تنگه بلاغی تنگهٔ دراز و گودی در جنوب غربی جلگه پاسارگاد و در شمال جاده جیسقان به قصرالدشت در دشت زیبای کمین واقع شده‌است. درازای تنگه حدود 12 کیلومتر و عرض آن 200 تا 500 متر است ولی این پهنا قابل عبور نیست زیرا رودخانه پلوار یا سیوند و درختان انبوه و جنگلی اطراف رود عبور را مشکل کرده و تنها از کمر کوه که دارای راه باریکی است می‌توان گذشت. گذرگاه تنگه پس از گذشتن از پوزه‌های سنگ بر، تیرانداز ٬پوزه سرخ به دشت گسترده‌ای به نام دشت بلاغی می‌رسد. در آغاز تنگه در دامنه کوه راه باریکی به پهنای 5/1 متر و به درازای حدود 200متر در سنگ کوه تراشیده شده که جالب و حائز اهمیت است و آثار آن می‌رساند که مربوط به دورانهای خیلی دور می‌باشد. برحسب نیاز به رفت‌وآمد بسیار، دیوار گذرگاه سنگی را از بالا تراش داده و در بعضی جاها از یک متر تا ده متر پهنا داده‌اند. در وسط تنگه پایه‌های پلی دیده می‌شود که برای گذشتن از این سوی آب به سوی دیگر در قدیم‌الایام ساخته بودند. تنگهٔ بلاغی به موازات تنگهٔ سعادت آباد قرارگرفته ولی همانقدر که تنگهٔ سعادت آباد خشک می‌باشد این تنگه با صفا و پر درخت است و بدون شک در دوران شاهنشاهی هخامنشی و قرنها پس از آن راه مواصلاتی تخت جمشید و نقش رستم و استخر به پاسارگاد از همین طریق بوده و از این شهر به سوی هگمتانه می‌رفتند.
تنگهٔ بُلاغی (بلاغ به معنی چشمه در زبان ترکی) تنگه ای است نزدیک روستایی باستانی (در پی اکتشافات اخیر احتمالاً شهری بزرگ) در استان فارس ایران، بین پاسارگاد و تخت جمشید و در نزذیکی مرکز شهرستان پاسارگاد سعادت شهر قرار دارد و به باور باستان شناسان زمانی در مسیر راه شاهی یا جادهٔ سلطنتی و از شواهد راه‌سازی دوران پادشاهی هخامنشیان قرار داشته‌است. این شاهراه نخستین جاده بین‌المللی شناخته شده جهان است. راه شاهی، شاهراه و مسیری زیارتی و کاروان رو بوده که پاسارگاد را به تخت جمشید و شوش و دیگر مناطق شاهنشاهی ایران پیوند می‌داده‌است که به نوبه خود جدا از سایر آثار و کشفیات دیگر، یک اثر باستانی مهم به‌شمار می‌آید.
جاده‌ای که به فرمان داریوش بزرگ هخامنشی ساخت آن از سارد (پایتخت لیدی) آغاز شد و پس از اینکه پاسارگاد را به تخت جمشید پایتخت هخامنشیان متصل کرد، به شوش کشیده شد و از همان زمان به نام راه شاهی معروف شد. داریوش شاه بارها و بارها برای اداره امور کشوری و برگزاری جشن‌های بهاره در تخت جمشید با گردونه (ارابه) ویژه خود از این جاده گذر کرد.
این جاده که سده‌هاست در زیر خروارها خاک مدفون شده سرشار است از خاطره‌ها، از پیروزی‌ها، از عبور پر از جلال و شکوه داریوش و خشایارشا و اردشیر و دیگر شاهان هخامنشی در طول 220 سال سلطنت، از جشن‌ها و … ناگهان از سایه وحشت‌انگیز جنگ، از تعقیب داریوش سوم به وسیله اسکندر مقدونی که از همین راه داریوش می‌گریزد و پس از سه روز «بسوس» (قاتل داریوش) باز از همین راه سر داریوش سوم هخامنشی را می‌آورد و بر دامن اسکندر می‌افکند و پس از آن آتش و خون. و آرامشی 250 ساله که بر این سرزمین حاکم بود دستخوش طوفان حوادث شده و همه چیز برباد می‌رود. مجموعه کاخ‌های ساخته شده بر روی صفه تخت جمشید به‌وسیله اسکندر به آتش کشیده می‌شود و اسکندر و سربازانش باز از همین راه به طرف شوش حرکت کرده و آنجا را نیز ویران می‌کنند.
