شرط اشتغال زوجه ضمن عقد ازدواج نیز از جمله شروطی است که زوجین می‌توانند در ذیل سند نکاحیه و یا به طور رسمی در دفاتر ثبت اسناد بیاورند. مطابق قانون اساسی هر کسی حق دارد شغلی را که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی و حقوق دیگران نیست، انتخاب نماید. اما ممکن است به دلیل برخی حساسیت های خانوادگی، مرد مانع اشتغال همسرش شود و در این شرایط شاغل شدن زوجه با سختی همراه است چرا که زن می‌بایست از همسرش تمکین عام و خاص کند که تمکین در معنای عام به معنای اطاعت و حرف شنوی زن از شوهرش است و قانونا مرد رئیس خانواده است. در نتیجه چنانچه زوجه تمایل به اشتغال دارد بهتر است هنگام ازدواج در خصوص این موضوع با زوج توافق کنند و آن را ضمن ازدواج شرط کنند. البته باید توجه داشت که شغل زوجه مطابق قانون نباید منافی و خلاف مصالح خانوادگی یا حیثیت خود و یا حیثیت و شخصیت زوج باشد. بنابراین حتی با شرط نمودن حق اشتغال برای زوجه ضمن عقد ازدواج اگر هر زمانی شوهر ثابت کند که شغل زن مخالف مصالح حیثیتی و یا شخصیت و جایگاه اجتماعی مرد می‌باشد، زن را می تواند از اشتغال به آن کار منع نماید.
دقت داشته باشید که تنها در صورت اثبات چنین موردی زن صرفا از اشتغال به آن شغل خاص منع می‌شود و می تواند به شغل دیگری که مخالف با مصالح خانوادگی نباشد مشغول شود.
در کل باید گفت که قاضی در رسیدگی به درخواست منع اشتغال زوجه چه حق اشتغال او شرط شده باشد چه حق اشتغال شرط نشده باشد، با بررسی جوانب مختلفی همچون نوع شغل، سطح فرهنگ و مالی خانواده، موقعیت و جایگاه مذهبی و اقتصادی خانواده، سابقه اشتغال و محیط زندگی و … حکم صادر می کند.
نکته دیگر اینکه ضمن سند نکاحیه یکی از شروط 12 گانه عدم اشتغال زوج (مرد) به شغل منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه می‌باشد در صورت توافق در این خصوص زن نیز می‌تواند با اثبات اینکه شغل همسرش در تضاد با مصالح خانوادگی و جایگاه اجتماعی اوست دادخواست منع اشتغال مرد را به دادگاه خانواده ارائه کند.
نظریه مشورتی شماره 2997 2/8/61: مردی در هنگام ازدواج می دانسته که همسرش کارمند دولت است و با رضایت به این امر با او ازدواج کرده است. آیا اکنون پس از گذشت مدتی از وقوع ازدواج می تواند مانع از اشتغال وی به آن شغل شود یا خیر؟
هر چند اشتغال زن در سازمانهای دولتی را نمی توان منافی با حیثت او تلقی کرد لیکن حکم ماده 1117 قانون مدنی به طور عام و اطلاق این است که شوهر می تواند زن خود را از حرفه یا صنعتی که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیت خود یا زن باشد منع کند .بنابراین در صورتی هم که شوهر قبل از ازدواج به وضع استخدامی زن آگاه بوده و با رضایت کامل بر این ، صیغه عقد نکاح جاری شده باشد می تواند از اختیار قانونی خود استفاده کند . هر چند شخصا نمی‌تواند از اشتغال همسرش جلوگیری کند و بهر تقدیر باید طی دادخواستی به ادعا و رد درخواست شوهر مبنی بر اینکه حرفه یا صنعت عیال او منافی با مصالح خانودگی و حیثیت خود و یا زن است رسیدگی و نفیا یا اثباتا در موضوع اظهار نظر نماید.
عدم پرداخت نفقه به مدت 6 ماه و عدم امکان الزام او به پرداخت
سوء رفتار یا سوء معاشرت به حدی که ادامه زندگی غیر قابل تحمل باشد
بتلاء زوج به امراض صعب العلاج به گونه ای که در ادامه زندگی ایجاد خطر کند
جنون
اشتغال زوج به شغلی که منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد
محکومیت زوج به حکم قطعی پنج سال حبس یا بیشتر
اعتیاد زوج به هرگونه ماده‌ای که برای زندگی مضر باشد و ادامه زندگی را دشوار سازد.
ترک زندگی مشترک بدون عذر موجه یا شش ماه غیبت متوالی
محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب هرگونه جرمی مغایر با شئون خانوادگی
عدم بارداری زوجه پس از گذشت پنج سال از زندگی مشترک به علت عقیم بودن یا عوارض جسمی زوج
مفقودالاثر شدن زوج و پیدا نشدن پس از گذشت 6 ماه از مراجعه زوجه به دادگاه
ازدواج مجدد بدون رضایت زوجه یا عدم اجرای عدالت میان آنها
