هنگام مواجه شدن با نقص یا اختلال گفتاری ممکن است هیچ گاه به ارتودنسی فکر نکنید و یا تصورتان این باشد که ارتودنسی را نباید آن طور که دیگران تصور می کنند دربین حرفه های برتر قرار داد. اکثر افراد بدون درنظر گرفتن این حقیقت که دندان ها در شکل گیری واژگان و کاربرد زبان یا به عبارتی گفتار نقش عمده ای ایفا می کنند به متخصص گفتار، روانشناس و حتی متخصص مغز و اعصاب مراجعه می کنند.
هنگامی که فردی دارای نوعی نقص گفتاری است به گونه ای که الگوهای گفتاری او با مشکل مواجه شده و یا حتی موجب کندشدن سرعت گفتار او می شود این حالت به اختلال گفتاری معروف است. این ناهنجاری که در بین کودکان شایع تر می باشد به دلایل مختلفی نظیر مشکلات شنوایی، اختلالات عصبی و اختلالات یادگیری و روانشناسی رخ می دهد. اما با این وجود یکی از دلایلی که اغلب نادیده گرفته می شود این است که مشکلات گفتاری در برخی افراد ناشی از وضعیت دندان ها است.
اختلالات گفتاری با ارتودنسی درمان میشود
یکی از دلایل علاقه متخصصین ارتودنسی به حرفه خود این است که می توانند شاهد تحولاتی باشند که بیمار در طول درمان ارتودنسی تجربه می کند. دستیابی به یک لبخند زیبا و همچنین افزایش اعتماد به نفس بخشی از این تحولات است. اما با این حال، مزایای درمان ارتودنسی فراتر از جنبه زیبایی است و یکی از فواید عمده آن در ترازکردن دندان ها و فک ها، بهبود گفتار فرد است.
انواع خاص مال اکلوژن ها یا به عبارتی عدم تراز یا وضعیت قرارگیری غیرطبیعی دندان و فک ها می توانند نقش عمده ای در اختلالات گفتاری ایجاد کنند. از آن جایی که متخصصین ارتودنسی تخصص کافی در تشخیص، پیشگیری و درمان مال اکلوژن ها را دارند باید بتوانند مشکلات رایج گفتاری را درمان کنند. اگر سوالی در این زمینه دارید پزشک آماده کمک و پاسخگویی به سوالات شما می باشد.
مال اکلوژن و اثر آن بر روی تکلم
برخی از نقص های گفتاری ممکن است مربوط به مال اکلوژن باشد. مال اکلوژن یا ناهنجاری های دندانی به طور كلي یا به ارث برده مي شود یا مي تواند از طريق عادات بد گسترش يابد. هنگامی که یک کودک شروع به مکیدن انگشت شست خود می کند و این عادت را مدت ها و حتی تا سنین بالاتر ادامه می دهد به راحتی سبب تغییر ساختار و شکل فک خواهد شد.
این مشکل می تواند به طور مستقیم بر روی تکلم او اثرگذار باشد و حتی در بعضی از بیماران مشاهده شده است که صدا هایی مبهم و گنگ در هنگام صحبت کردن به گوش می رسد. اثرات این اختلال بر روی تلفظ صحیح کلمات و حروف نیز دیده می شود. اختلالات گفتاری به راحتی موجب تغییر تلفظ حروف و صدا ها خواهند شد. گاها بیمار به دلیل داشتن فک و دهانی کوچک و زبانی بزرگ باعث تغییر شکل دندان ها می شود. زیرا این زبان بزرگ به دندان های جلویی فشار وارد کرده و طی زمان دندان ها را جلو زده و منحرف می کند. این وضعیت نیز توسط متخصص ارتودنسی قابل تغییر و تصیحح است. در صورتی که این ناهنجاری با راهکارهای ارتودنسی درمان کامل نشد برای تکمیل فرآیند درمان جراحی زبان بزرگ انجام می شود.
بررسی اثر ارتودنسی روی لب ها
اثر ارتودنسی بر روی تکلم
ارتودنسی یکی از بهترین و اصولی ترین شیوه های درمانی است که برای رفع اختلالات گفتاری کاربرد ویژه ای دارد. ارتودنتیست با تراز کردن موقعیت دندان ها و فکین نقش قابل توجهی در رفع مشکلات مربوط به تکلم دارد. در نتیجه بیمارانی که دچار ناهنجاری های فکی و دندانی می باشند می توانند با مراجعه به متخصص ارتودنسی بر آن غلبه کنند و به اثر ارتودنسی بر روی تکلم پی ببرند.
از آنجایی که مال اکلوژن کلاس سه و دو می تواند موقعیت بافت های نرم مانند زبان را نیز تغییر دهد، این امر تکلم و تولید آوا را تحت تأثیر خود قرار می دهد. یک متخصص ارتودنسی با معاینه دقیق و بررسی موقعیت دندان ها و فک از دستگاه های ارتودنسی برای درمان استفاده می کند. در طول درمان، ارتودنسی با روندی تدریجی سبب حرکت فک ها و دندان ها می شود. اصلاح موقعیت فکین و ردیف شدن دندان ها سبب برطرف شدن مال اکلوژن شده و اثر ارتودنسی بر روی تکلم آشکار خواهد شد.
بهبود گفتار با بریس ها، اینویزیلاین یا سایر خدمات ارتودنسی
اگر ریشه اختلال گفتاری ناشی از مشکل مرتبط با موقعیت دندان یا ساختار فک باشد درمان های ارتودنسی می توانند مفید باشند. برخی از رایج ترین مشکلات گفتاری که با ارتودنسی درمان می شوند عبارتند از:
نوک زبان حرف زدن/ سوت زدن
افرادی که نوک زبانی حرف می زنند معمولا در تولید آواهای س (s) و ز(z) مشکل داشته و اغلب به جای آن ها حرف ذ (th) را بکار می برند. صداهای سوت دار معمولا با صداهای نوک زبانی در یک مقوله گنجانده می شوند اما در صداهای سوت دار لزومی به اتصال زبان به دندان های فوقانی نیست. درعوض، این صداها ناشی از خروج نادرست هوا می باشد. افراد مبتلا به مال اکلوژن هایی نظیر اوربایت، اوپن بایت و فاصله بین دندان های قدامی که با بریس ها و یا اینویزیلاین قابل درمان هستند معمولا نوک زبانی صحبت می کنند و یا هنگام تولید برخی آواها سوت می زنند.
مشکل تولید آواهای بی صدا
به غیر از صداهای s و z که با نوک زبانی تولید می شوند، صداهای دیگر را چگونه تولید می کنیم. حروف بی صدا و یا آواهایی که نیاز به تاکید خاص دارند ممکن است تحت تاثیر مال اکلوژن ها قرار گیرند. به عنوان مثال، صداهای آرواره ای ( t،d وn) ممکن است تحت تاثیر آندربایت، کراس بایت، کراودینگ یا اوپن بایت قرار گیرند. به شکرانه نوع آوری در خدمات ارتودنسی امروزه چنین مشکلاتی را با کمک بریس ها یا اینویزیلاین به تنهایی و یا در ترکیب با تجهیزات دیگر می توان برطرف نمود.
لکنت زبان
نبودن فضای کافی در دهان موجب می شود آواهای گفتاری بریده بریده ادا شوند. با تشخیص زودهنگام و اجرای ۲ فاز درمانی، قبل از تراز دندان ها با بریس در دوره نوجوانی می توان رشد فک را هدایت کرده و فضای کافی برای رشد دندان های دائمی را ایجاد نمود. لکنت زبان حتی در بزرگسالی نیز قابل درمان است.
