اسپوندیلوز یک نوع خاص از آرتروز است که بر ستون فقرات تاثیر می گذارد. این مفهوم ساده ترین تعریفی است که برای تشریح این بیماری استفاده می شود. اسپوندیلوز یک ناهنجاری ایجاد شده در ستون فقرات به خاطر فرسایش آن است، به این معنی که این بیماری بخشی از فرآیند افزایش سن می باشد. با بالا رفتن سن، بدن ما دچار فرسایش می شود و این موضوع امری تعجب بر انگیز نیست. سال ها استفاده از بدن یا استفاده بیش از حد از ستون فقرات می تواند باعث شود بخش های مختلف ستون فقرات و به خصوص مفاصل، رباط ها، و دیسک های میان مهره ای تغییر کرده و به درستی عمل نکنند.
به هر حال، بالا رفتن سن یک فرآیند تدریجی است که تاثیر آن بر افراد متفاوت می باشد. همانطور که موی بعضی افراد زودتر از بقیه سفید می شود، بعضی افراد نیز تاثیرات افزایش سن (در اکثر موارد درد) را زودتر از بقیه در ستون فقرات خود احساس می کنند. در حقیقت، بعضی افراد ممکن است هیچگاه با چنین دردی مواجه نشوند. همه این موارد بستگی به نحوه ایجاد تغییر در اجزای ستون فقرات دارد و این تغییرات ممکن است بر ستون فقرات یا اعصاب آن تاثیر داشته باشند.
اسپوندیلوز یا آرتروز کمر می تواند تمام نواحی ستون فقرات را تحت تاثیر خود قرار دهد و نواحی آسیب دیده می توانند نقش تعیین کننده در علائم مشاهده شده برای بیماری در فرد داشته باشند. در این حالت فرد ممکن است به اسپوندیلوز گردن (آسیب دیدگی مهره های گردن)، قسمت میانه کمر (بخش قفسه سینه)، یا قسمت پایین کمر (آسیب دیدگی در ناحیه ستون فقرات کمر) مبتلا شود.
علائم و نشانه های آرتروز کمر
علائم آرتروز ستون فقرات شما به ناحیه آسیب دیده ستون فقرات در نتیجه اسپوندیلوز (که به آن استئو آرتریت ستون فقرات نیز گرفته می شود) بستگی دارد. این علائم می توانند ملایم یا شدید باشند و امکان مشاهده آن در فرد به صورت مزمن نیز وجود دارد. همچنین این علائم گاهی اوقات می توانند باعث ناتوانی فرد شوند. علائم ابتلا به آرتروز ستون فقرات به شرح زیر هستند:
- دردی که گه گاه احساس می شود
- دردی که به شانه ها، بازوها، دست ها، یا انگشت ها کشیده می شود
- سفت شدن گردن یا شانه در زمان بیدار شدن از خواب یا ایجاد محدودیت در دامنه حرکتی پس از خارج شدن از رخت خواب
- حساسیت یا بی حسی گردن یا شانه
- ضعیف شدن یا احساس سوزش در ناحیه گردن، شانه ها، بازوها، دست ها، یا انگشت ها
- سر درد در ناحیه پشت سر
- از دست دادن تعادل
- ایجاد مشکل بلع (این مسئله در موارد نادر ایجاد می شود، اما در زمانی که ستون فقرات تحت فشار قرار گرفته باشد، امکان مشاهده آن در فرد وجود دارد)
علائم آرتروز بخش میانی کمر (ستون فقرات قفسه سینه)
- ایجاد درد در بخش های بالا و میانه کمر
- احساس درد در زمان خم شدن و کشیدن عضلات بدن
- سفت شدن بخش میانی کمر بعد از خواب شبانه
علائم آرتروز بخش پایین کمر (ستون فقرات کمر)
- ایجاد درد گاه و بی گاه در این ناحیه
- سفت شدن بخش پایین کمر بعد از خواب شبانه
- دردی که با استراحت و انجام فعالیت های حرکتی کاهش پیدا می کند
- حساسیت یا بی حسی قسمت پایین کمر
- درد عصب سیاتیک (درد ملایم یا شدید در ناحیه پا)
- ضعیف شدن، بی حسی، یا احساس سوزش در قسمت پایین کمر، ران ها، یا پاها
- ایجاد مشکل برای راه رفتن
- مشکلات مربوط به ادرار و مدفوع (این مسئله در موارد نادر ایجاد می شود، اما در زمانی که ستون فقرات تحت فشار قرار گرفته باشد، امکان مشاهده آن در فرد وجود دارد).
