آستیگماتیسم که در اصطلاح رایج با لفظ «آستیگمات» شناخته می شود، بیماری رایج چشمی است که دید را با مشکل مواجه می کند و این مشکل می تواند توسط عینک، لنز و یا عمل جراحی برطرف شود.دلیل اصلی بروز این وضعیت به این خاطر است که چشم به صورت کامل کروی نیست و این موضوع باعث بوجود آمدن خطای انکساری می شود. آستیگماتیسم تقریبا در همه افراد وجود دارد و تنها شدت و ضعف آن بین افراد متفاوت است. برای تصحیح این خطا معمولا از عینک، لنز و یا جراحی کمک گرفته می شود.چشم انسان کروی است و در شرایط عادی زمانی که نور به داخل چشم راه میابد، ممکن است منکسر و یا منحرف شود و با این شرایط یک تصویر واضح از منظره، در مغز جای می گیرد. اما چشمی که دچار آستیگماتیسم است، بیشتر به شکل توپ راگبی و یا انتهای یک قاشق در می آید. برای این دسته از افراد زمانی که نور وارد چشم می شود، نور به جهات بیشتری منکسر می شود و همین پدیده سبب می شود تا وی تنها نقطه خاصی را واضح ببیند و بقیه نقاط در فواصل دیگر به صورت تار و یا مواج دیده شوند.
علل آستیگماتیسم
چشم دو ساختار با سطوح خمیده دارد که نور را روی شبکیه منعکس می کند که باعث می شود تصاویر تشکیل شوند:
- قرنیه، سطح جلوی شفاف چشم به همراه ساختارهای اشکی
- عدسی، یک ساختار شفاف در داخل چشم است که شکلش را تغییر می دهد تا به تمرکز روی اشیاء نزدیک کمک کند
در یک چشم کاملاً طبیعی، هر یک از این عناصر مانند سطح یک توپ صاف، دارای انحنای گرد است. برای تشکیل تصویر در پشت چشم، قرنیه و عدسی دارای چنین انحنا همه نور ورودی را به طور مستقیم روی شبکیه متمرکز می کنند.
خطای انکساری
اگر قرنیه یا عدسی به شکل تخم مرغ و با سطح ناصاف باشد، پرتوهای نور به صورت یکسان خم نمی شوند، که دو تصویر متفاوت را تشکیل می دهد. این دو تصویر با هم هم پوشانی دارند یا با هم ترکیب می شوند و باعث تاری دید می شوند. آستیگماتیسم نوعی خطای انکساری است.آستیگماتیسم وقتی اتفاق می افتد که انحنای قرنیه یا عدسی در یک سمت بیشتر از سمت دیگر باشد. اگر قرنیه شما دارای منحنی های نامنظم است، دچار آستیگماتیسم قرنیه هستید. اگر عدسی شما دارای منحنی های نامنظم است، آستیگماتیسم عدسی دارید.هر نوع آستیگماتیسم می تواند باعث تاری دید شود. تاری دید ممکن است بیشتر در یک جهت به صورت افقی، عمودی یا مورب رخ دهد.آستیگماتیسم ممکن است از بدو تولد وجود داشته باشد، یا بعد از آسیب دیدگی چشم، بیماری یا جراحی ایجاد شود. آستیگماتیسم با خواندن در نور ضعیف یا تماشای تلویزیون از فاصله کم بدتر نمی شود.
انواع
در کنار آستیگماتیسم قرنیه، که شایع ترین نوع است، سه نوع دیگر از آستیگماتسیم می توانند اتفاق بی افتند.
آستیگماتیسم عدسی
این نوع، مشابه با آستیگماتیسم قرنیه است. منتها بیشتر عدسی را بجای قرنیه تحت تاثیر خود قرار می دهد.عدسی به جای داشتن یک انحنای طبیعی، دچار تغییراتی می شود که باعث می شوند تصویر به خوبی به خلف چشم یا شبکیه نرسد. اکثر بیمارانی که آستیگماتیسم عدسی دارند، قرنیه ای با شکل سالم دارند.
درمان دوربینی چشم چگونه انجام می گیرد؟
سایر راه ها دسته بندی آستیگماتیسم
آستیگماتیسم همچنین می تواند با توجه به نقایص انکساری موجود، دسته بندی شود.
- آستیگماتیسم نزدیک بین: زمانی رخ می دهد که آستیگماتیسم همراه با نزدیک بینی باشد و دو منحنی در جلوی شبکیه متمرکز شوند.
- آستیگماتیسم دوربین: زمانی رخ می دهد که آستیگماتیسم همراه با دور بینی باشد و دو منحنی در پشت شبکیه متمرکز شوند.
- آستیگماتیسم مختلط: زمانی اتفاق می افتد که یکی از منحنی دور بین و دیگری نزدیک بین باشد.
عادی یا غیرعادی
آستیگماتیسم می تواند عادی یا غیرعادی باشد.در صورتی عادی بودن آن، دو منحنی نسبت به هم زاویه ۹۰ درجه دارند، اما اگر غیرعادی باشد این زاویه ۹۰ درجه نیست.آستیگماتیسم غیرعادی، می تواند به دلایلی مثل ضربه، جراحی یا بیماری های چشمی مثل قوز قرنیه رخ دهد؛ که در آنها قرنیه به تدریج ضخیم تر می شود.
علائم و نشانه های آستیگمات یا آستیگماتیسم چشم به این شرح است:
- دید تار یا به هم ریخته
- خستگی یا ناراحتی چشم
- سردرد
- مشکل دید در شب
- دوبینی
زمانی که علائم چشمی ، لذت فعالیت های شما را کاهش داد یا در انجام کارهای روزانه تداخل ایجاد کرد ، نزد پزشک بروید.پزشک می تواند تشخیص دهد که آیا آستیگمات دارید یا خیر و اگر مبتلا به آستیگمات باشید ، درجه آن را تشخیص می دهد و سپس راه های درمان را به شما پیشنهاد می دهد.
آستیگماتیسم کودکان و بزرگسالان:
ممکن است کودکان متوجه تاری دید نشوند ، بنابراین باید توسط چشم پزشک در این زمان ها معاینه شوند.
آستیگماتیسم در طول دوران نوزادی:
- طی مراقبت های کودکی تا سن شروع مدرسه
- در طول دوران مدرسه، هر یک یا دو سال ، توسط پزشک یا بررسی داخل مدرسه.
