زخم روده یک بیماری مزمن است که می تواند نقاط مختلف رکتوم و کولون را درگیر کند و بر اساس وسعت زخم ایجاد شده و نوع زخم روده شما علائم و نشانه ها و عوارض متعددی را تجربه خواهید کرد. تشخیص بیماری مزمن و شناخت علائم و نشانه های آن بسیار ضروری است پزشک می تواند به شما کمک کند انواع مختلف کولیت زخمی روده و همچنین علائم و نشانه ها و عوارض آن را بشناسید.
علل زخم روده
علت ایجاد زخم روده مشخص نیست، بااین حال پزشکان معتقدند که ترکیبی از عامل های مختلف از جمله سیستم ایمنی بیش فعال، ژنتیک و محیط موجب ابتلا به زخم روده می شود.
- سیستم ایمنی بیش فعال: سیستم ایمنی به اشتباه تحریک می شود تا به لایه پوشش دهنده داخلی روده بزرگ حمله کند، در نتیجه التهاب ایجاد می شود و علائم زخم روده بروز می یابد.
- ژنتیک: کولیت زخمی روده می تواند ارثی باشد. ارتباط ژنتیکی هنوز کاملاً مشخص نیست، اما مطالعات نشان می دهد که بیش از 20 درصد بیماران دچار زخم روده یکی از اعضای نزدیک خانواده شان نیز مبتلا به این بیماری است.
- محیط: عامل های محیطی خاصی از قبیل مصرف بعضی داروها (داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب یا NSAIDs، آنتی بیوتیک ها و قرص ضدبارداری) و رژیم غذایی پرچرب خطر ابتلا به زخم روده را اندکی افزایش می دهد.
استرس و فشار فیزیکی یا روانی و مصرف بعضی غذاها نیز باعث ابتلا به زخم روده می شود، و همچنین علائم بیمار دچار این عارضه را تشدید می کند.
علائم زخم روده
دل درد یکی از علائم شایع کولیت زخمی روده است. اسهال معمولاً نخستین علامت زخم روده است. مدفوع به تدریج شل تر می شود و بیمار دچار دل درد همراه با انقباض های شکمی می شود و فوریت شدیدی را برای دفع مدفوع احساس می کند. اسهال به آهستگی یا ناگهان شروع می شود. علائم به میزان گستردگی و انتشار التهاب بستگی دارد.
شایع ترین علائم زخم روده عبارت است از:
- دل درد
- اسهال خونی همراه با مخاط
همچنین ممکن است بیماران علائم زیر را نیز تجربه کنند:
- خستگی شدید
- کاهش وزن
- بی اشتهایی
- کم خونی
- بالا رفتن دمای بدن
- از دست دادن آب بدن
- احساس نیاز مداوم به دفع مدفوع
علائم غالباً صبح زود تشدید می شود. ممکن است علائم بعد از چند ماه یا چند سال خفیف شود یا کاملاً از بین برود. بااین حال چنانچه درمان مناسب انجام نشود، علائم عود می کند. بسته به این که کدام بخش از روده درگیر شده است، علائم متفاوتی بروز می یابد.
چه افرادی دچار زخم روده می شوند؟
- در هر سنی احتمال ابتلا به این اختلال وجود دارد اما اکثراً افراد در سنین 30 تا 40 سال دچار زخم روده می شوند.
- زنان و مردان به طور یکسان دچار این اختلال می شوند اما ریسک ابتلا در مردان مسن بیشتر از زنان است.
- ریسک ابتلا به زخم روده در افرادی که سابقه ژنتیکی این بیماری را دارند، وجود دارد.
چگونگی تشخیص زخم روده
- معاینات و آزمایشات اولیه:پزشک پس از انجام معاینات لازم از شما در رابطه با سطح عمومی سلامت، رژیم غذایی، سابقه خانوادگی زخم روده و… سوال می پرسد سپس درخواست انجام یک سری آزمایشات را از شما دارد که شامل: آزمایش خون و مدفوع و گاهاً پزشک درخواست عکس برداری از روده توسط اشعه عکس را پیشنهاد می دهد.
- آندوسکوپی: پزشک توسط اندوسکوپی که از طریق مقعد وارد بدن می شود می تواند داخل کولون و رکتوم را معاینه کند. در صورت مشاهده زخم روده از دو نوع اندوسکوپی سیگموئیدسکوپی و کولونوسکوپی برای ارزیابی دقیق تر استفاده می شود.
- کرومواندوسکوپی:ممکن است پزشک در حین انجام کولونوسکوپی برای بررسی پولیپ و یا تغییرات پیش سرطانی از این روش استفاده نماید.
- نمونه برداری از روده:امکان دارد پزشک در حین انجام کولونوسکوپی قسمت کوچکی از بافت داخلی روده را به منظور آزمایشات بیشتر بردارد.
تفاوت کولیت روده زخمی با بیماری کرون چیست؟
کولیت روده زخمی و بیماری کرون علائم و نشانه های مشابهی دارند و هر دو جزء بیماری های التهابی روده محسوب می شود اما یک بیماری یکسان نیستند و می توانند بر روی نقاط مختلف دستگاه گوارش تاثیر بگذارند.
بیماری کرون
- بیماری کرون می تواند هر قسمت از دستگاه گوارش از ناحیه دهان تا مقعد را درگیر کند.
- بیماری کرون می تواند بر روی ضخامت دیواره روده ها تاثیر بگذارد.
کولیت روده زخمی
- زخم روده فقط کولون و رکتوم که تحت عنوان روده بزرگ شناخته می شود را درگیر خواهد کرد.
- دیواره داخلی روده بزرگ را درگیر می کند.
درمان زخم روده
اگرچه هیچ راهی برای درمان قطعی زخم روده وجود ندارد اما از طریق روش های درمانی مناسب می تواند به کنترل و عدم افزایش کیفیت بیماری کمک نمود. رایج ترین روش های درمان زخم روده به شرح ذیل است:
دارو درمانی
استفاده از داروهای مخصوص این اختلال زیر نظر پزشک می تواند باعث از بین رفتن التهاب کولون شود و امکان ترمیم بافت را فراهم می کند. علائمی چون اسهال خونی و درد شکم به کمک مصرف داروهای مفید می تواند کاهش پیدا کند و کنترل گردد.مصرف دارو علاوه بر کنترل و سرکوب علائم باعث کاهش تعداد دفعات عود بیمار می شود.
درمان ترکیبی
گاهاً ممکن است پزشک در کنار روش های درمانی از روش های درمانی دیگری مانند روش های بیولوژیک استفاده کند.
انتخاب رژیم غذایی مناسب
افرادی که دچار بیماری زخم روده هستند بدلیل بروز برخی علائم مانند اسهال که می تواند باعث کاهش انرژی آنها شود باید با مصرف مواد غذایی مغذیی و رژیم غذایی مناسب این خلا را در بدنشان پر کنند.
انجام عمل جراحی
در تعداد کمی از بیماران روش های درمانی گفته شده باعث بهبود آنها نمی شود که در این صورت پزشک انجام عمل جراحی را توصیه می کند.این عمل جراحی شامل تخلیه کولون است.