علت ها و دلایل آرتروز کمر
علت آرتروز ستون فقرات در بین افراد مختلف، بسیار متفاوت اند. برای شناختن علل آرتروز کمر ابتدا باید دانست که انواع مختلفی از آرتروز می توانند ستون مهره را تحت تاثیر قرار دهند. بسیاری از موارد آرتروز علت مشخصی ندارند ولی عوامل خطر شناخته شده عبارت اند از :
- سن : معمولا آرتروز ستون فقرات پیرامون سنین 45 سال رخ می دهند.
- جنسیت : احتمال ابتلا به آرتروز در میان زنان حدود دو برابر است.
- آسیب : آرتروز ممکن است به دلیل جراحات به جای مانده ی ناشی از تصادف، حوادث ورزشی و یا آسیب های شغلی، ایجاد شود.
- وراثت : احتمال به ارث بردن بدشکلی های مفاصل و نقص در غضروف ها وجود دارد.
- اضافه وزن : وزن بیش از اندازه باعث فشار به مفاصل می شود.
تشخیص آرتروز کمر
به منظور تشخیص و درمان آرتروز ستون فقرات، سوابق پزشکی فرد بررسی شده و مورد معاینه ی فیزیکی نیز قرار می گیرد. همچنین ممکن است یک یا چند آزمایش نیز، تجویز شونداز قبیل :
- اشعه ی ایکس
- MRI : ام آر آی ستون فقرات آزمایشی است که در آن از امواج رادیویی به منظور بررسی ستون فقرات استفاده می شود. پزشکان معمولا” قبل از انجام یک اسکن ام آر آی به خوبی می دانند که بدنبال چه چیزی هستند. این اسکن ها اغلب برای برنامه پیش از جراحی، از جمله برای فشار زدایی و یا همجوشی مهره های کمر استفاده می شود. با تقبل هزینه ام آر آی ، اسکن های ام آر آی برای کسب اطلاعات در مورد سلامت دیسک و همچنین حضور هر گونه تومور نخاعی یا فتق دیسک کمر (که باعث فشردگی ریشه های عصبی و کمر درد می شود) از دقت و حساسیت بالایی برخوردارند.
- CAT مجوعه ای از عکس برداری ها به کمک اشعه ی ایکس، که به پزشک تصویر ستون فقرات با جزئیات بالا را نشان می دهد.
- میلوگرافی : آزمایشی که طی آن، پزشک یک مایع رنگی به ستون فقرات بیمار تزریق می کند.
- اسکن استخوان : آزمایشی که طی آن ماده ای رادیو اکتیو به فرد تزریق می کنند که نشان می دهد در چه مکانی استخوان در حال از بین رفتن و یا تشکیل شدن است.
درمان آرتروز کمر
جهت درمان درد ستون فقرات، بیماران بهتر است تا حد امکان در مراقبت پزشکی خود مشارکت داشته باشند. این مشارکت شامل انتخاب بهترین متخصص ستون فقرات و کمر می شود. بعضی از برنامه های مراقبتی مدیریت شده فضای کمی را برای انتخاب قرار می دهد، اما اگر بتوانید پزشک خود را انتخاب کنید، دستورالعمل هایی در مورد نحوه پیدا کردن بهترین دکتر متخصص ستون فقرات در ادامه ارائه شده است: جراح ستون فقراتی را انتخاب کنید که حداقل ۵۰ درصد از طبابت خود را صرف درمان بیماری های ستون فقرات خود کند. دکتر متخصص ستون فقرات که اغلب بیماران مبتلا به مشکلات ستون فقرات را معالجه می کند در زمینه فن آوری ها و روش های جدیدتر نسبت به پزشکی که تنها گاهی اوقات بیماران مبتلا به ستون فقرات را معالجه می کند، به روز تر است. علاوه بر اطمینان حاصل پیدا کردن از مجوزهای پزشکی مورد نیاز، مطمئن شوید که پزشکی را انتخاب کنید که با او احساس راحتی می کنید.روی هم رفته، پیدا کردن پزشکی که می توانید به آن اعتماد داشته باشید به اندازه تجربه او اهمیت دارد.
