گوش شناگر یکی از انواع عفونت های کانال گوش خارجی است که با نام otitis externa نیز شناخته می شود. این عارضه با رشد باکتری های مضر دورن گوش ایجاد می شود. باقی ماندن رطوبت در گوش محیط را برای رشد باکتری ها و قارچ ها فراهم می کند. به همین دلیل بسیاری از شناگران از این عارضه رنج می برند. البته افرادی که زمان زیادی را در محیط مرطوب می گذرانند نیز در معرض ابتلا به گوش شناور قرار دارند. در صورت عدم درمان، عفونت به پرده ی گوش می رسد و مشکلات دیگری ایجاد می کند.
کانال خارجی گوش در شرایط عادی، قابلیت مقاومت در برابر باکتری ها و قارچ ها را دارد. اما در شرایطی که رطوبت زیاد باشد یا آلودگی زیادی وارد گوش شود، امکان مقاومت در برابر عفونت از بین می رود. البته درمان این عارضه سخت نیست و در بسیاری از موارد به راحتی بهبود پیدا می کند.
چه عواملی باعث بیماری گوش شناگر می شود؟
گوش شناگر (یا اوتیت خارجی) در کودکانی که وقت زیادی را در آب می گذرانند معمول است. رطوبت زیاد در گوش باعث تحریک و تجزیه پوست در مجرای شنوایی شده و باعث نفوذ باکتری ها یا قارچ ها می شود. این اتفاق اغلب در تابستان ، زمانی که شنا معمول است اتفاق می افتد.اما برای دچار شدن به بیماری گوش شناگر لزوما نیازی به شنا کردن نیست. هر چیزی که باعث زخم یا آسیب در مجرای گوش شود می تواند منجر به عفونت شود.خشکی پوست یا اگزما ، خراشیدن مجرای گوش ، تمیز کردن شدید گوش با پنبه یا قرار دادن اشیا خارجی مانند هندزفری یا گیره های کاغذی در گوش ، همگی می توانند خطر ابتلا به اوتیت خارجی را افزایش دهند. و اگر کسی به عفونت گوش میانی مبتلا باشد ، چرک جمع شده در گوش میانی می تواند از طریق سوراخ در لاله گوش به مجرای گوش تخلیه شده و باعث ایجاد عفونت در قسمت خارجی گوش شود.
علائم گوش شناگر
این نوع از عفونت معمولاً با 3 درجه متفاوت اتفاق می افتد:
خفیف، متوسط و حاد
با وجود اینکه عفونت گوش شناگر مسری نبوده و به راحتی درمان می شود. با این حال ممکن است علائم دردناک و آزار دهنده ای با خود به همراه داشته باشد. بهتر است با این علائم آشنا شویم.
قرمزی و خارش گوش
در مراحل ابتدایی عفونت گوش شناگر، بیمار خارش جزئی را احساس خواهد کرد. در حقیقت گاهی اوقات احساس خارش تنها چیزی است که در چند روز اولیه اتفاق می افتد. حتی گاهی اوقات قبل از اینکه فرد دچار عفونت گوش شود، ممکن است خارش شروع شده و تا آغاز عفونت ادامه داشته باشد. رنگ حفره گوش نیز تغییر کرده و صورتی یا نسبتاً قرمز شود. با پیشروی عفونت و وخیم تر شدن آن این میزان خارش بیشتر شود. حتی می تواند تمام حفره گوش را درگیر کند. در صورتی که عفونت به مراحل پیشرفته خود برسد، قرمزی گوش به بخش های بیرونی گوش نیز خواهد رسید. گاهی اوقات عفونت همراه با تورم بخش بیرونی گوش و غدد لنفاوی نیز همراه خواهد بود.
