دور بینی چشم یا هایپروپی یکی از مشکلات شایع بینایی است که در سنین مختلف می تواند ظاهر شود. تشخیص به موقع و اقدامات درمانی مناسب می تواند در کاهش شدت این مشکل بسیار موثر باشد. در ادامه با این معضل بینایی بیشتر آشنا شده و راه های تشخیص و درمان آن را بیان می کنیم.
دوربینی چشم در کودکان
دور بینی چشم در بین کودکان نیز شایع است و لازم است با مشاهده علائمی مانند مالیدن زیاد چشم، دوری از درس و سر درد داشتن کودک سریعا بینایی او توسط متخصص چشم و یا اپتومتریست بررسی شود. کودکانی که دوربيني دارند می توانند به راحتی چارت چشم را بخوانند، اما ممکن است در خواندن کتاب درسی که درست در مقابل آنها قرار دارد، مشکل داشته باشند. در نتیجه پیش بینی اغلب در غربالگری های بینایی ساده که در مدرسه انجام می شود، از دست می رود. ممکن است در سن های بالا، پیرچشمی با دوربینی اشتباه گرفته شود چرا که از نشانه های اولیه پیر چشمی می توان به عدم توانایی تمرکز بر اشیاء نزدیک نام برد.
عوامل ایجاد کننده دوربینی یا هایپروپی
علت ایجاد دوربینی این است که پرتوهای نوری که وارد چشم می شوند به جای تمركز روي شبكيه، در پشت شبکیه تمرکز می کنند. قطر چشمان یک فرد مبتلا به دوربینی کوتاهتر از حد طبیعی است. ممکن است کودک در حین تولد به مشکل دوربینی مبتلا باشد.گاهي اوقات افراد هايپروپي را با پيرچشمي اشتباه مي كنند. چرا كه اين امر نيز باعث اختلال در ديد نزديك مي شود ولي علت آن كاملا متفاوت است. عوامل ارثی و مادرزادی، مشکلات شبکیه و تومور از دیگر دلایل ایجاد دوربینی یا هایپروپی هستند.
دوربيني را می توان با کمک عینک یا استفاده از لنزهای تماسی اصلاح کرد تا الگوی خم شدن پرتوهای نور در چشم تغییر و اصلاح شود. اگر نسخه تجویز عینک یا لنز شما با علامت مثبت مانند 2.50+شروع می شود، شما مبتلا به دوربينی هستید. افراد مبتلا به دوربینی لازم است در حین فعالیت های نزدیک مانند کار با رایانه، خواندن و نوشتن یا فعالیت های دستی از عینک یا لنز مناسب خود استفاده کنند. هنگام انتخاب عینک مناسب برای دوربینی، لنزهای با شاخص ضريب شكست بالاتر انتخاب می شود. این لنزها باریک تر، سبک تر و دارای نمای جذاب تری هستند. استفاده از لنزهای آسفریک باعث کاهش نیاز به عینک های بزرگنمایی شده یا "bug-eye" برای هایپروپی می شود.
انواع دوربینی
- دوربینی ساده: معمولا به علت کاهش قدرت تطابق یک چشم و یا به علت کاهش طول قدامی خلفی چشم و یا کاهش ضریب شکست اجزای اپتیکی چشم ایجاد می گردد.
- دوربینی پاتولوژیک: معمولا به صورت مادرزادی در شکل یک عارضه ظاهر می گردد، مثلا فقدان عدسی در چشم، جابجایی عدسی، تغییرات شکل و انحنای سطح انکساری.
- دوربینی Fanctional: این نوع دوربینی به علت فلج عضلات مژگانی چشم و فقدان نیروی تطابق در چشم ایجاد می شود.
دوربینی چشم از چه زمانی شروع می شود؟
دوربین اغلب در اوایل کودکی آغاز می شود، اما با رشد طبیعی این مشکل حل می شود. اگر یک کودک در ۹ سالگی همچنان دوربین باشد می توان این مشکل را اصلاح کرد.از ۴۰ سالگی به بعد پیر چشمی اتفاق می افتد یعنی چشم به طور طبیعی توانایی تمرکز بر روی اشیا را از دست می دهد. با بدتر شدن پیر چشمی، دید نزدیک و دید دور و تار می شود.اگر دوربینی درمان نشود، عوارض جبران ناپذیر ازجمله فشار بر روی چشم که منجر به سردرد می شود و نیز مشکل در هنگام رانندگی یا کار با ابزار های خاص برای فرد ایجاد می شود.
