی، ناتوانی جـنسی، احـتباس آب، افت یـا افـزایش فشارخون و نبض، اسهال، هپاتوتوکسیسیته، تکرر و عدم کنترل ادرار، نوتروپنی، لکوپنی، آگرانولوسیتوز، حساسیت و متهموگلوبینمی.
سایر عوارض متوکلوپرامید
- راش ( راش یا جوش یا دانه: بثورات موقتی برروی پوست که معمولاً با سرخی یا خارش همراه است. راش به هر تغییری در پوست مانند رنگ، نما و بافت قابل اطلاق است).
- تهوع.
- تب.
مصرف متوکلوپرامید در بارداری و شیر دهی
- ترشح در شیر.
- تجـویز براساس سنجیدن فواید دارو.
- تجـویز با احتیاط در بارداری.
مسمومیت با متوکلوپرامید و درمان
علائـم: منگی، عدم قدرت جهت یابی، عوارض اکستراپیرامیدال، علایـم موقتی هستند و بهبودی خـود بـه خـودی در یک شـبانهروز. بـا هـمودیالیز بـرداشت مـقدار کـمی دارو از پـلاسما،ایجاد متهـموگلوبینمی در نوزادان (درمان با متیلنبلو).
درمان مسمومیت: اقدامات حمایتی و علامتی. از بیپریدین میتوان بـرای درمـان عـلایم خـارج هـرمی استفاده کرد.
توجهات پزشکی – پرستاری، آموزش بیمار – خانواده
– نیاز به رقیقکردن در تزریق وریدی با دوز بالا.
– پوشاندن محلول تزریقی با فویل آلومینیومی برای محافظت از نور.
– پایدار ماندن قرصها تا ٣ سال و آمپولها تا ۵ سال در درجه حرارت اتاق.
– اضطراب و منگی در تزریق سریع.
– بررسی دائم محلولها از نـظر تـغییر رنگ.
– کار با وسایل سنگین و رانندگی.
– آموزش علایم دیستونی حاد و اقدامات لازم در صورت بروز.
