ریتوناویر یک داروی ضدویروسی است. این دارو برای ویروس نقص ایمنی اکتسابی انسانی (HIV) استفاده می شود و پیشرفت عفونت HIV را کند می کند اما ریتوناویر برای درمان HIV نیست. HIV سلول های CD4 سلول های T بدن را از بین می برد. این ها سلول های سفید و مهم خون هستند زیرا آن ها در محافظت از بدن در برابر عفونت نقش دارند. اگر HIV درمان نشود، سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کند، به طوری که بدن در برابر باکتری ها، ویروس ها و دیگر میکروب ها نمی تواند از خودش دفاع کند. داروی ریتوناویر متعلق به گروهی از داروهای ضد رترو ویروسی مهارکننده پروتئاز (PIS) می باشد. این دارو در کنار تعدادی از داروهای دیگر ضد ویروسی، به عنوان بخشی از درمان ترکیبی تجویز می شود. استفاده از سه یا تعداد بیشتری داروی ضد رترو ویروسی به طور همزمان، مؤثرتر از استفاده تکی دارو است. مصرف ترکیبی داروهای مختلف خطر ایجاد مقاومت در برابر هر یک از داروها را کاهش می دهد. یک نام تجاری ریتوناویر (Kaletra) حاوی داروی ضد رتروویروسی دیگری به نام لوپیناویر است، اطلاعات بیشتر در مورد این دارو در یک صفحه جداگانه ای به نام لوپیناویر/ریتوناویر وجود دارد. داروی ریتوناویر پیشرفت عفونت HIV را از طریق کاهش تعداد ویروس در بدن کند می کند. این دارو به بهبود سیستم ایمنی بدن کمک می کند و خطر توسعه عوارض مرتبط با عفونت HIV را کاهش می دهد. ریتوناویر توسط پزشک متخصص برای شما تجویز خواهد شد.
عوارض جانبی ریتوناویر
در صورت بروز علائم واکنش های آلرژیک مانند کهیر، زخم پوست، تنفس مشکل، ضربان قلب سریع یا کوبنده، تعریق، زخم دهان، ورم صورت یا گلو یا واکنش های پوستی شدید با علائم تب، گلو درد، سوزش چشم، درد پوست، جوش های پوستی قرمز یا بنفش با تاول و پوسته شدن به اورژانس تماس بگیرید. در صورت وجود علائم زیر فورا با پزشک تماس بگیرید:
- ضربان قلب نامنظم یا احساس سبکی سر مانند حالت غش کردن
- کبودی آسان، خونریزی غیر طبیعی (بینی، دهان، واژن یا مقعد)، لکه های بنفش یا قرمز زیر پوست
- قند خون بالا با علائم افزایش تشنگی، افزایش ادرار، گرسنگی، دهان خشک، نفس با بوی میوه
- علائم مشکلات کبدی یا پانکراس مانند کاهش اشتها، درد قسمت فوقانی معده که به پشت سرایت می کند، حالت تهوع، استفراغ، ادرار تیره، زردی (زرد شدن پوست یا چشم ها)
ریتوناویر روی سیستم ایمنی بدن اثر می گذارد که باعث عوارض جانبی خاص (حتی هفته ها یا ماه ها بعد از قطع مصرف دارو) می شود. در صورت مشاهده علائم زیر به پزشک اطلاع دهید:
- نشانه های عفونت جدید مانند تب، تعریق شبانه، غدد متورم، تبخال یا زخم سرد، سرفه، خس خس سینه، اسهال، کاهش وزن
- مشکل در صحبت کردن یا بلع، مشکلات تعادل یا حرکت چشم، ضعف یا احساس سوزن سوزن شدن
- ورم گلو یا گردن (بزرگ شدن تیروئید)، تغییر در قاعدگی، ناتوانی جنسی
برخی علائم شایع ریتوناویر عبارتند از:
- حالت تهوع، استفراغ، درد معده، اسهال
- بی حس شدن یا سوزن شدن در دستان یا پاها یا اطراف دهان
- احساس خستگی یا ضعف
- راش
- تغییر در شکل یا محل چربی های بدن به خصوص در بازوها، پاها، صورت، گردن، سینه و کمر
موارد ذکر شده لیست کامل عوارض جانبی ریتوناویر نمی باشد، توصیه می شود در صورت مشاهده هر گونه علائم مشکوک با پزشک مشورت کنید.
مصرف بیش از حد داروی ریتوناویر (مسمومیت دارویی)
- ریتوناویر را بیش از دوز تجویز شده توسط پزشک ، مصرف نکنید.
