آمبلیوپی (تنبلی چشم) یک وضعیت شایع دوران کودکی است و به صورت دید ضعیف در یک یا هر دو چشم تعریف شده است. تنبلی چشم با هیچ مشکل روشنی با مسیر بینایی تظاهر می یابد و با پوشیدن عینک بلافاصله برطرف نمی شود. درمان برای تنبلی چشم معمولا با تجویز عینک های لازم برای اصلاح هر گونه نقص بینایی و به دنبال آن، تشویق استفاده از چشم تنبل (ضعیف تر) شروع می شود. این مرور سیستماتیک، دو درمان مورد استفاده را برای تشویق استفاده از چشم ضعیف تر: پوشاندن چشم قوی تر برای ساعاتی در روز، و قطره های آتروپین (آتروپین سولفات) برای تار کردن دید چشمی که بهتر می بیند، مقایسه کرد.
نحوه تشخیص تنبلی:
تشخیص تنبلی چشم کار آسانی نیست، زیرا تا زمانی که کودک مشکل واضحی نداشته باشد و یا دچار انحراف واضح چشمی نشود والدین متوجه مشکل بینایی فرزندشان نخواهند شد. چشم پزشک نیز تنبلی چشم را براساس اختلاف قدرت بینایی بین دوچشم یا ضعف بینایی هر دو چشم تشخیص می دهد. اندازه گیری قدرت بینایی در کودکان کار مشکلی است و چشم پزشک باید به وسیله روش های خاص از جمله بررسی چگونگی تمرکز و تعقیب کردن اشیاء توسط یک چشم در حالی که چشم دیگر پوشانده شده، قدرت بینایی کودک را تخمین بزند. باید به این موضوع مهم توجه داشت که ضعف بینایی در یک چشم همیشه به معنای تنبلی چشم نمی باشد. زیرا گاهی ممکن است این مشکل با تجویز عینک اصلاح شود. برخی مواقع نیز سایر بیماری های چشمی مانند آب مروارید، عفونت ها، تومورها و سایر اختلال های داخل چشم موجب کاهش بینایی می شوند که اگر امکان درمان آنها وجود داشته باشد دید کودک نیز اصلاح خواهد شد.
رای اصلاح تنبلی چشم کودک باید بیاموزد از چشم ضعیف تر خود استفاده کند. این کار با قراردادن پوشش بر روی چشم قوی تر به مدت چند هفته و یا چند ماه قابل انجام است. این شیوه موثرترین روش برای درمان تنبلی چشم است.
حتی وقتی که تنبلی اصلاح شد ممکن است به منظور جلوگیری از برگشت آن، استفاده از پوشش بر روی چشم سالم برای مدت ها ضروری باشد. در موارد خاص براساس تشخیص پزشک، به جای بستن چشم می توان از قطره های چشمی یا عدسی های مخصوص که قادر به تار کردن بینایی چشم سالم تر هستند استفاده کرد. روش دیگر درمان تنبلی چشم تحریک و فعال سازی چشم مبتلا با روش های مختلف است که روش «فعال درمان» نامگذاری شده است. این روش فقط در مطب و کلینیک ارتوپتیک قابل انجام است و نیاز به مراجعات متعدد دارد. موضوع مهم دیگر اینکه قبل از درمان تنبلی چشم، درمان مشکلات چشمی زمینه ای الزامی است؛ نمونه این درمان ها شامل اصلاح عیوب انکساری توسط عینک و درمان آب مروارید با عمل جراحی می باشد.
