برای برخی از افراد، عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری باعث ابتلا به سرطان معده می شود. عفونت معده ناشی از میکروب معده (باکتری معده) شایع است. در حدود دو سوم جمعیت جهان این باکتری را در بدن خود دارند. برای اغلب افراد، این باکتری باعث بوجود آمدن زخم یا علائم دیگر نمی شود. در صورتی که این باکتری مشکلاتی را برای شما فراهم کرد، داروهایی وجود دارد که باعث کشتن این میکروب ها و کمک به التیام درد و زخم می شوند. با دسترسی بیشتر افراد به آب سالم و بهداشت، افراد کمتری نسبت به قبل به این باکتری معده مبتلا می شوند.
پس از ورود هیلکوباکتری به بدن، به غشای معده حمله می کند،غشای معده از شما در برابر اسیدی که بدن برای هضم غذا استفاده می کند، محافظت می کند. وقتی باکتری معده آسیب قابل توجهی به غشای معده وارد کرد، اسید می تواند وارد غشا شود و باعث بوجود آمدن زخم معده گردد. زخم معده موجب خونریزی، عفونت و جلوگیری از حرکت غذا در دستگاه گوارش می شود.
علت میکروب معده غذا، آب یا ظرف آلوده می باشد. این بیماری در کشورها یا جوامعی که فاقد سیستم فاضلاب مناسب هستند یا آب سالمی ندارد بیشتر شایع است. همچنین باکتری معده از طریق تماس با بزاق یا مایعات دیگر بدن فرد مبتلا به آن قابل سرایت است.
میکروب معده در کودکان شیوع بیشتری دارد و بسیاری از افراد در دوران کودکی به این بیماری مبتلا می شوند، اما این باکتری به بزرگسالان نیز قابل سرایت است. این باکتری ها برای سالیان زیادی در بدن زندگی می کنند و در اغلب موارد افرادی که مبتلا به آن ها می شوند دچار زخم معده و علائم دیگر نمی شود. پزشکان به طور قطع نمی دانند که چرا تنها تعدادی از افراد پس از ابتلا به میکروب معده، زخم معده و غیره می گیرند.
علائم و نشانه های میکروب معده
در صورتی که زخم معده دارید، درد شدید یا خفیفی را در شکم خود احساس می کنید. این دردها موقتی هستند، اما وقتی معده شما خالی است، مثلاً بین وعده های غذایی یا در نیمه شب، این درد اغلب بیشتر حس می شود. این درد می تواند بین چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. پس از غذا خوردن، نوشیدن شیر یا مصرف آنتی اسید درد تا حدودی تسکین پیدا می کند. علائم دیگر زخم معده ناشی از میکروب معده شامل موارد زیر می شود:
- نفخ
- آروغ
- فقدان احساس گرسنگی
- تهوع
- استفراغ
- کاهش وزن بدون دلیل مشخص
زخم ها باعث خونریزی معده یا روده می شود که برای سلامتی شما خطرناک است. در صورت داشتن یکی از علائم زیر، سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- مدفوع خونی، تیره یا قرمز رنگ
- احساس خستگی بدون دلیل خاصی
- رنگ پریدگی پوست
- استفراغی که دارای خونی است و شبیه قهوه آسیاب شده می شابد
- دل درد شیدد
عفونت هلیکوباکتری ممکن است منجر به سرطان معده شود، هر چند که این امر چندان شایع نیست. اگر علائم زخم معده را نداشته باشید، پزشک وجود هلیکوباکتر پیلوری را مورد ازمایش قرار نمی دهد. اما اگر اکنون یا در گذشته این علائم را داشته اید، بهتر است آزمایشاتی روی شما صورت بگیرد. داروهایی مثل داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی نیز می توانند باعث آسیب رساندن به غشای معده شما شوند، بنابراین بهتر است متوجه شوید که چه چیزی باعث بوجود آمدن علائم شما می شود تا درمان مناسب برای بهبود انها تجویز شود.
برای شروع کار، پزشک در مورد سوابق پزشکی، علائم و داروهایی که مصرف می کنید سوالاتی را می پرسد. سپس معاینه فیزیکی انجام می دهد که شامل فشار دادن شکم برای بررسی ورم، التهاب یا درد می شود.
میکروب معده چگونه عمل می کند؟
معده دارای یک غشای داخلی است که در برابر اسیدی که برای هضم غذا ترشح می شود، از آن محافظت می کند. وقتی هلیکوباکتر پیلوری وارد معده می شود، به مرور زمان غشای داخلی را تخریب می کند و اسید معده به دیواره آن آسیب رسانده و باعث ایجاد زخم می شود.