خارج شدن آب از داخل گوش
علامت قطعی تر ابتلای فرد به عفونت گوش بعد از خارش و قرمزی، خارج شدن آب از داخل گوش ها است. در مراحل اولیه و خفیف عفونت گوش فرد ممکن است هیچ تخلیه آبی از گوش اش اتفاق نیافتاده است. در صورت خروج آب، رنگ آب کاملاً شفاف و بدون بو می باشد و در سطح متوسط بیماری با پیشرفت بیشتر عفونت فرد شاهد خروج آب همراه با چرک خواهد بود. گاهی اوقات ممکن است آب خارج شده از گوش ها به رنگ زرد، سبز یا ترکیبی از هر دو باشد. در بعضی از موارد مایع خارج شده از گوش بوی تعفن نیز می دهد. در صورت مشاهده چنین علائمی باید به پزشک مراجعه کنید.
کاهش قدرت شنوایی
عده کمتری از افراد بعد از ابتلا به بیماری گوش شناگر، قدرت شنوایی شان کم می شود. با این حال در مراحل متوسط و پیشرفته ممکن است قدرت شنوایی فرد ضعیف تر از گذشته شود. در مراحل ابتدایی، فرد در هنگام شنیدن صداها احساس می کند که گوش اش دچار گرفتگی شده است. اما با پیشرفت عفونت و بدتر شدن آن، فرد ممکن است احساس کند قدرت شنوایی اش تا حد زیادی کاهش یافته و ضعیف شده است. گاهی اوقات این کاهش شنوایی به قدری پیش می رود که فرد احساس می کند قدرت شنوایی یک گوش اش به کلی از دست رفته است.
متأسفانه در صورتی که عارضه گوش شناگر درمان نشود، فرد ممکن است به طور دائمی دچار مشکلات شنوایی شده و قدرت شنوایی اش برای همیشه کاهش یابد. البته میزان کاهش شنوایی بستگی به شدت عفونت و آسیب دیدگی گوش خواهد داشت. البته در صورتی که تشخیص و درمان گوش در مراحل ابتدایی آن انجام شود، قدرت شنوایی فرد به حالت عادی خود باز خواهد گشت. در صورتی که شاهد علائم عفونت گوش بودید بهتر است سریعاً برای تشخیص و درمان به پزشک متخصص مراجعه کنید.
تب و درد
با بروز بیماری گوش شناگر، درد و تب نیز می تواند به صورت همزمان یا هرکدام به تنهایی به سراغ فرد بیاید. در مراحل ابتدایی عفونت فرد ممکن است فقط کمی احساس ناخوشایند داشته باشد. ولی با پیشروی عفونت، رفته رفته این احساس ناخوشایند تبدیل به درد شدید خواهد شد. اگر درد محدود به گوش نبوده و بعد از مدتی صورت، گردن، جمجمه و پشت گوش ها را نیز درگیر کند، در این صورت این نشانه ای از پخش شدن عفونت در قسمت های مختلف بدن بوده و ممکن است نیاز به بستری شدن فرد باشد. تب نیز یکی از علائم نشان دهنده پیشرفت عفونت است. افرادی که دچار تب و درد، خصوصاً در بیرون گوش می شوند، ممکن است نیاز به درمان اورژانسی داشته باشند.
گرفتگی گوش ها
مرحله بعد از احساس درد، احساس پر شدن و گرفتگی گوش ها است. این نشانه ممکن است به شدت آزار دهنده بوده و فرد را وادار کند تا جسم خارجی ای مثل گوش پاک کن را داخل حفره گوش خود وارد کند. متأسفانه چنین کاری می تواند عفونت داخل گوش را بدتر کند. گرفتگی گوش گاهی به خاطر تجمع مایع ، تورم کانال گوش یا تجمع چرک، موم و آلودگی در داخل گوش باشد. با پیشروی عفونت در داخل گوش حتی ممکن است گوش فرد کاملاً مسدود شود. این مشکل می تواند خواب و تعادل حرکتی و راه رفتن او را نیز با مشکلات جدی ای مواجه کند. با وجود همه این شرایط به وجود آمده در صورت درمان گوش شناگر، این علائم ناپدید شده و گوش فرد به حالت اولیه خود برمی گردد.
