دکتر کاتلین وین، متخصص غدد درون‌ریز، می‌گوید که تغییر 2 کیلوگرم وزن در طی روز طبیعی است، اما این عدد می‌تواند با توجه به وزن فعلی شما تا 9 کیلوگرم نیز افزایش پیدا کند. اما چرا این تغییر رخ می‌دهد و چه عواملی باعث این نوسانات وزنی میشود؟
مواد غذایی پر از نمک باعث احتباس آب می‌شوند. این آب اضافی باعث افزایش وزن میشود. بعضی افراد به سدیم حساس هستند و آب بیشتری را هم ذخیره می‌کنند. مسئله مهم این است که سدیم فقط از طریق نمک وارد غذای ما نمی‌شود. سدیم می‌تواند در مواد غذایی دیگر نیز به صورت پنهان قرار داشته باشد، مثل سس‌ها و مواد غذایی یخ‌زده. مصرف سوپ‌های کنسروشده یکی دیگر از علت‌های این مشکل است. حتی انواع کم‌کالری آن نیز حاوی سدیم زیادی هستند. سوپ‌های خانگی هم می‌توانند حاوی نمک اضافی باشند. اگر در حال رژیم گرفتن باشید و وعده‌های غذایی را با سوپ‌های کم‌کالری و پرنمک جایگزین کنید، متوجه افزایش وزن خود می‌شوید؛ دلیل آن افزایش احتباس آب در بدن است.
اگر نان، پاستا، برنج و سایر کربوهیدرات‌های نشاسته‌ای مصرف می‌کنید، افزایش وزن شما ناشی از کربوهیدرات خواهد بود. برای هر گرم کربوهیدرات مصرفی، بدن 3 گرم آب را ذخیره می‌کند. به همین دلیل اگر یک وعده پر از کربوهیدرات مصرف کنید وزن شما افزایش می‌یابد و این به خاطر افزایش ذخیره آب است نه افزایش چربی بدن. همچنین کربوهیدرات‌های فراوری‌شده نیز سرشار از سدیم هستند. به‌عنوان مثال یک وعده اسپاگتی و کوفته همراه با پنیر پارمزان باعث افزایش دریافت کربوهیدرات خواهد شد.
میزان مواد غذایی هم می‌تواند باعث افزایش وزن شود. ماده غذایی که مصرف می‌کنید می‌تواند چند گرم یا چند کیلو وزن داشته باشد. آب درون مواد غذایی می‌تواند وزن شما را افزایش دهد. متخصصان معتقدند که مصرف 2 فنجان آب درون مواد غذایی می‌تواند باعث افزایش نیم کیلویی وزن شود. بنابراین چه اتفاقی برای وزن شما می‌افتد؟ همه این وزن تبدیل به چربی نمی‌شود. کالری موجود در مواد غذایی یا به‌عنوان سوخت استفاده میشود یا اینکه به‌عنوان انرژی در بدن ذخیره میشود. مواد اضافی نیز از طریق ادرار و مدفوع از بدن خارج می‌شوند.
انجام عمل دفع و فعالیت دستگاه گوارش باعث تغییر وزن میشود. مدفوع چقدر وزن دارد؟ در تحقیقی مشخص شده که انسان‌ها می‌توانند بین 120 تا 170 گرم مدفوع در طول روز تولید کنند. این کمتر از نیم کیلو است اما سایر تحقیقات نشان میدهند که وزن متوسط مدفوع به‌طور متوسط در طی روز 106 گرم است. البته کارکرد طبیعی معده نمی‌تواند باعث نوسانات شدید وزنی در طی روز بشود. به‌طور کلی زمان دفع کامل مواد غذایی از سیستم گوارشی چیزی بین 40-60 ساعت است. این زمان می‌تواند کاهش یابد اگر یک رژیم غذایی سرشار از فیبر داشته باشید.
ورزش کردن می‌تواند باعث تعریق و کاهش وزن شود. کارشناسان ورزشی تخمین می‌زنند که یک فرد در طی یک ساعت ورزش به‌طور متوسط 600-700 گرم مایع از دست می‌دهد؛ مخصوصا اگر یک فعالیت هوازی شدید باشد. البته این عدد می‌تواند با توجه به شرایط ورزشی و سایر عوامل تغییر کند. همچنین شما بعد از جلسه تمرینی با مصرف آب میتوانید مایعات ازدست‌رفته را جایگزین کنید. البته سایر فعالیت‌های ورزشی مثل وزنه‌زدن هم می‌تواند باعث افزایش احتباس آب شود. وقتی وزنه می‌زنید تعدادی پارگی میکروسکوپی درون عضلات به‌وجود می‌آید. بدن برای ریکاوری و بازسازی خود از آب استفاده می‌کند و این پارگی‌ها متورم می‌شوند.