- اگر احساس کردید که فردی دچار مسمومیت شده است و علائمی مانند تنگی نفس ، غش و ضعف (از حال رفتن) در او دیدید، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.
موارد مصرف ریتوناویر
داروی ریتوناویر یک مهارکننده پروتئاز ویروس HIV است که با چرخه تکثیر ویروس HIV تداخل می کند. این دارو در کنار تعدادی از داروهای دیگر ضد ویروسی، به عنوان بخشی از درمان ترکیبی ضد ایدز تجویز می شود.داروی ریتوناویر عفونت HIV را درمان نمی کند بلکه پیشرفت عفونت HIV را از طریق کاهش تعداد ویروس در بدن کند می کند. این دارو به بهبود سیستم ایمنی بدن کمک می کند و خطر توسعه عوارض مرتبط با عفونت HIV را کاهش می دهد.
تداخلات دارویی ریتوناویر
تداخل دارویی ممکن است عملکرد داروها را تغییر و خطر ابتلا به عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. یک لیست از تمام داروهایی (ازجمله داروهای با نسخه / بدون نسخه و داروهای گیاهی) که استفاده می کنید تهیه کرده و آن را با دکتر و داروساز خود به اشتراک بگذارید. دوز دارو مصرفی خود را بدون مشورت با دکتر خود تغییر نداده و یا مصرف دارو را ترک نکنید. برخی از داروهایی که ممکن است با داروی ریتوناویر تداخل کنند عبارتند از: کوبیسیستات، ارلیستات و دی سولفیرام. داروهایی که بر حذف ریتوناویر از بدن تأثیر گذارند و در نتیجه بر روی عملکرد این دارو نیز تاثیر می گذارند، عبارتند از: بوسپرویر، ریفامپین ها، مخمر سنت جان (St. John’s wort). ریتوناویر می تواند سرعت حذف سایر داروها را از بدن کاهش دهد و بر عملکرد آن ها تاثیر گذارد. نمونه هایی از داروهای تحت تاثیر شامل: بنزودیازپین ها، ضد قارچ های آزولی مانند وریکونازول، آلفوزوسین، رقیق کننده های خون (وارفارین و ریواروکسابان)، داروی خاص برای درمان اختلال عملکرد نعوظ ED و فشار خون ریوی (سیلدنافیل و واردنافیل)، برخی از داروهای “استاتین” داروهای درمان کلسترول (لووستاتین، سیمواستاتین)، داروهای ضد درد خاص (فنانتیل، مپریدین)، پیموزید، رنولازین، سالمترول، سیمپرویر،لورازیدون. داروی ریتوناویر ممکن است اثر بخشی کنترل بارداری هورمونی از قبیل قرص، پچ، یا حلقه را کاهش دهد. این می تواند موجب بارداری شود. با دکتر خود در مورد روش قابل اعتمادی برای کنترل بارداری گفتگو کنید و در تمام فعالیت جنسی خود از یک روش مؤثر (کاندوم لاتکس یا پلی اورتان) برای کاهش خطر گسترش HIV به دیگران استفاده کنید. اگر دچار لکه بینی یا خونریزی شدید با دکتر خود راجع به این مورد صحبت کنید، زیرا این ممکن است نشانه ای از این باشد که کنترل بارداری هورمونی شما به خوبی کار نمی کند. سایر تداخلات دارویی ریتوناویر عبارتند از : ایرینوتکان , دانوروبیسین , مترونیدازول , رزوواستاتین , ریفاپنتین , رانولازین , پگ اینترفرون آلفا 2بی , نویراپین , آمیودارون , اریترومایسین , اورولیموس , ایتراکونازول , بوسنتان , پروپافنون , هیدروکدون , کینین , اتینیل استرادیول , مفلوکین , ارگوتامین , اکسی کدون , ریفابوتین , کینیدین | کوئینیدین , تاموکسیفن , ترفنادین , گل راعی , فنتانیل , فلکاینید | فلکایینید , دی سولفیرام , ریواروکسابان , داکلاتاسویر , وارفارین , وریکونازول , کابرگولین , کاربامازپین , کتوکونازول , کلاریترومایسین , فلوتیکازون , لوواستاتین , متیل ارگونوین , مدروکسی پروژسترون , میدازولام , نیلوتینیب , ریفامپین , سالمترول , سایمتیدین , سیرولیموس , سیلدنافیل | قرص سیلدنافیل , سیمواستاتین , پیموزاید , تادالافیل | قرص تادالافیل | قرص سیالیس , تامسولوسین , تینیدازول , تیوریدازین , دی هیدرو ارگوتامین , اسپارفلوکساسین , التریپتان , الوکسادولین , افاتینیب , پروپوکسیفن , آپیکسابان , زیلوتون , آکسیتینیب , بپریدیل , پازوپانیب , تولواپتان , کنتراسپتیو تری فازیک , آلفوزوسین , داساتینیب , پیماوانسرین , ومورافنیب , سفاماندول , ابیراترون , کوپانلیسیب , بریگاتینیب , فسوترودین , روکسولیتینیب , ایکسازومیب , الیگلوستات , جفیتینیب , بودزوناید استنشاقی , ادوکسابان , بتریکسابان , آوانافیل , ماراویروک , آکالابروتینیب , دابرافنیب , اتراویرین , نتیل مایسین سولفات , گرپافلوکساسین , هالوفانترین , کاناگلیفلوزین , مومتازون داخل بینی , فلیبانسرین , دینوژست , ریوسیگوآت , الاگولیکس , تاسیملتئون , ابماسیکلیب , ماسیتنتان , ترابکتدین , سیمپرویر , پالبوسیکلیب , گیلتریتینیب , گلاسدگیب , لاروترکتینیب , دوولیزیب , الباسویر/گرازوپرویر , وراپاکسار , لوومیلناسیپران , دکس برم فنیرامین , کلرازپات , آتوواکون/ پروگوانیل , انترکتینیب , رمدسیویر , کانابیدیول , سارسایکلین , تالازوپاریب , آمبریسنتان , درونابینول , وکسلوتور , سیتاکسنتان , آرتسونات , آواپریتینیب , فیداکسومیسین , کپماتینیب , دینسترول
موارد منع مصرف داروی ریتوناویر
- به تاریخ انقضای داروی ریتوناویر توجه کنید و اگر دارویی که در دستتان است تاریخ انقضای آن تمام شده است،از آن مصرف نکنید.
- هرگز داروی ریتوناویر را به فرد دیگری حتی با علائم مشابه خودتان تجویز نکنید.
- تداخل دارویی این دارو را چک کنید و اگر در حال استفاده از دارویی هستید که با این دارو تداخل دارد، با پزشک خود راجع به استفاده از داروهایتان مشورت نمایید.
- در دوران بارداری و شیردهی، نباید دارویی را خودسرانه و بدون مشورت با پزشک استفاده کنید. داروها می توانند آثار مخربی روی جنین و یا خودتان داشته باشند.
- ریتوناویر می تواند باعث سرگیجه و خواب آلودگی در شما شود، قبل از رانندگی و کار با ماشین آلات از هوشیاری خود مطمئن شوید.
موارد هشدار و احتیاطات ویژه حین مصرف داروی ریتوناویر
- ریتوناویر ممکن است با بسیاری از داروها تداخل داشته و عوارض خطرناک و جدی ایجاد کند.
- در بیماران مصرف کننده داروهای مهار کننده CYP3A4، القا کننده های متوسط تا شدید CYP3A4 و سوبستراهای این آنزیم با احتیاط مصرف شود.
- مصرف همزمان با فلوتیکازون، سالمترول و دوزهای بالا و طولانی مدت مپریدین توصیه نمی شود.
- در بیماران با اختلال کبدی یا کلیوی از مصرف همزمان کلشی سین خودداری شود.
- بروز پانکراتیت گزارش شده است
- در بیماران با تری گلیسیرید بالا با احتیاط مصرف شود.
- واکنش های حساسیتی با مهار کننده های پروتئاز دیده شده است. در صورت بروز راش شدید یا سایر واکنش ها بایستی دارو قطع شود.
- در بیماران مبتلا به کاردیومیوپاتی، بیماری ایسکمیک قلبی، اختلالات انتقال امواج قلبی یا بیماری ساختاری قلب مثل بلوک درجه دو یا سه AV با احتیاط مصرف شود.
- ریتوناویر می تواند با افزایش فاصله PR، بلوک AV ایجاد کند.
- در بیماران مبتلا به هموفیلی A یا B با احتیاط مصرف شود.
- می تواند دیابت را بدتر کند.
- می تواند تجمع چربی را افزایش دهد و باعث بروز علائم آن گردد.
- می تواند هپاتیت را ایجاد نموده یا آن را بدتر کند.
- قرص و کپسول از نظر وزن اکی والان با هم برابر نیستند و عوارض گوارشی یا بی حسی اندام ها در هنگام تغییر فرمولاسیون از کپسول به قرص می تواند رخ دهد.
- در کودکان کمتر از 1 ماه ایمنی و اثربخشی اثبات نشده است.
میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر ریتوناویر