چه زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟
هر یک از علائم بالا را به مدت طولانی احساس کردید، بهتر است برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید تا مشکلتان تشخیص داده شود. اگر با موارد زیر روبرو شدید باید بصورت اورژانسی نزد پزشک بروید:
- مشاهده خون در مدفوع
- استفراغ خونی
- مشکل در بلع
- درد شدید و مداوم شکم
- اسهال خونی
تشخیص میکروب معده
برای شروع، پزشک از شما در مورد سوابق پزشکی، علائم و داروهای مصرفی سؤال می کند. سپس معاینه جسمی انجام میشود و شکم از نظر تورم، حساسیت و درد مورد بررسی قرار می گیرد. سایر آزمایشاتی که ممکن است انجام شود، به این شرح است:
- آزمایش خون و مدفوع: این آزمایش می تواند به یافتن عفونت روده یا همان میکروب روده کمک کند.
- تست تنفس اوره: برای این آزمایش بیمار مایع مخصوصی به نام اوره را می نوشد. سپس در کیسه ای مخصوص تنفس می کند. این کیسه برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده میشود. در صورتی که بیمار مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری باشد، باکتری ها اوره موجود در بدن شما را به دی اکسید کربن تبدیل می کنند.
- آندوسکوپی فوقانی دستگاه گوارش: برای این آزمایش از لوله ای با دوربین کوچک به نام آندوسکوپ استفاده میشود. این لوله تا پایین گلو و معده و قسمت فوقانی روده کوچک شما را بررسی می کند. می توان از آندوسکوپی برای دریافت نمونه نیز استفاده نمود.
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT): این روش پرتونگاری قدرتمندی است که تصاویر واضحی را از قسمت داخلی بدن شما در اختیار پزشک قرار می دهد.
عوارض میکروب معده
میکروب معده می تواند منجر به زخم معده شود، اما عفونت یا خود زخم می تواند منجر به عوارض جدی تری شود. این عوارض عبارتند از :
- خونریزی داخلی، ممکن است زخم معده با خونریزی همراه باشد و منجر به کم خونی و فقر آهن گردد.
- انسداد، این وضعیت هنگامی رخ میدهد که چیزی مانند تومور از خروج غذا از معده جلوگیری کند.
- سوراخ شدن معده، هنگامی رخ میدهد که زخم از دیواره معده عبور کرده و باعث سوراخ شدن آن گردد.
- پریتونیت، به عفونت صفاق یا پوشش حفره شکم گفته میشود.
- به ندرت عفونت هلیکوباکترپیلوری باعث سرطان معده میشود.
آلودگی به این عفونت خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش می دهد. این عفونت دلیل اصلی سرطان معده است، اما تعداد کمی از افراد مبتلا به این میکروب دچار سرطان میشوند.
درمان میکروب معده
اگر به میکروب معده و زخم معده دچار شده باشید، باید با مصرف دارو بیماری را درمان و از پیشرفت آن جلوگیری نمایید. چند نمونه از داروهایی که درمان این بیماری به کار می رود، به این شرح است:
- آنتی بیوتیک ها از بین برنده باکتری های بدن، مانند آموکسی سیلین، کلاریترومایسین ( بیاکسین ) ، مترونیدازول ( Flagyl )، تتراسایکلین (Sumycin) یا تینیدازول ( Tindamax )
- داروهایی که اسید معده را کاهش میدهند. مثل دکس لانسوپرازول ( دکسیلانت )، esomeprazole ( نکسیوم )، لانزوپرازول ( Prevacid )، امپرازول ( Prilosec )، پانتوپرازول ( Protonix ) یا رابپرازول ( Aciphe
- ساب سالیسیلات بیسموت، مصرف این دارو همراه با آنتی بیوتیک ها میتواند به از بین بردن این باکتری کمک کند.
- داروهایی اسید معده را افزایش میدهند. مثل سایمتیدین ( Tagamet ) ، فاموتیدین (Fluxid ، Pepcid ) ، نیزاتیدین ( Axid ) یا رانیتیدین ( Zantac )
از مصرف خودسرانه این داروها پرهیز کنید و حتماً قبل از مصرف با پزشک مشورت نمایید. همچنین لازم است این دارو ها مطابق با نظر و دستور پزشک مصرف شوند. در صورتی که دوره مصرف دارو را کامل نکنید، باکتری های بدن مقاوم میشوند و درمان آنها مشکل میشود.معمولاً بیماری در طی 1 الی 2 هفته برطرف میشود. پس از این مدت ممکن پزشک انجام چند آزمایش را توصیه نماید. تا نسبت به از بین رفتن عفونت اطمینان کامل پیدا کند.
بیماری درد ناف و نکات مهم در مورد آن