درمان آرتروز ستون فقرات بر تسکین و کاهش درد و افزایش توانایی عملکرد بیمار متمرکز است. هدف اصلی این درمان بهره مندی بیمار از یک سبک زندگی سالم به شمار می رود. درمان ابتدایی با کاهش وزن بیمار، در صورت داشتن اضافه وزن، آغاز می شود و در مجموع از همه بیماران خواسته می شود تا وزن خود را در حد مناسبی حفظ کنند. درمان آرتروز کمر و ستون فقرات به درمان گردن درد و عوارضی که به دنبال دارد کمک میکند. ضمناً درمان شامل انجام ورزش های کمر درد می شود که گذشته از کمک به مدیریت وزن از فواید گوناگون دیگری نیز برخورداراند:
- افزایش انعطاف پذیری
- تقویت قلب
- بهبود گردش خون
- آسان تر ساختن انجام کارهای روزمرّه
شنا، پیاده روی و ایروبیک آبی از جمله ورزش هایی هستند که در برنامه درمانی گنجانده می شود و در کاهش علایم آرتروز کمر موثرند . این ورزش ها را می توان در گروه های زیر تفکیک کرد:
- نرمش های تقویتی: هدف از انجام این نرمش ها قوی تر ساختن عضله های نگه دارنده مفاصل است؛ به این منظور برای افزایش مقاومت از وزنه ها یا کش های لاستیکی استفاده می شود.
- ورزش های هوازی:این نرمش ها دستگاه گردش خون و قلب را قوی تر می کنند.
- نرمش های دامنه حرکتی: این نرمش ها انعطاف پذیری بدن را بالا می برند.
در نظر گرفتن دوره های استراحت در برنامه درمانی کلی ضروری است؛ اما بی تحرکی و خوابیدن، آتل بندی، استفاده از بریس یا دستگاه کشش برای طولانی مدت نه تنها سودمند نیست که عوارض نامطلوبی نیز به دنبال دارد. درمان های غیردارویی موجود برای استئوآرتریت ستون فقرات عبارت اند از:
کمپرس های سرد یا گرم
در این روش درمانی ساده کمپرس های یخ یا گرم بر روی مفصل آسیب دیده قرار داده می شود. (حتماً با پزشک در مورد انتخاب کمپرس سرد یا گرم یا نحوه استفاده ترکیبی از آنها مشورت کنید.)
مکمل های غذایی
استفاده از یک رژیم غذایی مناسب برای حفظ سلامتی ضروری است و بسیاری از پزشکان و درمانگران افراد را به ایجاد عادات غذایی سالم تشویق می کنند. تغییر در رژیم غذایی می تواند به بسیاری از افراد مبتلا به آرتروز هم از نوع التهابی و هم استئوآرتریت کمک کند. علاوه بر استفاده از یک رژیم غذایی سالم و متعادل، دریافت مواد مغذی اضافه از مکمل های غذایی می تواند در درمان آرتروز به شما کمک کند. برخی از این مکمل ها عبارت اند از: اسیدهای چرب امگا ۳، ویتامین E، سلنیوم و ویتامین D.
