انواژیناسیون (in-tuh-suh-SEP-shun) یک بیماری جدی است که در آن بخشی از روده به داخل قسمت مجاور روده می لغزد. این عمل تلسکوپ اغلب مانع از عبور غذا یا مایعات می شود. انواژیناسیون همچنین جریان خون بخشی از روده را که تحت تأثیر قرار گرفته است قطع می کند. این می تواند منجر به پارگی روده (سوراخ شدن)، عفونت و مرگ بافت روده شود.
درهم رفتگی شایع ترین علت انسداد روده در کودکان زیر 3 سال است. علت بیشتر موارد انواژیناسیون در کودکان ناشناخته است. اگرچه انواژیناسیون در بزرگسالان نادر است، اکثر موارد انواژیناسیون بزرگسالان نتیجه یک بیماری زمینه ای مانند تومور است.در کودکان، روده ها را معمولاً می توان با یک روش جزئی به موقعیت خود برگرداند. در بزرگسالان، اغلب برای اصلاح مشکل به جراحی نیاز است.
نشانه های انواژیناسیون در بزرگسالان
کودک مبتلا به حملات متناوب درد شدید شکم مراجعه می کند که این حملات اغلب با بالا کشیدن پاها همراه است. ممکن است از رکتوم بیمار موکوس آغشته به خون دفع شود که ظاهر آن به ژله کشمش، شباهت دارد. در مراحل دیررس تر، این عارضه ممکن است به انسداد روده شباهت یابد و با استفراغ و اتساع شکم همراه شود. در بزرگسالان ممکن است علائم غیراختصاصی باشند.
از آنجایی که انواژیناسیون در بزرگسالان نادر است و علائم این اختلال اغلب با علائم سایر اختلالات همپوشانی دارند، شناسایی آن چالش برانگیزتر است. شایع ترین علامت درد شکم است که می آید و می رود. حالت تهوع و استفراغ نیز ممکن است رخ دهد. گاهی اوقات افراد برای هفته ها قبل از مراجعه به پزشک علائمی دارند.
علل درهم روی روده
روده شما مانند یک لوله طولانی شکل است. در درهم رفتگی روده یک قسمت از روده شما – معمولاً روده کوچک – درون قسمت مجاور سرازیر می شود. این بیماری گاهی تلسکوپی شدن نامیده می شود زیرا شبیه به حالتی است که یک تلسکوپ جمع می شود.
در بعضی موارد درهم رفتگی روده به دلیل رشد غیر طبیعی در روده مانند پولیپ یا تومور (به نام نقطه تقدم) ایجاد می شود. انقباضات موج مانند طبیعی روده این نقطه سرب را گرفته و آن را به سمت بخش مجاور روده می کشد. با این حال در بیشتر موارد هیچ علتی را نمی توان شناسایی کرد.
علل درهم روی روده در کودکان
در اکثر موارد علت آن ناشناخته است. از آنجا که به نظر می رسد درهم رفتگی روده بیشتر در پاییز و زمستان اتفاق می افتد و از آنجا که بسیاری از کودکان مبتلا به این بیماری علائم شبه آنفولانزا نیز دارند برخی گمان می کنند ممکن است ویروس در این بیماری نقش داشته باشد. گاهی اوقات وجود یک نقطه تقدم می تواند به عنوان علت این بیماری شناخته شود در اغلب موارد نقطه تقدم دیورتیکولوم مکل (کیسه ای در آستر روده کوچک) است.
علل درهم روی روده در بزرگسالان
در بزرگسالان درهم رفتگی روده معمولاً نتیجه یک بیماری یا پروسه پزشکی است، از جمله:
- پولیپ یا تومور
- بافت زخم مانند در روده (چسبندگی)
- جراحی کاهش وزن (بای پس معده) یا سایر جراحی های دستگاه گوارش
- التهاب به دلیل بیماری هایی مانند بیماری کرون
عوامل خطر درهم روی روده
عوامل خطر برای درهم رفتگی روده شامل موارد زیر است:
- سن. كودكان – به خصوص كودكان خردسال – نسبت به بزرگسالان بيشتر در معرض ابتلا قرار دارند. این وضعیت شایع ترین علت انسداد روده در کودکان بین ۶ ماه تا ۳ سال است.