خروج چرک از گوش
در مراحل اولیه بیماری گوش شناگر، بیمار ممکن است شاهد خروج مایع شفاف و روشنی از داخل گوش باشد. حتی با پیشروی عفونت، میزان خروج مایع از گوش بتدریج بیشتر شده و در موارد پیشرفته ممکن است همراه با مایع، چرک نیز از گوش خارج شود. پزشک برای اندازه گیری میزان تخلیه مواد اضافه از گوش، ممکن است از گوش پاک کن استفاده کند. از ساکشن برای خارج کردن مواد اضافه گوش استفاده کند. زیرا تخلیه مواد اضافه از داخل گوش به درمان سریع تر این بیماری کمک خواهد کرد.
برای درمان عفونت هایی که در اثر قارچ ها به وجود آمده است، احتمالاً پزشک از درمان های ضد قارچی استفاده کرده و برای درمان عفونت های باکتریایی از ضد باکتری ها استفاده خواهد نمود. گاهی اوقات برای کاهش التهابات نیز استروئید تجویز می کنند. بعضی از این درمان ها به صورت قرص یا قطره های داخل گوش تجویز می شود. برای حفظ تعادل باکتریایی داخل گوش ممکن است از یک محلول اسیدی در قسمت بیرونی گوش نیز استفاده شود. همچنین در طول روند درمان بیمار باید میزان و موادی که از گوش تخلیه می شوند را زیر نظر داشته و به پزشک اطلاع دهد.
درمان عفونت گوش چیست؟
عوامل خطر گوش شناگر
عوامل زیر احتمال ابتلا به گوش شناگر را افزایش می دهد:
- شنا کردن، به ویژه در آب های دارای مقدار زیادی باکتری
- تمیز کردن، تحریک کردن، خاراندن یا خراشیدن مجرای گوش با گوش پاک کن
- استفاده از کلاه شنا، استفاده از سمعک یا وجود مقدار زیادی جرم گوش، که می تواند آب را داخل گوش به دام بیندازد
- داشتن بیماری های پوستی، مانند اگزما، آکنه یا پسوریازیس
- داشتن مجرای گوش کوچک
کودکان به ویژه در معرض ابتلا به گوش شناگر هستند.
با وجود این، نه فقط شناگران به گوش شناگر مبتلا می شوند، بلکه معمولا کشاورزان و سایر افرادی را که وقت زیادی را در خارج از منزل می گذرانند، درگیر می کند.
پیشگیری از عفونت های خارجی گوش
استراتژی های پیشگیری کننده از عفونت حاد خارجی مشابه استراتژی هایی است که برای درمان استفاده می شود.
- اجتناب از قرار دادن و فروکردن هرگونه جسم خارجی در کانال گوش : استفاده از گوش پاک کن شایع ترین رویداد منجر به عفونت گوش خارجی حاد است. اکثر کانال های نرمال گوش یک مکانیسم خود تمیز کن و خود خشک کن دارند، که منجر به تمیز کردن کانال گوش می شود.
- اجتناب از شنا در آب آلوده.
- اجتناب از شستن مو یا شنا کردن اگر علائم خفیف اوتیت خارجی حاد را احساس می کنید.
هنگام شنا، از محافظ های گوش استفاده کنید تا آب وارد گوش نشود. اگر آب به گوش هایتان وارد شد حتما آنرا خشک کنید . اما چگونه ؟ به هیچ عنوان جسم اضافی مانند گوش پاک کن، دستمال و ... داخل کانال گوش نکنید. می توانید از سشوار در درجه ی کم آن استفاده کنید و سشوار را با فاصله از گوش نگاه داشته تا آب اخل مجرا خشک شود.