از این مکان باستانی اطلاعات زیادی در دسترس نبود، تنها در سال 2005 در پی اکتشافات گروه‌های باستان‌شناسی از ایران، آلمان، استرالیا، ایتالیا، فرانسه، ژاپن، لهستان و هلند اطلاعات قابل توجهی بدست آمد.
تنگه بلاغی در واقع دره ای در شهر پاسارگاد است که وجود رودخانه و درختان باغ هایی که در اطراف آن قرار دارد، باعث شده تا تنگه یک مکان تفریحی برای گردشگران حتی مردم بومی استان فارس تبدیل شود. در قسمت درون دره که قابل عبور نیست و در بالا به آن اشاره کردیم، رودخانه سیوند گذر می کند. در اطراف رودخانه هم درختان و برخی از باغ ها که از راه های دیگری دسترسی دارند وجود دارد درون دره را به یک مکان زیبا و چشم گیر تبدیل کرده اند. در قسمت بالای دره که همان اولین جاده بین الملی وجود دارد یک راه باریک است، کوه یا بهتر است بگوییم سنگ هایی به طور دیواره وجود دارند که اطراف تنگه را پوشانده اند. بر روی این سنگ ها می توان نقص و نگارهای تاریخی را مشاهده کرد که امروزه علاوه بر این که افراد برای تفریح به تنگه بلاغی می روند، از آثار به جا مانده تاریخی این منطقه هم بازدید می کنند. همان طور که در بالا هم بیان کردیم، آثارهای زیادی از گذشته در این مکان وجود دارد که حتی تاریخ برخی از آن ها به پیش از دوره و سلسه هخامنشی باز می گردد. اما نقش نگاره هایی هم از هخامنشیان در تنگه وجود دارد که بازدید از آن ها خالی از لطف نیست. برخی از آثار به جا مانده در تنگه بلاغی عبارت اند از: دو اسکلت کشف شده که در زمین دفن شده اند و جواهراتی را در گور به همراه دارند، خمره و کوزه ای متعلق به هخامنشیان، کارگاه شراب سازی، کارگاه سفال سازی که قدمت آن مربوط به 7500 سال پیش است، مهر سنگی که نقش و نگارهایی عجیب دارد، محیط باستانی با قدمتی حدود 7000 هزارسال، روستای از بین رفته که امروزه بقایای کمی از آن به جا مانده است. این روستا دیوارهای کوتاه سفالی دارد، قبرستان یا بهتر است بگوییم گورستانی با قدمتی 6000 هزار سال، گورستان دیگری که سنگی است و محققان حدس زده اند متعلق به ساسانی باشد، آثاری به جا مانده از دوره ایلامی، حوضی تاریخی که با سنگ و کمی گچ ساخته شده است.
برای بازدید کردن از تنگه بلاغی، ابتدا باید به پاسارگاد سفر کنید پس از آن محدودیتی برای بازدید از تنگه وجود ندارد، اما در هنگام بازدید مراقب ارتفای دره باشید تا آسیبی به شما وارد نشود. همچنین فراموش نکنید که از بقیه جاذبه های تاریخی پاسارگارد هم بازدید کنید و یک تجربه تاریخی برای خود و خانواده تان بسازید.
قطعا تاکنون با توجه به مطالبی که در بالا بیان شد، متوجه شده اید که تنگه بلاغی، در یک محیط دره مانند واقع شده است، از همین رو دسترسی با تمام وسایل نقلیه امکان پذیر نیست و تا حدی می توان وسایل نقلیه را جلو آورد و بقیه راه را باید با پیاده روی طی کرد. تنگه بلاغی در اصل در بین شهر تاریخی پاسارگاد و مرودشت واقع شده است که تمام افراد بدون محدودیت می توانند از آنجا بازدید کنند.
تنگه بلاغی که با نام تنگ بلاغی نیز شناخته می‌شود، دره‌ای است به طول 18 کیلومتر که در جنوب مجموعه پاسارگاد، استان فارس قرار دارد و از جاهای دیدنی مرودشت به شمار می‌آید. عرض این تنگه از 500 متر تا 10 کیلومتر تغییر می‌کند و عبور رودخانه دائمی سیوند یا بلاغی از میان آن محیطی سرسبز و سرزنده را پدید می‌آورد. همین موضوع نیز موجب پی‌ریزی تمدن‌های زیادی در اطراف این دره شده است و تاکنون بیش از 140 اثر باستانی را از دوره ماقبل تاریخ تا دوره اسلامی در این ناحیه شناسایی کرده‌اند.