درمان دوربینی چشم
هدف از درمان دوربینی کمک به تمرکز نور بر روی شبکیه از طریق استفاده از لنزهای اصلاحی یا جراحی عیوب انکساری چشم است.
لنزهای تجویزی
در جوانان، همیشه نیازی به درمان نیست، زیرا لنزهای بلوری در داخل چشم به اندازه کافی انعطاف پذیر هستند تا شرایط به وجود آمده را تحمل کنند. اما بسته به میزان دوربینی فرد، ممکن است برای بهبود بینایی نزدیک نیاز به تجویز لنزهای تجویزی به خصوصی باشد. با بالا رفتن سن و کاهش انعطاف پذیری لنزهای داخل چشمی، حتماً باید لنزهای تجویزی برای بهبود عیوب انکساری چشم تجویز شود. استفاده از لنزهای تجویزی با خنثی کردن میزان انحنای قرنیه یا اندازه (طول) چشم، به درمان دوربینی فرد کمک خواهد کرد.
انواع لنزهای تجویزی عبارتند از:
عینک
- این یک روش ساده و ایمن برای کاهش علائم ناشی از دور بینی است.
- لنزهای عینک مختلفی وجود داشته و شامل مدل تک کانونی، دو کانونی، سه کانونی و چند کانونی می شود.
لنزهای چشمی
- این لنزها برای برطرف شدن عیوب انکساری باید دقیقاً روی چشم فرد قرار گیرند.
- این لنزها با مواد و طرح های متنوعی از جمله نرم و سفت یا سخت در شکل های کروی، toric، چند کانونی و تک کانونی موجود هستند. از پزشک چشم خود در مورد مزایا و معایب استفاده از لنزهای چشمی صحبت کرده و بهترین و مناسب ترین لنز با توجه به عیب انکساری چشم خود را تهیه کنید.
جراحی عیوب انکساری چشم
اگرچه که بیشتر روش های جراحی درمان عیوب انکساری برای درمان نزدیک بینی استفاده می شود، اما می توان از این شیوه درمانی برای بهبود دوربینی خفیف تا متوسط نیز استفاده کرد. این روشهای جراحی با تغییر شکل انحنای قرنیه، دور بینی را اصلاح می کنند.
روش های جراحی انکساری شامل موارد زیر می شود:
لیزیک (LASIK)
با این روش، جراح یک فلپ نازک را بر روی شبکیه چشم شما به وجود آورده و سپس از لیزر برای اصلاح انحنای قرنیه دچار دوربینی استفاده خواهد کرد. بهبودی جراحی لیزیک معمولاً سریعتر بوده و دوره نقاهت کوتاه تری خواهد داشت. این عمل جراحی رفع عیوب انکساری چشم معمولاً ناراحتی کمتری نسبت به عمل های مشابه درمانی دارد.
لازک (LASEK)
- در این عمل جراحی، جراح یک فلپ بسیار نازک بر روی بیرونی ترین قسمت قرنیه (اپیتلیوم) ایجاد می کند.
- سپس از لیزر برای تغییر شکل لایه های بیرونی قرنیه و تغییر انحنای آن استفاده نموده و سپس اپیتلیوم مجدداً سرجای خود قرار خواهد گرفت.
پی آر کی (PRK)
- روش انجام این عمل جراحی بسیار شبیه به لازک است.
- جراح کاملاً اپیتلیوم را برداشته، سپس از لیزر برای تغییر شکل قرنیه استفاده می کند.
- لایه اپیتلیوم مجدداً سر جای خود بازنگشته و بعد از مدتی خود به خود به طور طبیعی مطابق با شکل جدید قرنیه فرد رشد خواهد کرد.
بهتر است قبل از انجام این عمل های جراحی برای رفع عیوب انکساری چشم خود با پزشک در مورد عوارض جانبی احتمالی صحبت کنید، زیرا این روش قابل برگشت نیست. همچنین دقت داشته باشید که تا زمانی که شماره چشم شما ثابت نشده، انجام عمل جراحی عیوب انکساری چشم توصیه نمی شود.