در سال های اخیر بحث سالم خوری و استفاده از مواد غذایی به صورت طبیعی بسیار داغ شده. یکی از نتایج این جریان، رژیم غذایی خام خواری است که طرفداران زیادی هم پیدا کرده. حالا این سؤال مطرح است که آیا می توانیم همه ی مواد غذایی را به صورت خام مصرف کنیم؟ خام خوردن بعضی مواد غذایی خطری ندارد. برای مثال بسیاری از میوه ها و سبزیجات را می توانیم بعد از شستن، بدون انجام کار خاصی بخوریم. با این حال، بعضی مواد غذایی هم هستند که هرگز نباید خام خورده شوند، چون ممکن است هضم آن ها برای بدن دشوار باشد یا حاوی مواد سمی ای باشند که می توانند باعث بیماری شوند.
در این مطلب خوراکی را معرفی خواهیم کرد که نباید به صورت خام یا نارس مصرف شان کنیم.
تخم مرغ
خوردن تخم مرغ خام بیشتر در کشورهایی مانند ژاپن و کره متداول است؛ اما در بسیاری دیگر از نقاط دنیا نیز محبوبیت دارد. یک مطالعه این باور نادرست را رد کرد که خوردن تخم مرغ خام سالم تر از نوع پخته آن است. با خوردن تخم مرغ پخته ۹۰ درصد پروتئین آن را جذب می کنید که خیلی بیشتر از پروتئین تخم مرغ خام (۵۰ درصد) است. همچنین احتمال انتقال سالمونلا ازطریق پوسته تخم مرغ بسیار زیاد است. البته تخم مرغ خامی که در انواع سس های تجاری وجود دارد، پاستوریزه است و خوردن آن مشکلی ایجاد نمی کند.
شیر
شیر هرچه تازه تر باشد، بهتر است؛ اما تازه بودن شیر بدان معنا نیست که باید آن را همان لحظه ای بنوشید که از گاو، بز، گوسفند، گاومیش یا شتر دوشیده شده است. شیر خام یا غیرپاستوریزه می تواند حاوی باکتری ها یا میکرب های خطرناکی باشد که گاهی باعث بیماری یا حتی مرگ می شوند. مصرف شیر خام ممکن است به عفونت های خطرناکی مانند سالمونلا، لیستریا و ای. کولی نیز منجر شود. پاستوریزه کردن فراورده های لبنی سبب ازبین بردن این عوامل بیماری زا می شود. بنابراین، لازم است که شیر و فراورده های لبنی، قبل از مصرف، پاستوریزه شوند.
کلم بروکسل
کلم بروکسل مواد مغذی بسیار زیادی دارد و سرشار از آنتی اکسیدان است. در اصل کلم بروکسل را نباید زیاد بپزید و می توانید آن را خام مصرف کنید؛ اما مصرف خام این کلم برای مبتلایان به کم کاری تیروئید (هیپوتیروئید) خطرناک است. کلم بروکسل خام یکی از عوامل خطرساز برای اختلالات عملکرد تیروئید است.
کلم پیچ
معمولا کلم پیچ را یکی از سالم ترین خوراکی های دنیا می دانند؛ بااین حال خوردن مقدار بسیار زیاد کلم پیچ خام ممکن است به اختلالات هورمونی منجر شود که ناپایداری قند خون، تغییرات وزنی و سلامت بدن ازنظر سوخت و ساز را به دنبال دارد؛ حتی ممکن است باعث تورم غده تیروئید و گواتر شود.
بادام
بادام میان وعده ای بسیار مغذی است و حاوی مقدار زیادی پروتئین، فیبر و چربی های سالم است؛ بااین حال این دانه ها سیانید طبیعی دارند که مقدار قابل توجهی از آن در بادام تلخ نارس موجود است. (سیانید در کتاب های جنایی آگاتا کریستی معمول ترین ماده برای قتل بود!) مطالعه ای موردی نشان داد که خوردن فقط چهار یا پنج عدد بادام تلخ می تواند سبب سرگیجه، حالت تهوع و گرفتگی عضلات شکم شود؛ بنابراین بهتر است بادام به شکل برشته یا در غذا استفاده شود. آمریکا یکی از کشورهایی است که فروش بادام فراوری نشده در آن غیرقانونی است؛ اما برخی از کشورها هنوز هم مشکلی با فروش آن ندارند.