دارو
از مسکن ها نیز برای درمان ارتروز ستون فقرات استفاده می شود، بسیاری از این دسته از داروها، برای مثال استامینوفن (تایلنول) را می توان بدون نسخه از داروخانه ها تهیه کرد. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) با درجه تأثیر متفاوت نیز بدون نسخه در دسترس اند. آسپرین، سدیم ناپروکسین (الیو) و ایبوپروفن (مورتین یا ادویل) در این دسته جای می گیرند. مصرف این داروها گاهی عوارض جانبی ای چون خونریزی و سوزش شکمو به ندرت آسیب کلیوی را به دنبال دارد. کرم ها و پمادهای موضعی نیز برای درمان درد توصیه می شوند. این پمادها بر روی ناحیه دردناک مالیده می شوند، اما معمولاً تأثیر چندانی ندارند. پماد بن ـ گی و کرم اسپر نمونه های متداول این داروها به شمار می روند. همچنین امکان دارد از آنجایی که هیچ دارویی برای معکوس ساختن فرایند بیماری و بازگشت به حالت طبیعی وجود ندارد، پزشک داروهایی را برای درمان علایم ارتروز ستون فقرات تجویز کند. این داروها شامل مسکن ها، داروهای مخدرهای ملایم یا تزریق کورتیکواستروئید اطراف ستون فقرات (تزریق مواد استروئیدی در اپیدورال) می شود. شایان ذکر است که این تزریق ها مشکل اصلی را برطرف نمی کنند و گاهی هیچ اثر مثبتی در درازمدت به جای نمی گذارند. معمولاً مصرف استروئیدهای خوراکی پیشنهاد نمی شود. درمان آرتروز ستون فقرات در اکثر موارد بدون جراحی صورت می گیرد، اما گاهی چاره ای جز انجام جراحی وجود ندارد. اسئوآرتریت ستون فقرات یکی از علل تنگی مجرای نخاع یا استنوسیس است. در صورت مختل شدن عملکرد روده و مثانه، آسیب دیدن دستگاه عصبی یا ناتوانی در راه رفتن، انجام عمل جراحی ضرورت می یابد.
ماساژ
برای رفع علائم مزمن و یا دردهای شدید ناشی از استئوآرتریت در گردن یا پایین کمر می توان از منیپولاسیون (مثل روش های درمانی کایروپراکتیک یا استئوپاتیک) استفاده کرد. ماساژ درمانی می تواند درد ناشی از استئوآرتریت را کاهش داده و گردش خون را تقویت کند. این کار همچنین منجر به کاهش استرس و گرفتگی عضلانی خواهد شد. با این حال مهم است که برای این کار به یک فرد متخصص در این زمینه مراجعه کنید.
طب سوزنی
افراد مبتلا به استئوآرتریت که به دنبال روش های درمانی خارج از داروهای معمول هستند گزینه های مختلفی خواهند داشت ازجمله داروهای گیاهی تا روش های درمان دستی مثل ماساژ و روش های کایروپراکتیک. طب سوزنی نیز می تواند به عنوان یک روش درمانی مکمل برای افرادی که به درد مفاصل مبتلا هستند مفید باشد. البته اثبات فواید این روش درمانی دشوار است. با وجود اینکه بیماران می گویند این روش به آن ها کمک کرده است ولی اکثر تحقیقات به این نتیجه رسیده اند که طب سوزنی تنها مقدار خفیفی از درد و گرفتگی ناشی از استئوآرتریت را کاهش می دهد.
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست
دستگاه تحریک الکتریکی اعصاب از طریق پوست (TENS) جریان های الکتریکی را به اعصاب کمر می فرستد تا به کاهش کمردرد کمک کند. این جریان معمولاً با ولتاژ پایین آغاز می شود تا فرد بتواند در صورت نیاز شدت پالس های الکتریکی را افزایش دهد. رد شدن پالس های الکتریکی از داخل کمر ممکن است برای شما نگران کننده به نظر برسد ولی معمولاً بیماران در حین انجام این کار تنها مور مور خفیفی را احساس خواهند کرد. تحریک الکتریکی اعصاب از راه پوست یکی از روش های درمانی بدون جراحی برای رفع کمردرد است. این روش به طور متداول همراه با درمان کایروپراکتیک، تغییر در سبک زندگی و یا فیزیوتراپی به منظور تسکین درد مورد استفاده قرار می گیرد.
با توجه به مطالب فوق می توان گفت آرتروز کمر و ستون فقرات بیماری سایشی و فرسایشی است که به مفصل های فاست (مفصل های ستون فقرات) آسیب می زند. این بیماری که معمولاً تا سن 45 سالگی شروع نمی شود، در میان افراد بالای 60 سال بسیار شایع است، البته احتمال بروز آن در تمام گروه های سنی وجود دارد.
روش های درمان آرتروز زانو چیست؟