پیشگیری از تنبلی چشم
همانطور که همه می دانند پیشگیری بهتر از درمان است، بنابراین سعی کنید کودک خود را در سنین کودکی حتما به مراکز چشم پزشکی معتبر ببرید تا معاینات لازم بر روی چشم او انجام شود. بهترین و تنها راهی که شما می توانید از تنبلی چشم پیشگیری کنید، تشخیص به موقع عواملی است که باعث ایجاد آمبولی می شود. از آنجایی که این امر کاری بسیار سخت است، پیشنهاد می شود خانواده ها تا قبل از سن 5 سالگی، هرچند وقت یکبار برای معاینه چشم فرزندان خود به مراکز بینایی سنجی مراجعه کنند تا از سلامت چشم آن ها اطمینان یابند. گاهی اوقات کودکان از سردرد، خستگی چشم، درد در ناحیه چشم و حتی وضوح پایین تصاویر رنج می برند و نسبت به آن شکایت دارند. در صورت برخورد با هر یک از این علائم، بهتر است کودک خود را برای معاینه نزد متخصص ببرید تا از هرگونه عاملی که باعث آمبولی می شود پیشگیری کنید.
بیماری قرمزی چشم چیست؟
چگونه می توان تنبلی چشم را رفع کرد؟
بسته به وضعیت فرد، روش های مختلفی برای رفع تنبلی چشم وجود دارد. در حالی که این روش ها بسیار متفاوت هستند، اما آنها عمدتا یک هدف دارند، آن هدف رسیدگی به علت اصلی و استفاده از چشم ضعیف تر است.
برخی از نمونه های درمان عبارتند از:
۱-عینک اصلاحی
یکی از راه های اصلاح تنبلی چشم استفاده از عینکی است که به عمد تصویری را که چشم قوی تر می بیند تاری می کند. این کار معمولاً با استفاده از نسخه عینک نادرست ، معروف به جریمه نوری انجام می شود.
تار کردن تصویری که چشم قوی تر می بیند ، مغز را مجبور می کند به چشم ضعیف تر توجه کند و ارتباط بین مغز و چشم ضعیف را تقویت کند. از لنزهای تماسی می توان به همان روش استفاده کرد ، با این حال ، اگر بیمار کودک بسیار کوچکی باشد ، احتمال استفاده از عینک بسیار بیشتر است.
۲- وصله های چشم
به جای تاری دید در چشم قوی تر ، یک تکه چشم بینایی را در چشم قوی تر از بین می برد ، همچنین با تقویت اتصال بین مغز و ضعیف تر ، چشم تنبل ضعیف را تقویت می کند. پوشیدن پد ها به مدت دو تا شش ساعت در روز ، تا کل روز در بعضی موارد متفاوت خواهد بود.
۳-قطره چشم دارویی
رایج ترین شکل قطره چشمی دارویی برای چشم تنبل ، قطره آتروپین است. این کارها با جلوگیری از تمرکز چشم قوی باعث تاری دید می شود. این روش شامل قرار دادن قطره های چشمی در چشم قوی تر است ، که بیمار را مجبور به استفاده بیشتر از چشم ضعیف تر می کند. این قطره ها معمولاً تجویز می شوند که دو روز در هفته استفاده شوند.
۴- فیلتر بانگرتر
فیلتر Bangerter روش دیگری برای تاری دید بهتر است. این نوع خاصی از فیلتر است که روی عدسی عینک چشم بهتر قرار داده می شود و باعث می شود دید از لنز مبهم شود.این باعث می شود چشم تنبل بیشتر مورد استفاده قرار گیرد. از این فیلتر تا زمانی که پزشک چشم بیمار تشخیص دهد دیگر نیازی به درمان نیست ، استفاده خواهد شد. طبق آکادمی چشم پزشکی آمریکا ، این روش به اندازه روش های دیگر محبوب نیست.
۵- جراحی
در برخی موارد ، اگر علت محرومیت از محرک باشد ، به معنای ایجاد مانعی در بینایی مانند افتادگی پلک ، آب مروارید یا زخم ، برای آمبلیوپی جراحی ضروری است.
در نهایت ، بهترین درمان تنبلی چشم توسط پزشک بیمار تعیین می شود. پزشک تصمیم می گیرد که از کدام روش استفاده کند و برای چه مدت استفاده کند. برخی از بیماران طی چند هفته بهبود خواهند دید ، اما در سایر موارد ، درمان کامل آمبلیوپی ممکن است ماهها یا بیشتر طول بکشد.