مرغ یا جوجه
خوردن مرغ خام (یا نیمه خام) می تواند به بیماری هایی جدی منجر شود؛ به این دلیل که ممکن است حاوی سالمونلا، کامپیلوباکتر یا هر دوی آنها باشد که اسهال، تب و گرفتگی عضلات شکم را به دنبال دارد. مطالعه ای نشان داد که در سال های ۱۹۹۸ تا ۲۰۱۲ مصرف مرغ خام شایع ترین عامل بیمارشدن افراد بود. مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها می گوید گوشت مرغ باید در دمای ۱۶۵ درجه فارنهایت (حدود ۷۴ درجه سانتی گراد) کاملا پخته شود تا برای خوردن بی خطر باشد.
ماهی تن
ماهی تن خام را معمولا در سوشی یا به صورت کنسرو می خورند. البته به طورکلی ماهی خام در ایران طرف دار ندارد؛ ولی افرادی که رژیم خام خواری دارند، تن را به صورت خام می خورند. اگر ماهی تن را در کنار سایر غذاهای نپخته مانند گوشت خام یا سایر ماهی های خام قرار داده باشند، احتمال آلودگی آن زیاد است. همچنین تن خام جیوه بسیار زیادی دارد که می تواند بر سیستم قلبی ـ عروقی و سیستم عصبی مرکزی تأثیر منفی بگذارد. مطالعه ای نشان داد میزان جیوه ای که از ماهی های پخته به بدن می رسد، حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد کمتر از میزان جیوه ماهی خام است؛ بنابراین ماهی تن را کاملا بپزید و مصرف کنید.
جوانه گیاهان
پرورش جوانه گیاهان و حبوبات مختلف کار بسیار آسانی است. جوانه گیاهان سرشار از مواد مغذی است؛ با این حال خوردن جوانه های خام ممکن است سبب مسمومیت غذایی شود که با علائمی مانند گرفتگی عضلات شکم، اسهال و استفراغ همراه است و معمولا یک تا هشت روز بعد از خوردن آن ظاهر می شود. جوانه خام یا نیمه خام می تواند شما را به انواع بیماری های ناشی از غذا مبتلا کند.
بادمجان
بادمجان خام هم حاوی ترکیب گلیکو آلکالوئید و سولانین است که کشنده نیستند؛ اما ضرر دارند. همچنین مطالعه ای نشان داد بادمجان تفت داده شده در روغن زیتون فواید آنتی اکسیدانی بیشتری از بادمجان خام دارد.
لوبیا لیما
لوبیا لیما حاوی لینامارین است که اگر خام خورده شود، سیانید تولید می کند. خوشبختانه هنگامی که پخته می شود، مقدار سیانید آن کاهش می یابد تا جایی که بی خطر می شود. در کشورهایی مانند آمریکا همه تولیدکنندگان لوبیا لیما ملزم اند سطح سیانید این لوبیاها را برای عرضه به فروشگاه ها کاهش دهند، اما برخی از کشورها چنین الزاماتی ندارند؛ به همین دلیل بهتر است خودتان آن را بپزید تا خیالتان راحت باشد.
لوبیا قرمز
لوبیا قرمز حاوی ماده ای سمی به نام فیتوهماگلوتینین (Phytohemagglutinin) یا پروتئین لکتین لوبیاقرمز است که ممکن است باعث اسهال، گاستروانتریت حاد (بیماری التهاب معده ای ـ روده ای)، حالت تهوع شدید و استفراغ شود. این حالت ها ممکن است مدت کوتاهی پس از خوردن فقط چهار یا پنج عدد لوبیاقرمز خام برایتان پیش بیاید. سازمان غذا و دارو می گوید لوبیاقرمز را باید بگذارید ۵ ساعت در آب خیس بخورد و حداقل ۱۰ دقیقه بجوشانید تا برای خوردن بی خطر باشد.