- جنسیت. درهم رفتگی روده بیشتر بر پسران تأثیر می گذارد.
- تشکیل غیر طبیعی روده در بدو تولد. ناهنجاری روده وضعیتی است که در آن روده به درستی تشکیل نشده یا نمی چرخد و خطر ابتلا به گرفتگی را افزایش می دهد.
- سابقه درهم رفتگی روده. پس از یک بار مبتلا شدن بیشتر در معرض خطر هستید.
- سابقه خانوادگی. خواهر و برادر کسی که درهم رفتگی روده داشته است در معرض خطر بسیار بیشتری از این اختلال قرار دارند.
عوارض درهم روی روده
تلسکوپی شدن می تواند جریان خون به قسمت آسیب دیده روده را قطع کند. در صورت عدم درمان نبود خون باعث از بین رفتن بافت دیواره روده می شود. مرگ بافت می تواند منجر به پارگی (سوراخ شدن) در دیواره روده شود که می تواند باعث عفونت پوشش حفره شکمی (پریتونیت) شود.پریتونیت یک بیماری تهدیدکننده حیات است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. علائم و نشانه های پریتونیت شامل موارد زیر است:
- درد شکم
- تورم شکم
- تب
پریتونیت ممکن است باعث شوک در کودک شما شود. علائم و نشانه های شوک عبارتند از:
- پوست سرد که ممکن است رنگ پریده یا خاکستری باشد
- نبض ضعیف و سریع
- تنفس غیر طبیعی که ممکن است کند و سطحی باشد یا خیلی سریع باشد
- اضطراب یا عصبی شدن
- بی میلی عمیق
کودکی که در شوک باشد ممکن است هوشیار یا بیهوش باشد. اگر گمان می کنید کودکتان دچار شوک شده است فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.
تشخیص بیماری درهم رفتگی روده ها
- رادیوگرافی شکم: قادر به نشان دادن هوا داخل پریتوئن (در صورت سوراخ شدگی روده)
- تست قطعی باریم انما
- درصورت پرفوراسیون روده: ممنوعیت باریم انما داریم در نتیجه ابتدا باید از بیمار رادیوگرافی تهیه شود در صورتیکه روده سوراخ نباشد، مجوز استفاده از باریم انما را داریم.
- وجود نشانه های کلاسیک انواژیناسیون: کولیک، درد متناوب شکمی، استفراغ، مدفوع ژله ای و کشمشی شکل (مواد دفعی کم در خون دفعی زیاد)
درمان بیماری درهم رفتگی روده ها
- غیرجراحی (فاقد علائم ضعف،شوک وتحریک صفاق): درمان با فشار هیدروستاتیک (باریم انما تحت فلوروسکوپی) و فشار هوا
- جراحی (دارای علائم ضعف،شوک و تحریک صفاق): باز کردن روده با دست، برداشتن قسمت گانگرن شده
مراقبت های قبل عمل درهم رفتگی روده ها
- ممنوعیت دادن مایعات خوراکی
- ثبت مایعات داخل وریدی
- بررسی علائم دیسترس تنفسی زیرا شکم بعداز عمل بسیار نفاخ می شود و خطرناک است
- آمادگی طبی برای جایگزینی مایعات، آنتی بیوتیک تراپی،NGT
مراقبت های بعداز عمل درهم رفتگی روده ها
- اندازه گیری ترشحات خارج شده از معده و گزارش دقیق آن
- کنترل علائم نفخ شکم،رنگ،بوی استشمام شده از ناحیه عمل
- آگاهی به علائم شوک (فشارخون پایین،نبض ضغیف و سطح هوشیاری پایین) و علائم پریتونیت (تب بالا و شکم سفت وحساس)
- تازمان بهبود زخم وضعیت خوابیده به پشت و پهلو ممنوع است.
- شنا و ورزش سنگین ممنوع.