طبق قوانین وضع شده در قانون مدنی هر کدام از طرفین (زن و مرد) می توانند بر سرشروطی را که در سند ازدواج ذکر شده توافق نمایند. همچنین حسب ماده 1119 قانون مدنی، هریک از زن و مرد، می توانند شروطی که خلاف مقتضای ذات عقد نباشد را به عنوان شرط ضمن عقد، در سند ازدواج درج کند. قرار دادن شروط ضمن عقد و پذیرش آن ها، برای طرفین عقد، موجبات ایجاد حق و تکلیف می گردد.
به همین منظور مجموعه مدونی از شروط های ضمن عقد (شروط دوازده گانه عقدنامه) از قبل و به صورت چاپ شده در سند ازدواج قید شده است که در هنگام عقد از زوجین درخواست می گردد تا با امضاء آن پذیرش آن را از سوی خود اعلام نمایند. امضاء این شروط به معنای پذیرش آن بوده و بار قانونی دارد. به همین علت افراد باید از این شروط و آثار حقوقی آن مطلع باشند.
عدم پرداخت نفقه زوجه از سوی شوهر به مدت 6 ماه و عدم امکان الزام او به پرداخت نفقه. در این مورد زوجه باید نسبت به مطالبه نفقه معوقه اقدام نماید در صورتی که زوج در مرحله اجرای حکم از پرداخت نفقه ( به صورت نقد یا اقساط ) امتناع نماید زوجه می تواند تقاضای طلاق بنماید.
سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل کند. مانند ضرب و جرح زوجه توسط زوج و اعتیاد وی.
ابتلای زوج به امراض صعب‌العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره انگیز باشد. توجه داشته باشید بعضی بیماریها مانند روماتیسم یا دیابت صعب العلاج هستند اما ایجاد مخاطره برای زوج مقابل نمی کند. تشخیص مخاطره آمیز بودن با پزشکی قانونی است.
جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد. (منظور جنون ادواری است.). در صورتی که جنون زوج مستقر باشد از موارد فسخ نکاح است ولی اگرجنون زوج مستقر نباشد، شامل شرط چهارم مندرج در عقدنامه‌ها می‌گردد.
عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح، منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد (مثلا زوج گدایی کند). در صورتی که دادگاه زوج را از اشتغال یه شغلی که نافی حیثیت زوجه است منع نماید و زوج در مدت زمانی که دادگاه تعیین کرده است همچنان به شغل فعلی خود مبادرت ورزد، حکم به اجرای طلاق توسط زوجه به وکالت از زوج صادر می‌نماید.
محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات 5 سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که مجموعا منتهی به 5 سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد.
اعمال این شرط منوط به تحقق شرایطی است که عبارتند از :
الف) محکومیت قطعی زوج: یعنی حکم صادره باید قطعی باشد و شامل قرار بازداشت موقت نمی شود.
ب) میزان محکومیت حبس 5 سال یا بیشتر می باشد.
ج) اجرا شدن حکم مجازات حبس: زوجه به استناد این شرط زمانی می تواند درخواست طلاق دهد که حکم در حال اجرا باشد در مواردی که اجرای مجازات حبس شروع نشده ، یا در مواردی که اجرای حکم به اتمام رسیده است، زوجه نمی‌تواند به استناد شرط فوق، درخواست طلاق نماید. در تمام این موارد، در صورتی حق طرح دعوای طلاق برای زن ایجاد میشود که حکم قطعی محکومیت شوهر صادر شود و مرد در زندان باشد.
ابتلای زوج به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و ادامه زندگی را برای زوجه دشوار کند. اعتیاد زوج در صورتی موجبات حق طلاق برای زن می شود که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد. یعنی میزان اعتیاد به اندازه ای باشد که زوج نتواند وظایف زناشویی و پرداخت نفقه و .. را برای زوجه فراهم کند.
زوج، زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند یا 6 ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت کند. (تشخیص ترک زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه است). ترک زندگی مشترک توسط زوج با غیبت فرق دارد. در این شرط زوج با اراده حود نسبت به ترک زندگی مشترک اقدام می نماید در صورتی که زوج که زندگی مشترک را ترک کرده ولی هزینه های زندگی زوجه را فراهم نماید تأثیری در تحقق شرط هشتم ندارد. در صورتی که ترک زندگی مشترک زوج به دلایل غیراردای مانند حبس و توقیف، بیماری و… باشد زوجه نمی تواند به این علت درخواست طلاق نماید.
محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب جرم و اجرای هرگونه مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زوجه باشد. تشخیص اینکه مجازات مغایر با حیثیت خانوادگی بوده، با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف و موازین دیگر با دادگاه است.
در صورتی که پس از گذشت 5 سال، زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن یا عوارض جسمی دیگر صاحب فرزند نشود. زوجه زمانی می تواند به این شرط استناد و تقاضای طلاق نماید که عقیم بودن زوج یا بچه دار نشدن او به علت عوارض جسمی باشد.
در صورتی که زوج مفقودالاثر شود و ظرف 6 ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.
زوج همسر دیگری بدون رضایت زوجه اختیار کند یا به تشخیص دادگاه، نسبت به همسران خود اجرای عدالت ننماید. تحقق این شرط منوط به ازدواج زوج می باشد که هم شامل ازدواج دائم و هم ازدواج موقت می باشد. در صورتی که زوج به دلیل نشوز زوجه یا دلایل دیگر اجازه ازدواج مجدد را از دادگاه صالح دریافت کند زوجه نمی‌تواند به این شرط استناد نماید.
با شرح این موارد که در عقدنامه برای زوجین وجود دارد ، خواستیم تا با معنی آنها به طور موسع و جامع آگاه شوید و اگر برخلاف میل باطنی هر کدام از طرفین بود میتوانید آن راحذف کنید.امیدواریم با مطالعه این سری از مقالات لذت برده باشید.