کدو تنبل
یکی از خوراکی های بسیار خوش مزه، به خصوص در فصل سرما، کدوتنبل است که البته در سوپ، کیک، شیرینی و غذاهای دیگر هم کاربرد دارد. کم پیش می آید کسی کدوتنبل را خام بخورد، مگر اینکه رژیم خام خواری داشته باشد؛ بااین حال اگر کدوتنبل را بپزید یا در غذاها استفاده کنید، بیشترین میزان ویتامین آ (A) و ویتامین ای (E) را از آن دریافت خواهید کرد.
کدو سبز
جوشاندن کدو سبز در مقایسه با خام خوردن، بخارپز کردن و سرخ کردن آن مواد مغذی بسیار بیشتری را نصیب تان می کند. یادتان باشد که کدوسبز را پوست نگیرید؛ چون بیشترین ترکیبات مغذی آن در پوستش قرار دارند.
قارچ
قارچ خام حاوی ماده ای به نام آگاریتین (agaritine) است. مطالعه ای نشان داد که این ماده اثر سرطان زایی روی مثانه موش ها دارد. بااینکه به نظر می رسد چنین خطری در بدن انسان بسیار کمتر است (۲ مورد از هر ۱۰۰٫۰۰۰ نفر)، بازهم بهتر است قارچ را قبل از مصرف بپزید تا تمام مواد مغذی آن (که اتفاقا خطر ابتلا به سرطان را کاهش می دهند) را دریافت کنید. پختن قارچ خطر ناشی از جیوه آن را نیز کاهش می دهد.
اسفناج
اسفناج خام یا پخته هر دو مواد مغذی بسیار زیادی دارند؛ بااین حال اسفناج پخته هم هضمش راحت تر است و هم آهن و کلسیم آن را راحت تر جذب می کنید. اسید اگزالیک موجود در اسفناج که معمولا جذب آهن و کلسیم آن را دشوار می کند، براثر گرما کاهش می یابد. بهترین روش مصرف اسفناج بخارپزکردن آن است.
مارچوبه
مارچوبه یکی از سبزیجاتی است که اگر به درستی آن را بپزید، نه تنها سالم تر می شود؛ بلکه طعم بسیار بهتری هم خواهد داشت. محتوای آنتی اکسیدانی مارچوبه پخته بیشتر از مارچوبه خام است.
برنج
شاید جویدن برنج خام به نظرتان لذت بخش باشد؛ اما خوردن آن خطرناک است. برنج می تواند حاوی باکتری های بیماری زا باشد. خوشبختانه این باکتری ها با پختن برنج از بین می روند؛ بااین حال اگر برنج پخته را هم به شیوه ای نادرست در یخچال قرار دهید، ممکن است دوباره به باکتری آلوده شود؛ چه رسد به اینکه آن را خام بخورید.
برگ ریواس
خوردن ساقه ریواس خام ایرادی ندارد و سرشار از مواد مغذی است. ساقه ریواس در چین باستان مصارف دارویی داشت؛ اما برگ های ریواس سمی اند و نباید آنها را چه به صورت خام و چه به شکل پخته بخورید. برگ های ریواس حاوی اسید اُگزالیک هستند که ممکن است باعث اسهال، درار خونی، حالت تهوع و استفراغ شوند.
آرد
خوردن یک قاشق پُر آرد خام یا حتی خمیر کیک یا کلوچه می تواند خطرناک باشد. آرد خام ممکن است به باکتری ای. کولی آلوده باشد و خمیر کیک یا کلوچه هم به دلیل وجود تخم مرغ خام در آن ممکن است شما را به سالمونلا مبتلا کند؛ بنابراین چون با تفت دادن آرد یا پختن آن در غذاها همه باکتری هایش به راحتی از بین می روند، بهتر است دربرابر وسوسه خوردن آرد خام مقاومت کنید.