بعضی داروها باعث افزایش وزن می‌شوند. بخشی از آنها باعث افزایش اشتها، افزایش احتباس آب و بعضی دیگر روی مکانیزم جذب و ذخیره گلوکز تأثیر می‌گذارند. این موضوع باعث افزایش میزان چربی در ناحیه میانی بدن میشود. اگر برای درمان دیابت، درمان فشار خون بالا، درمان تشنج و درمان میگرن از دارو استفاده می‌کنید شاهد افزایش چندین کیلوگرم وزن در طی ماه خواهید بود. اگر بعد از مصرف دارو متوجه افزایش ناگهانی وزن شدید با پزشک خود مشورت کنید. گاهی‌اوقات افزایش وزن طبیعی و قابل انتظار است، اما گاهی‌اوقات نشان‌دهنده مشکلی است.
اغلب زنان در این دوره شاهد نفخ شکم ناشی از احتباس مایعات هستند. مطالعات نشان میدهند احتباس آب در اولین روز دوران قاعدگی خیلی زیاد است. در میانه این دوره کم‌ترین احتباس مایعات و به‌تدریج تا پایان دوره بالاتر می‌رود. البته مطالعات نشان میدهند که این احتباس مایعات ارتباطی با تغییرات هورمونی تخمدان ندارد. اما مطالعات دیگر معتقدند که بین نوسانات وزنی و هورمون‌های استرادیول و پروژسترون ناشی از افزایش مصرف مواد غذایی ارتباط وجود دارد. شاید تغییرات هورمونی باعث تغییرات وزنی نشوند اما این تغییرات می‌تواند باعث افزایش اشتها شوند. این افزایش مصرف مواد غذایی هم باعث احتباس بیشتر آب و وزن میشود. اگر در طول دوره قاعدگی قصد کنترل وزن خود را دارید، باید مواظب پرخوری باشید. چند روز مصرف مواد غذایی پرکالری و با چربی بالا می‌تواند تمام زحمات شما را بر باد دهد.
طبق اطلاعات موجود، افراد هنگامی که از خواب بیدار می شوند، وزن کم تری دارند زیرا بدن شان خشک و کم آب است. آب حدود 50 الی 60 درصد وزن بدن را تشکیل می دهد و هرگونه تغییر کوچکی در آن می تواند وزن ما را تحت تاثیر قرار دهد. به خاطر همین توصیه می کنند که شب ها قبل از خواب آب بنوشید یا چیزی نخورید یا حتی اگر می خواهید وزن کم کنید، شب به حمام بروید تا صبح روز بعد وزن کم تری داشته باشید. نکته مهم اینجاست که نباید در وزن کردن خودتان خیلی وسواس به خرج دهید و هر دقیقه این کار را انجام ندهید.
دلایل زیادی برای نوسانات وزنی در طی روز وجود دارد، اما اغلب آنها به افزایش مصرف آب در بدن و عملکردهای طبیعی بدن ربط پیدا می‌کند. بنابراین هیچ نوع وزن طبیعی وجود ندارد. پس وقتی این تغییرات خیلی کوچک هستند نباید نگران باشید. میتوانید ترازویی برای محاسبه درصد آب بدن خود بخرید تا بتوانید تغییرات سطح آب در طول ماه را مشاهده کنید. پس چه زمانی باید نگران تغییرات وزن در طی روز باشید؟ اگر این تغییرات خیلی زیاد باشد یا بیشتر از 5-7 روز ادامه پیدا کنند، شاید نشانه مشکل پزشکی یا افزایش کلی وزن بدن شما باشد. به‌یاد داشته باشید که افزایش وزن می‌تواند ناشی از افزایش چربی یا افزایش عضله باشد، بنابراین این افزایش وزن لزوما نمی‌تواند بد باشد.
بنابراین با این حال بیشتر تغییرات وزنی چیزی بیش از نوسانات آب و غذا در بدنتان نیست. راه های زیادی برای کاهش وزن آب بدن وجود دارد اما اکثر آنها بی تاثیر و مضر هستند. اگر یک برنامه غذایی سالم را دنبال کنید، میزان نمک را کاهش دهید و قبل و بعد از ورزش، آب بدنتان را تامین کنید نتایجی که روی ترازو می بینید شاید همچنان طبیعی نباشند اما سالم هستند. امیدوارم از محتوای کنترل وزن نهایت لذت را برده باشید و برای کسانی که به تناسب اندام خود اهمیت میدهند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش دنیای ورزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم.
