طی سالیان اخیر، کلاژن به عنوان یک مکمل غذایی و یک ماده تشکیل دهنده در شامپوها و لوسیون های بدن از محبوبیت زیادی برخوردار شده است. اما کلاژن چیست و چرا برای بدن انسان خوب است؟ در ادامه قصد داریم شما را هر چه بیشتر با این پروتئین تاثیرگذار آشنا کنیم.
همان گونه که اشاره شد، کلاژن فراوان ترین پروتئین در بدن انسان است و حدود یک سوم از ترکیب پروتئینی موجود در بدن انسان را تشکیل می دهد. کلاژن یکی از بلوک های اصلی سازنده استخوان ها، پوست، عضلات، تاندون ها و رباط ها محسوب می شود. همچنین، کلاژن در بسیاری دیگر از بخش های بدن انسان از جمله رگ های خونی، قرنیه ها و دندان ها نیز یافت می شود.
کلاژن را می توان همانند یک چسب در نظر گرفت که تمامی موارد ذکر شده در بالا را کنار یکدیگر نگه می دارد. در حقیقت، واژه کلاژن از کلمه یونانی "kólla" که به معنای چسب است گرفته شده است. در تصویر پایین ساختار مولکولی کلاژن قابل مشاهده است:در نتیجه، کلاژن پروتئینی است که ساختار بیشتر بدن انسان از جمله استخوان ها، پوست، تاندون ها و رباط ها را شکل می دهد.
کلاژن چه کاری در بدن انسان انجام می دهد؟
حداقل 16 نوع از کلاژن وجود دارند. چهار نوع اصلی آن شامل نوع یک (I)، نوع دو (II)، نوع سه(III)، و نوع چهار (IV) می شوند. در ادامه نگاه دقیق تری به چهار نوع اصلی کلاژن و نقش آنها در بدن داریم:
نوع یک: این نوع حدود 90 درصد از کلاژن موجود در بدن انسان را تشکیل می دهد و از دسته های فیبر متراکم شکل گرفته است. این نوع از کلاژن ساختار پوست، استخوان ها، غضروف فیبری، بافت همبند و دندان ها را فراهم می کند.
نوع دو: این نوع از دسته های فیبر کم تراکم تر شکل گرفته و در غضروف ارتجاعی که همانند یک بالشتک برای مفاصل عمل می کند، یافت می شود.
نوع سه: این نوع کلاژن از ساختار عضلات، اندام ها و عروق پشتیبانی می کند.
نوع چهار: این نوع کلاژن به پالایش کمک می کند و در لایه های پوست یافت می شود.
با افزایش سن انسان، بدن شما کلاژن کمتر و با کیفیت پایین تر نسبت به گذشته تولید می کند. یکی از نشانه های قابل مشاهده این شرایط در پوست انسان رخ می دهد که به تدریج شادابی و انعطاف پذیری خود را از دست می دهد. غضروف ها نیز با افزایش سن ضعیف تر می شوند.
نقش کلاژن در سلامت پوست
بزرگترین اندام بدن پوست است که کلاژن یکی از اجزای اصلی آن می باشد و در خاصیت ارتجاعی و آب رسانی به پوست نقش اساسی دارد. می توان گفت تقریباً ۷۵ درصد از درمیس (دومین لایه ی پوست) را کلاژن تشکیل می دهد. کلاژن باعث استحکام و حالت کشسانی پوست و تقویت آن می شود؛ همچنین جایگزینی برای سلول های مرده پوست است. این ماده علاوه بر تقویت پوست، باعث تولید پروتئین های دیگری می شود که از بروز آکنه و سایر بیماری های پوستی جلوگیری می کنند و با افزایش آن سلول های پوست می توانند دوباره ترمیم شوند.
منابع غذایی حاوی کلاژن که برای پوست شما مفید است!
کلاژن توسط بدن تجزیه و دوباره تولید می شود اما افراد می توانند این ماده را به صورت مایع، پودر، کپسول و غذا های سرشار از پروتئین دریافت کنند. کلاژن موجود در بدن باعث بهبود پوست و جوانسازی، جلوگیری از پوکی استخوان، کاهش سلولیت، تقویت استخوان ها و تقویت رشد مو و ناخن ها می شود.
چگونه از کاهش کلاژن در بدن جلوگیری کنیم؟
لیزر درمانی می تواند با تحریک سنتز کلاژن، الاستین و ملانین مانع کاهش کلاژن در پوست شود.علاوه بر این یک رژیم غذایی سالم می تواند به تولید کلاژن در بدن کمک کند. مواد مغذی که سنتز کلاژن را در بدن افزایش می دهند عبارت اند آز:
- ویتامین A: در غذاهای حیوانی و غذاهای گیاهی به صورت بتاکاروتن موجود است و به سنتز کلاژن کمک می کند.
- مس: در صدف، انواع آجیل، گوشت قرمز و برخی از آب های آشامیدنی یافت می شود.
- ویتامین C: در پرتقال، توت فرنگی، فلفل و برو کلی به فراوانی یافت می شود.
- پرولین: در سفیده تخم مرغ، گوشت، پنیر، سویا و کلم وجود دارد.
- آنتوسیانیدین: در تمشک، زغال اخته و گیلاس وجود دارد.
ارتباط تنگاتنگ کلاژن و سلامت موی انسان
زمانی که سن انسان بالاتر میرود، میزان طبیعی کلاژن موجود در بدن او کاهش می یابد. از اینروست که خوردن کلاژن بسیار مفید است. این نکته مهم را همواره بایستی به خاطر داشته باشیم که کلاژن برای حمایت و افزایش پروتئین هایی که برای موی بدن لازم و مناسب هستند و باعث جلوگیری از ریزش مو می شوند، مفید و ضروری است. همچنین این ماده در قسمتی که رنگدانه تولید می شود مانع از سفید و خاکستری شدن مو می شود. از طرفی کلاژن برای موهای خشک و شکننده مفید است و باعث می شود سطح آن مرطوب بماند.
